Κολομβία – Ο διάδοχος του Εσκομπάρ, η «Επιχείρηση Αγαμέμνων» και το μέλλον των καρτέλ

«Με νικήσατε», φέρεται να είπε ο Ντάριο Αντόνιο Ούσουγα καθώς οι κολομβιανές δυνάμεις ασφαλείας του περνούσαν χειροπέδες, βάζοντας τέλος σε ένα πολυετές ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψη του μεγαλύτερου εμπόρου ναρκωτικών στον κόσμο.

«Αυτό είναι το μεγαλύτερο πλήγμα κατά της διακίνησης ναρκωτικών στη χώρα μας τον 21ο αιώνα», διακήρυξε ο Κολομβιανός πρόεδρος Ιβάν Ντούκε. «Συγκρίνεται μόνο με την πτώση του Πάμπλο Εσκομπάρ, τη δεκαετία του 1990».

Γνωστός ως Οτονιέλ, ο 50χρονος Ούσουγα συνελήφθη το Σαββατοκύριακο, σε αγροτική περιοχή κοντά στα βόρεια σύνορα της Κολομβίας με τον Παναμά, όπου κρυβόταν τους τελευταίους μήνες, διαρκώς μετακινούμενος, πότε με τα πόδια και πότε με μουλάρια, χωρίς να διανυκτερεύει ποτέ στο ίδιο σημείο και επικοινωνώντας με συνεργάτες τους μόνο μέσω αγγελιοφόρων.

Επικηρυγμένος από την Μπογκοτά με 3 δισεκατομμύρια πέσος (περίπου 800.000 δολάρια) και με άλλα 5 εκατομμύρια δολάρια από τις ΗΠΑ, αντιμετωπίζει πλήθος κατηγοριών για ένα ευρύ φάσμα εγκληματικών δραστηριοτήτων: ανθρωποκτονίες -μεταξύ αυτών 200 μελών των κολομβιανών δυνάμεων ασφαλείας της Κολομβία-, εκβιασμούς και απαγωγές, διακίνηση ναρκωτικών, στρατολόγηση και σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων, παράνομη εξόρυξη χρυσού.

Αντιμέτωπος ήδη με ποινικές διώξεις από ομοσπονδιακά δικαστήρια στο Μανχάταν, στο Μπρούκλιν, στη Νέα Υόρκη, στο Μαϊάμι και στην Τάμπα, αναμένεται να εκδοθεί σύντομα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στις έρευνες για τον εντοπισμό του άλλωστε, όπως ανέφεραν οι κολομβιανές αρχές, συνέδραμαν αμερικανικές και βρετανικές υπηρεσίες.

Ο «διάδοχος» του Εσκομπάρ

Η επιχείρηση για τη σύλληψη του Οτονιέλ κρατούσε ήδη πέντε χρόνια.

Άρχισε το 2016 με την κωδικό «Επιχείρηση Αγαμέμνων», με στόχο την εξάρθρωση της εγκληματικής συμμορίας του: την Clan del Golfo.

Πρόκειται ουσιαστικά για τη μετεξέλιξη του καρτέλ Los Urabeños, στην οποία ο Οτονιέλ εντάχθηκε το 2005, μαζί με άλλα μέλη της ακροδεξιάς παραστρατιωτικής οργάνωσης AUC, μετά τη διάλυσή της.

Μαζί με τον αδελφό του, Τζιοβάνι, ανέλαβαν τα «ηνία» της  εγκληματικής συμμορίας το 2009, μετά τη σύλληψη του επικεφαλής της και βαρόνου των ναρκωτικών, Ντον Μάριο, από τις κολομβιανές δυνάμεις.

Υπό τους αδελφούς Ούσουγα, η Clan del Golfo επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη χώρα και έγινε το ισχυρότερο καρτέλ ναρκωτικών στην Κολομβία.

Κάτι που συνεχίστηκε με μεγαλύτερη ώθηση από τον Οτονιέλ μετά τον Ιανουάριο του 2012, όταν οι δυνάμεις ασφαλείας σκότωσαν τον Τζιοβάνι σε επιδρομή.

Με εκβιασμούς και μαζικές δολοφονίες αντιπάλων, η Clan del Golfo απέμεινε η μόνη εγκληματική οργάνωση με παρουσία σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Κολομβίας, με διεθνείς διασυνδέσεις.

Εκτιμάται ότι αριθμεί περίπου 3.800 μέλη, εκ των οποίων τα 1.800 ένοπλα -στρατολογημένα κυρίως από ακροδεξιές παραστρατιωτικές ομάδες, εγχώριες και μη.

Διακινώντας περίπου 200 ​​τόνους κοκαΐνης ετησίως, ελέγχει πολλές από τις διαδρομές που χρησιμοποιούνται για το λαθρεμπόριο ναρκωτικών από την Κολομβία προς τις ΗΠΑ, μέχρι και την Ευρώπη.

Μέλη της έχουν συλληφθεί στην Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Ονδούρα, το Περού και την Ισπανία.

Από το 2017, εν τω μεταξύ, είχε κυκλοφορήσει βίντεο, στο οποίο ο Οτονιέλ δήλωνε πρόθυμος να διαπραγματευτεί την παράδοσή του. Κάτι, όπως, που δεν έγινε ποτέ.

Η επόμενη ημέρα του καρτέλ

Οι κολομβιανές αρχές υποστηρίζουν ότι με την «Επιχείρηση Αγαμέμνων» έχουν καταφέρει καίριο πλήγμα στην Clan del Golfo.

Πολύ πριν από τη σύλληψη του Οτονιέλ, είχαν συλλάβει καταζητούμενα συγγενικά του πρόσωπα, που εκδόθηκαν στις ΗΠΑ.

Είχαν τρέψει ηγετικά στελέχη της εγκληματικής οργάνωσης και, κατά τους επίσημους υπολογισμούς, περίπου τα μισά μέλη της σε φυγή.

Όπως μάλιστα ανακοίνωσε ο αρχηγός της κολομβιανής αστυνομίας, αρκετές από τις πληροφορίες που οδήγησαν στη σύλληψη του Οτονιέλ προέρχονταν από μέλη της ίδιας της Clan del Golfo.

«Πολλοί άνθρωποί του τον πρόδωσαν», υπογράμμισε ο στρατηγός Χόρχε Βάργκας.

Παρά το τέλος της εγκληματικής δραστηριότητας του Οτονιέλ, τα ερωτήματα για την επόμενη ημέρα του καρτέλ του πληθαίνουν.

Ων φυγάς εδώ και καιρό, εκτιμάται ότι έχασε πρακτικά τον έλεγχο της Clan del Golfo, με νέα στελέχη της να αναλαμβάνουν υπεύθυνοι για τις εγκληματικές δραστηριοτήτες της.

Σε αυτά αποδίδουν κολομβιανά ΜΜΕ την άτυπη συμμαχία που φέρεται να ανέπτυξε μέσα στο τελευταίο έτος η Clan del Golfo με παλιούς εχθρούς τους, όπως την οργάνωση Los Rastrojos, που δραστηριοποιείται εντός κι εκτός της Κολομβίας, όπως στη Βενεζουέλα και στο Μεξικό.

Μοιραία λοιπόν -τονίζουν ειδικοί- όσο η ζήτηση για κοκαΐνη παραμένει ισχυρή και η δράση των καρτέλ ανεξέλεγκτη, η «Λερναία Ύδρα» του οργανωμένου εγκλήματος θα βγάζει νέα «κεφάλια» και θα εμφανίζονται νέοι «κάπο». Όπως συνέβη, δηλαδή, και μετά την εξόντωση του Πάμπλο Εσκομπάρ.