Στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής, την τελευταία για την Ανγκελα Μέρκελ που αποχωρεί από τη γερμανική καγκελαρία έπειτα από την πιο μακρά θητεία ευρωπαίου ηγέτη και τη δεύτερη πιο μακρά ηγέτη της χώρας της, οι ομόλογοί της πλειοδότησαν σε λατρεία στο πρόσωπό της. Μάλιστα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την παραλλήλισε με τον… Πύργο του Αϊφελ: είπε ότι η Μέρκελ είναι για την Ευρώπη ότι είναι εκείνος για το Παρίσι!.. Οι πλειοδοσίες συνεχίστηκαν και σε σειρά επισκέψεών της σε διάφορες πρωτεύουσες κρατών – μελών, που όμως πολιτικά είναι ασήμαντες δίπλα σε εκείνες που έκανε σε μη κράτη – μέλη της ΕΕ, ως απερχόμενη καγκελάριος της Γερμανίας: στην Ουάσιγκτον, όπου προσπάθησε να ξαναχτίσει γέφυρες, στο Λονδίνο, όπου επιχείρησε να «διαγράψει», αλλά σε διμερές επίπεδο, την περιπέτεια του Brexit και να θέσει τις βάσεις για μια νέα εποχή μεταξύ Βερολίνου και Λονδίνου, ή στην Τουρκία, όπου ξεχείλισε από λατρεία προς τον Ερντογάν – άσχετα που εκείνος λίγες ημέρες μετά απείλησε να απελάσει τον ίδιο τον πρεσβευτή μαζί με άλλους εννέα δυτικών κρατών…

Σε όλες τις ευρωπαϊκές επισκέψεις της, όπως και στην Αθήνα, η Μέρκελ διασφάλισε την εικόνα της περίπου σαν «μητέρα» της Ευρώπης. Στις επισκέψεις της εκτός των κρατών της ΕΕ, όμως, η Μέρκελ πήγε με το άλλο της «καπέλο»: εκείνο της γερμανίδας καγκελαρίου. Δεν είναι αναπάντεχο: αυτός ήταν ο τρόπος που πολιτεύθηκε σε όλη τη θητεία της: όταν ήταν χρήσιμο για το Βερολίνο ήταν «Ευρωπαία» και όταν όχι ήταν Γερμανίδα. Λ.χ. στο Πεκίνο, όποτε πήγαινε, είχε πίσω της μόνον τη γερμανική σημαία. Και στο αεροσκάφος της επέβαιναν δεκάδες, ενίοτε εκατοντάδες, γερμανοί επιχειρηματίες. Και αντί να πηγαίνει στην Κίνα ως Ευρωπαία, ερχόταν πριν στις Βρυξέλλες και επέβαλλε πολιτικές που εξυπηρετούσαν όχι την Ευρώπη, αλλά τη γερμανική βιομηχανία και τη διείσδυσή της στην Κίνα. Το ίδιο ακριβώς έκανε και με τη Μόσχα: και εκεί κινήθηκε αποκλειστικά με τη δική της εθνική ατζέντα, όπως σε όλα τα σοβαρά ζητήματα. Η Ευρώπη έπρεπε, απλώς, μετά να προσαρμοστεί. Και έτσι γινόταν, με όποιο κόστος. Ακόμα και προχθές, υπερασπίστηκε τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν για την αύξηση του κόστους του φυσικού αερίου που απειλεί να αφήσει τον ερχόμενο χειμώνα την Ευρώπη περίπου να παγώσει. Αλλά και όπου «συγκρούστηκε» μαζί του, όπως στο Ουκρανικό, και πάλι δεν το έκανε ούτε ως Ευρωπαία ούτε ως Δυτική. Το έκανε ως Γερμανίδα. Εφτασε μάλιστα στο σημείο να χρηματοδοτήσει, επί υπουργίας Εξωτερικών Βεστερβέλε, και να δεχθεί στο γραφείο της υπουργούς με απροκάλυπτα νεοναζιστική ιδεολογία προκειμένου να στηρίξει εκεί εξελίξεις προς όφελος του Βερολίνου.

Το κυριότερο όμως απ’ όλα είναι άλλο: ότι στα δεκαπέντε αυτά χρόνια η Μέρκελ λειτούργησε ως ισχυρό και σταθερό φρένο της πραγματικής ευρωπαϊκής ενοποίησης, της λεγόμενης εμβάθυνσης. Εκείνη ήταν που σταμάτησε κάθε συζήτηση για πραγματική πολιτική και αμυντική ένωση της Ευρώπης. Εκείνη, με ακούραστη επιμονή, επέβαλε την απόλυτη στασιμότητα που σήμερα έχει πια καταστήσει την Ευρώπη ανύπαρκτη στις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις, σε έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς και ανασυντάσσεται σε νέες συμμαχίες. Αυτή ήταν που δεν επέτρεψε να πάει ποτέ πιο πέρα οποιαδήποτε συζήτηση για τη δημιουργία πραγματικού ευρωστρατού, όπως και για την άσκηση μιας αληθινά κοινής εξωτερικής πολιτικής. Το βάλτωμα της Ευρώπης είναι προσωπικό της έργο. Και επειδή το ξέρει αγωνιά ενεργά για να φύγει με την ακριβώς αντίθετη εικόνα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, παρά τα λόγια, η Μέρκελ ουδέποτε έθεσε το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον, αν υποτεθεί ότι υπάρχει τέτοιο, πάνω από εκείνο της χώρας της. Σε όλα τα σημαντικά υπήρξε μια αμιγώς εθνοκεντρική ηγέτις που, ό,τι κι αν λέγεται σήμερα, η Ιστορία θα τη δει ως κύρια υπεύθυνη για την ευρωπαϊκή στασιμότητα και για το κόστος της, που ήδη πια προκύπτει ξεκάθαρο. Αλλωστε, επί των ημερών της ήταν που εξελίχθηκε και η απομείωση της κοινής Ευρώπης, με την αποχώρηση της Βρετανίας. Επίσης, επί των ημερών της σχηματίστηκε η αμερικανοαυστραλιανοβρετανική AUKUS, η οποία δεν είναι τίποτε άλλο από τον ανασχηματισμό της πραγματικής Δύσης και το προσπέρασμα, από αυτήν, του παλαιού Mitteleuropa, που σήμερα λειτουργεί, σε γεωπολιτικό επίπεδο, ως ΕΕ.

Σε όλα αυτά, η φθίνουσα «ενωμένη» Ευρώπη δεν έχει απολύτως τίποτα να αντιτάξει. Οπως και στις συνεχείς εκκλήσεις για τον παραλογισμό της επιβληθείσας δημοσιονομικής πολιτικής, ακόμα και σε στιγμές πρωτοφανών κρίσεων. Η Ανγκελα Μέρκελ υπήρξε η γερμανίδα καγκελάριος που οικοδόμησε τη σύγχρονη γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη εις βάρος του «ευρωπαϊκού ονείρου», που το καταδίκασε να μείνει οριστικά τέτοιο. Και που την πολιτική της θα ακολουθήσουν και οι ως τώρα συγκυβερνήτες και αύριο διάδοχοί της. Γιατί αυτή είναι η γερμανική πολιτική.

Headlines