Στην Ελλάδα η Άνγκελα Μέρκελ – Η τελευταία επίσκεψη ως καγκελάριος και ο επίλογος μιας έντονης σχέσης

Στην Αθήνα προσγειώθηκε λίγο πριν από τις 8 το αεροπλάνο που μετέφερε στη χώρα μας από το Βερολίνο την καγεκλάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ. Αμέσως μετά την άφιξή της, η καγκελάριος μετέβη στην οικία του πρωθυπουργού, ο οποίος παράθεσε προς τιμήν της ιδιωτικό δείπνο.

Η Άγγελα Μέρκελ επισκέπτεται την Ελλάδα για τελευταία φορά ως καγκελάριος της Γερμανίας, έπειτα από πρόσκληση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Στη συνέχεια, θα μεταβεί στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου στις 10:15 θα συναντήσει την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Ακολούθως, στις 10:50, η κ. Μέρκελ θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. Μετά τη συνάντησή τους, θα ακολουθήσουν δηλώσεις στον Τύπο.

Στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης της καγκελαρίου στην Ελλάδα, η ΕΛ.ΑΣ, προχωρεί σε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις σε οδικούς άξονες της Αττικής. Οι έκτακτες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις πραγματοποιούνται απογευματινές-βραδινές ώρες της Πέμπτης, 28 Οκτωβρίου και πρωινές-μεσημβρινές ώρες της Παρασκευής, 29 Οκτωβρίου, με διακοπές και εκτροπές της κυκλοφορίας των οχημάτων.

 Οι συναντήσεις και τα μηνύματα στην Τουρκία

Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προσβλέπει στις συναντήσεις που θα έχει στην Αθήνα με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ ενόψει της επικείμενης επίσκεψης της κυρίας Μέρκελ στην Ελλάδα και επανέλαβε ότι, σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεωρεί πάντα ότι οι λύσεις στα προβλήματα μπορούν να βρεθούν «μόνο με συνομιλίες, διάλογο και σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού».

«Πεποίθησή μας είναι -και με βάση αυτήν ενεργούσε πάντα η ομοσπονδιακή κυβέρνηση- ότι οι σχέσεις γειτονίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι σημαντικές και προς το συμφέρον όχι μόνο αυτών των δύο χωρών, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης», τόνισε ο κ. Ζάιμπερτ και προσέθεσε: «Για αυτό χαιρετίζουμε και στηρίζουμε το γεγονός ότι Ελλάδα και Τουρκία έχουν επανεκκινήσει τις συνομιλίες, ότι διεξάγουν διμερείς διερευνητικές συνομιλίες, προκειμένου να βρουν λύσεις στα δύσκολα ανοιχτά ζητήματα μεταξύ τους. Διότι είναι σαφές ότι λύσεις μπορούν να βρεθούν μόνο με συνομιλίες, διάλογο και σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού». Τόνισε μάλιστα ότι «αυτό η καγκελάριος το κατέστησε σαφές και κατά τις συνομιλίες της πρόσφατα στην Τουρκία.»

Η Άνγκελα Μέρκελ στην Ελλάδα – Επίλογος μιας έντονης σχέσης

«Η Ευρώπη εξακολουθεί να υπάρχει εν μέρει χάρη στην Άνγκελα Μέρκελ»: αυτό θεωρεί ο Γιοχάνες Φάρβικ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Χάλε-Βίτενμπεργκ.

Ο κ. Φάρβικ βέβαια είναι Γερμανός. Ένας Έλληνας ίσως να είχε διαφορετική άποψη, ή να μην ήταν τόσο απόλυτος. Η σχέση της καγκελαρίου με την Ευρώπη περνάει, αναπόφευκτα, μέσα από την πολιτική της για την Ελλάδα. Και αυτή, μέχρις ότου εξομαλυνθεί, υπήρξε επώδυνη, άνιση, γεμάτη αγκάθια, αμηχανία, κυνισμό.

Τη 19η Μαΐου 2010 η Άνγκελα Μέρκελ δήλωνε, για πρώτη φορά, «αν αποτύχει το ευρώ, θα αποτύχει και η Ευρώπη», σηματοδοτώντας έτσι την απόφασή της να δώσει πράσινο φως στη στήριξη της ελληνικής οικονομίας. Την ίδια φράση έχει επαναλάβει έκτοτε δεκάδες φορές – ίσως για να την πιστέψει και η ίδια. Τη 18η Μαΐου 2010, μιλώντας σε κομματική συνεδρίαση, έλεγε ότι «δεν γίνεται να έχουμε κοινό νόμισμα και ο ένας να κάνει πολλές διακοπές ενώ ο άλλος πολύ λίγες». Η βοήθεια συνδέεται με όρους, επέμενε. «Δεν μπορούμε απλώς να δείξουμε αλληλεγγύη και να πούμε ότι αυτές οι χώρες θα συνεχίσουν όπως πριν. Ναι, η Γερμανία βοηθάει, αλλά μόνο όταν και οι άλλοι καταβάλλουν προσπάθεια. Και η προσπάθεια πρέπει να αποδειχθεί». Αυτό ήταν. Ο μύθος του τεμπέλη Έλληνα, Πορτογάλου, Ισπανού, είχε γεννηθεί και θα σκίαζε όλη την μετέπειτα περίοδο. Το περιοδικό Der Spiegel έγραψε πρόσφατα ότι η κυρία Μέρκελ είναι εφοδιασμένη με «μεγάλη οξυδέρκεια, αλλά καθόλου ταπεραμέντο». Και η κρίση του ευρώ ίσως χρειαζόταν λιγότερο από το πρώτο και περισσότερο από το δεύτερο.

Ο απολογισμός της πορείας της

Η άποψη όμως της Άνγκελα Μέρκελ για την Ευρώπη ήταν κάπως διαφορετική από αυτή που θα ήλπιζε ο ευρωπαϊκός Νότος. Μεγαλωμένη στην Ανατολική Γερμανία, έμαθε να βλέπει την Ευρώπη απ’ έξω. Δεν ήταν «πεπεισμένη Ευρωπαία», δεν αντιλαμβανόταν – τουλάχιστον στην αρχή – το εύρος και το βάθος της Ένωσης, ούτε τη σημασία της συνοχής της. Ευτυχώς, την αντιλήφθηκε, έστω στο παρά πέντε. Αλλά, όπως λένε επικριτές της, το «ευρωπαϊκό πάθος» του Χέλμουτ Κολ μάλλον δεν το απέκτησε ποτέ, ή έστω δεν βρήκε ανάλογο όραμα να την εμπνεύσει. Ίσως για αυτό, όπως ομολόγησε πριν από λίγες ημέρες η ίδια, το μεγαλύτερο βάρος στους ώμους της το ένιωσε όταν «έπρεπε» να ζητήσει τόσα πολλά από τους Έλληνες. Και από αυτό το βάρος κοίταξε μεν πώς θα απαλλαγεί, αλλά έδειξε σα να μη νοιάζεται για το τι θα άφηνε πίσω της.

Κάνοντας τον απολογισμό της, παραδέχθηκε ότι απαίτησε υπερβολικά πολλά από την ελληνική κοινωνία. Το έκανε χωρίς να προσπαθεί να δικαιολογηθεί. Άλλωστε η διαχείριση της κρίσης κάθε άλλο παρά την ωφέλησε στο εσωτερικό. Για την Ελλάδα και τον υπόλοιπο Νότο, ήταν πολύ λίγη, πολύ άτολμη, πολύ αυστηρή. Για πολλούς Γερμανούς, παραμέλησε τα συμφέροντα της χώρας της. «Έστριψε τις βίδες από δω κι από κει, κράτησε τη μηχανή κατά κάποιο τρόπο σε λειτουργία, αλλά έλειπε μια ‘μεγάλη στρατηγική’ για μια ισχυρή Ευρώπη», της καταλόγισε (πάλι) το Spiegel. Ο Γιούργκεν Χάμπερμας μίλαγε τότε για την «γαλήνια ακαταστασία γύρω της».

Το ευρώ τελικά δεν διασώθηκε (μόνο) από την ίδια, όπως πιστεύει ο κ. Φάρβικ. Εκείνη ωστόσο, έστω αργά, πιστώνεται σίγουρα την αποφασιστικότητα με την οποία απέρριψε τα σχέδια του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για προσωρινή (;) αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη το 2015. Είχε στο μεταξύ συνειδητοποιήσει ότι η δύναμη της Ευρώπης δεν πηγάζει αποκλειστικά και μόνο από την οικονομική ευρωστία της και ότι η αλυσίδα είναι τόσο ισχυρή όσο ο πιο αδύναμος κρίκος της.