Η πολυτάραχη ζωή και το τραγικό τέλος της Πηνελόπης Δέλτα

Η συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα, με τα μυθιστορήματά της να συντροφεύουν τα καλοκαίρια πολλών Ελλήνων, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1874 και πέθανε, βάζοντας τέλος στη ζωή της, στις 27 Απριλίου 1941, την ημέρα που τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αθήνα.

Το τρίτο από τα συνολικά έξι παιδιά του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη η Πηνελόπη είναι μια υποδειγματική κόρη με καλή μόρφωση και οξυδέρκεια πνεύματος. Παρ’ όλα αυτά οι αυστηροί κανόνες της οικογένειας την καταπιέζουν και μόνο μετά τον γάμο της καταφέρνει να απαλλαγεί από την οικογενειακή πίεσης.

Σε ηλικία 21 ετών έρχεται στην Αθήνα και ο θείος της την γνωρίζει στον μεγαλέμπορο βαμβακιού Στέφανο Δέλτα και της προτείνει να τον παντρευτεί. Αν και η ίδια διαφωνεί με την οικογενειακή απόφαση και κάνει την πρώτη της αυτοκτονία, τελικά υποκύπτει. Μαζί του απέκτησε τρεις κόρες: τη Σοφία, τη Βιργινία και την Αλεξάνδρα. Από τις κόρες της απέκτησε εγγόνια αλλά και δισέγγονα, ένα εκ των οποίων είναι και ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, αν και ο ίδιος δεν πρόλαβε να τη γνωρίσει.

Το πρώτο της μυθιστόρημα, με τίτλο «Για την Πατρίδα», εκδόθηκε το 1909. Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και σύντομα ακολουθεί και το δεύτερο μυθιστόρημά «Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου». Το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί το 1909 την εμπνέει να γράψει το 1911 το  «Παραμύθι χωρίς όνομα», ενώ το 1915 γράφει το «Παραμύθια και άλλα».

Το 1925 εκδίδεται «Η ζωή του Χριστού», ενώ την ίδια χρονιά εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της πολιομυελίτιδας, αρρώστιας που θα την ταλαιπωρήσει μέχρι τον θάνατό της.

Το 1929 ξεκίνησε τη συγγραφή της τριλογίας «Ρωμιοπούλες», η οποία τελείωσε το 1939. Το πρώτο βιβλίο, «Το Ξύπνημα», καλύπτει γεγονότα των ετών 1895-1907, η «Λάβρα» καλύπτει τα έτη 1907-1909 και το «Σούρουπο» τα έτη 1914-1920. Εν τω μεταξύ, εκδόθηκαν άλλα τρία μυθιστορήματά της: ο «Τρελαντώνης» (1932), ο «Μάγκας» (1935) και τα «Μυστικά του Βάλτου» (1937), όπου η ιστορία εκτυλίσσεται γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα.

Το Σάββατο τα ΝΕΑ προσφέρουν το αξεπέραστο έργο της «Τρελαντώνης» που αγαπήθηκε όσο κανένα από μικρούς και μεγάλους.

Τρελαντώνης

Οι απολαυστικές περιπέτειες του αξέχαστου ήρωα και αδερφού της Δέλτα στην Καστέλα του 1879.

Το συναρπαστικό μυθιστόρημα – σταθμός της παιδικής λογοτεχνίας, που πρωτοεκδόθηκε το 1932, σε μία πολυτελή σκληρόδετη έκδοση.

Ο Αντώνης και τα τρία αδέρφια του, η Αλεξάνδρα, η Πουλουδιά και ο Αλέξανδρος − που ζουν μόνιμα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου −, φιλοξενούνται για τις καλοκαιρινές διακοπές από τους θείους τους στην Καστέλα του Πειραιά. Τα τέσσερα παιδιά φέρνουν τα πάνω κάτω στη ζωή των ενηλίκων. Ανάμεσά τους, ο Αντώνης − ο πιο σκανδαλιάρης από όλους αλλά ακέραιος χαρακτήρας, πρότυπο για τα αδέρφια του και μόνιμος πονοκέφαλος για τους μεγάλους − γίνεται με τις απολαυστικές περιπέτειές του σύμβολο τιμιότητας και θάρρους. Πρόκειται για τον αξέχαστο ήρωα μιας διασκεδαστικής ιστορίας, η οποία περιγράφει το συναρπαστικό καλοκαίρι του 1879 που όντως πέρασαν στην Καστέλα τα παιδιά του Εμμανουήλ Μπενάκη, δηλαδή η Πηνελόπη (η οποία στο βιβλίο «εμφανίζεται» με τη μορφή της Πουλουδιάς) και τα αδέρφια της.

Ο Τρελαντώνης − κορυφαίο μυθιστόρημα της παιδικής λογοτεχνίας, που πρωτοεκδόθηκε το 1932 και δεν έπαψε έκτοτε να διαβάζεται − επιβεβαιώνει την άποψη ότι πραγματικά καλό βιβλίο για τα παιδιά είναι το βιβλίο το οποίο κερδίζει τόσο τους μικρούς όσο και τους μεγάλους αναγνώστες.

Ο έρωτάς της με τον Ίωνα Δραγούμη

Τον πραγματικό έρωτα τον γνωρίζει τον Φεβρουάριο του 1905. Ο υποπρόξενος στην Αλεξάνδρεια Ίων Δραγούμης είναι ο μοναδικός άνδρας που την κλέβει την καρδιά και δεν διστάζει να αποκαλύψει ακόμα και στον άνδρα της τα αισθήματά της.

Ο Δραγούμης είναι πέντε χρόνια μικρότερός της και την ερωτεύεται με πάθος. Η απόσταση που τους χωρίζει την επιστροφή στην Αθήνα είναι ένας από τους λόγους που ο έρωτας αυτός έμεινε πλατωνικός καθώς η Δέλτα δεν μπορούσε να απαρνηθεί τον ρόλο της συζύγου και μητέρας. Η παράφορη αυτή σχέση λήγει όταν ο Δραγούμης ερωτεύεται την Μαρίκα Κοτοπούλη το 1912, ωστόσο εκείνη δεν τον ξεπέρασε ποτέ. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής της θα παραμείνει μαυροντυμένη με την σκέψη της αυτοκτονίας να επανέρχεται συχνά στο μυαλό της.

Το 1916 η οικογένεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα και ένα χρόνο αργότερα ο πατέρας της Εμμανουήλ Μπενάκης δήμαρχος Αθηναίων συλλαμβάνεται ως Βενιζελικός συνομώτης. Από τότε η Δέλτα τάσσεται με τον Ελευθέριο Βενιζέλο με τον οποίο αναπτύσσει στενή φιλία.

Ο θάνατός της

Στις 27 Απριλίου 1941 ημέρα όπου τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αθήνα, η Πηνελόπη Δέλτα αυτοκτονεί παίρνοντας δηλητήριο, γράφοντας σε ιδιόχειρο σημείωμα (“Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια. Φροντίστε τον πατέρα σας. Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα») και αφήνοντας την τελευταία της πνοή την 2 Μαΐου 1941. Στον τάφο της, στον κήπο του σπιτιού της, χαράχθηκε η λέξη ΣIΩΠH. Σήμερα στο εντυπωσιακό σπίτι στην Κηφισιά στεγάζονται τα αρχεία του Μουσείο Μπενάκη, ενώ ο τάφος της είναι μη επισκέψιμος σε ένα εκκλησάκι που ανήκει στην οικογένεια του Αντώνη Σαμαρά.