Πώς αλλάζει τη ζωή μας ο νέος νόμος για το κλίμα

Στο μικροσκόπιο των ειδικών μπαίνουν πλέον – σε πρώτη φάση – ο τομέας της ενέργειας / θερμότητας, οι μεταφορές, η βιομηχανία, τα κτίρια, η γεωργία / κτηνοτροφία, τα απόβλητα, οι αλλαγές στις χρήσεις γης και η δασοπονία. Κι αυτό επειδή ο νέος κλιματικός νόμος, που αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση μέσα στις επόμενες ημέρες, προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου που θα παρακολουθεί τον «προϋπολογισμό άνθρακα» στους προαναφερόμενους τομείς και θα κάνει τον απολογισμό ανά έτος.

Ειδικότερα, οι προϋπολογισμοί άνθρακα θα είναι πενταετούς διάρκειας, θα επανεξετάζονται ετησίως και το άθροισμα των τομεακών προϋπολογισμών θα ισούται με τον εθνικό προϋπολογισμό άνθρακα. Επί της ουσίας, όπως εξηγούν πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος που γνωρίζουν καλά το θέμα, το παρατηρητήριο είναι ένα «περιβαλλοντικό εργαλείο» για τη διευκόλυνση της πορείας της χώρας προς τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας το 2050, με ενδιάμεσους κλιματικούς στόχους για το 2030 και το 2040, αλλά και στόχους ανά τομέα δραστηριότητας, που θα περιλαμβάνουν και διορθωτικές κινήσεις.

Η δημιουργία forum κλιματικού διαλόγου

Γι’ αυτές τις διορθωτικές κινήσεις, σημαντικό ρόλο θα παίξει το υπό σύσταση forum κλιματικού διαλόγου στο οποίο θα συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, πανεπιστημιακοί, εκπρόσωποι επαγγελματιών, ΜΚΟ και άλλοι φορείς.

Δυο λέξεις χρησιμοποιούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος για την εφαρμογή του νέου κλιματικού νόμου: μετριασμός και προσαρμογή. Για τον σκοπό αυτό, προβλέπεται η σύσταση κυβερνητικής επιτροπής για την παρακολούθηση της πορείας προς τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας, ενώ εναρμονίζεται στα νέα δεδομένα και το Εθνικό Συμβούλιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, προς την κατεύθυνση αυτή, εξετάζεται και η πρόταση (δεν έχουν παρθεί ακόμη οι τελικές αποφάσεις) να υπάρχει για όλες τις περιβαλλοντικές μελέτες πρόβλεψη για υπολογισμό της επιβάρυνσης από άνθρακα για κάθε έργο. Επιπλέον, θα υπάρχει και ένα πλαίσιο που θα αφορά τα κτίρια. Ο κεντρικός στόχος είναι η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και, όπως εξηγούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, με την ψήφιση του νόμου θα ακολουθήσει η εξειδίκευση των μέτρων. Την ίδια ώρα, θα παρθούν μέτρα (και εδώ αναμένεται η εξειδίκευση) για την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης. Σε αυτό, ιδιαίτερο ρόλο αναμένεται να παίξει και η ανανέωση με τέτοιου είδους οχήματα του στόλου των ταξί που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους.

Ο νέος κλιματικός νόμος σχεδιάζεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση την ώρα που θα είναι σε εξέλιξη η Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, όπου τα 197 μέρη της σύμβασης – πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή θα συναντηθούν στο πλαίσιο της COP26, με στόχο την ενίσχυση των δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Στόχος είναι η ελάττωση των εκπομπών ρύπων αερίων στην ατμόσφαιρα κατά 55% με χρονικό περιθώριο δεκαετίας. Σημειώνεται πως ο στόχος του 2030 έχει τεθεί από πολλές χώρες. Στην Ελλάδα, σε σχέση με το 1990, οι εκπομπές έχουν μειωθεί κατά 22%. Σημειώνεται πως το ποσοστό αυτό είναι πολύ κάτω από τον προηγούμενο στόχο που είχε τεθεί το 2018, για περιορισμό τους κατά 40%.

«Σε μια δύσκολη χρονική συγκυρία – και ενώ ο κίνδυνος από τον Covid-19 δεν έχει πλήρως αντιμετωπιστεί – το θέμα της κλιματικής κρίσης προβληματίζει και μας καλεί να εντείνουμε τις προσπάθειες για την αντιμετώπισή του, ιδιαίτερα σήμερα που τα ακραία φαινόμενα σε ολόκληρο τον πλανήτη αυξάνονται, με τεράστιες οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ακόμη και απώλεια ανθρώπινων ζωών», επισημαίνει, μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος Κωνσταντίνος Αραβώσης.

Στην πράξη, όπως εξηγεί, ο νέος κλιματικός νόμος είναι ένα πλαίσιο που θα περιλαμβάνει και το προσαρμοσμένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί πως έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης αυτού του σχεδίου, ώστε ο εθνικός σχεδιασμός να συμβαδίζει με τον νέο ευρωπαϊκό στόχο.

Επέκταση του κύκλου ζωής των προϊόντων

Οπως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Αραβώσης, στην επίτευξη των νέων κλιματικών στόχων αναμένεται να συμβάλει και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, για το οποίο ολοκληρώθηκε η διαβούλευση και αναμένεται να οριστικοποιηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο. Σε αυτό περιλαμβάνονται δράσεις με στόχο την επέκταση του κύκλου ζωής των προϊόντων, την αύξηση της ανακύκλωσης, τη χρήση δευτερογενών υλικών και αποβλήτων ως παραγωγικών πόρων, αλλά και τη μείωση των επικίνδυνων χημικών ουσιών σε ορίζοντα πενταετίας.

Επιπλέον, ο όλος σχεδιασμός περιλαμβάνει δράσεις και για την προστασία της βιοποικιλότητας, των φυσικών οικοσυστημάτων καθώς και «τη δέσμευση άνθρακα με φυσικές μεθόδους, όπως είναι για παράδειγμα οι δασώσεις, προκειμένου να επιτευχθεί ουδέτερο ισοζύγιο έως το 2050. Προς αυτή την κατεύθυνση έχει υιοθετηθεί και ένα φιλόδοξο σχέδιο αναδάσωσης 500 χιλιάδων στρεμμάτων που θα υλοποιηθεί σε όλη την Ελλάδα σε ορίζοντα δεκαετίας».

Υπενθυμίζεται πως το προαναφερόμενο σχέδιο αφορά τη φύτευση 30 εκατομμυρίων δενδρυλλίων σε εκτάσεις που έχουν καεί, αποψιλωθεί ή υποβαθμιστεί σε όλη τη χώρα. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου Περιβάλλοντος, οι αναδασώσεις θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2026 και τα τελευταία τέσσερα χρόνια (έως το 2030) θα υπάρχει η απαιτούμενη παρακολούθηση και επιτήρηση.