Τον τελευταίο καιρό, οι δυο τους εναλλάσσονταν στην κορυφή της λίστας των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο -αν και τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η περιουσία του 49χρονου Ίλον Μασκ όχι μόνο είναι πια κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή του 56χρονου Τζεφ Μπέζος, αλλά και ότι ο «κος Tesla» μπορεί σύντομα να γίνει ο πρώτος τρισεκατομμυριούχος στον κόσμο…

Πάντως, ο -πολυπροβεβλημένος τόσο από τα ΜΜΕ, όσο και από τους ίδιους- μεταξύ τους ανταγωνισμός παραμένει ανοιχτός. Αισίως, άλλωστε, μετρά σχεδόν δύο δεκαετίες.

Από τότε που είχαν βγάλει τα πρώτα τους εκατομμύρια στον τεχνολογικό τομέα και είχαν μόλις βάλει μπρος τα σχέδια, καθείς ξεχωριστά, για την κατάκτηση του διαστήματος.

Λέγεται μάλιστα ότι η αντιζηλία τους άρχισε με αφορμή ένα δείπνο, το 2004, όταν οι διαστημικές εταιρείες τους -η Blue Origin του Μπέζος και η Space X του Μασκ- ήταν ακόμη στα σπάργανα και οι δυό τους πρόθυμοι τότε να ανταλλάξουν κόσμια και χωρίς δημοσιότητα ιδέες και απόψεις.

Στο επίκεντρο εκείνης κιόλας της συνάντησης, προκύπτει, είχαν βρεθεί οι επιχειρηματικές φιλοδοξίες τους στο Διάστημα και ειδικότερα η προοπτική των επαναχρησιμοποιήσιμων πυραύλων, που θα μείωνε δραστικά το κόστος των διαστημικών εμπορικών αποστολών.

«Έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα για να του δώσω καλές συμβουλές, τις οποίες σε μεγάλο βαθμό αγνόησε», είπε χρόνια αργότερα ο Μασκ για τη συνάντηση, σύμφωνα με το βιβλίο του Κρίστιαν Ντάβενπορτ «Οι βαρόνοι του διαστήματος» (The Space Barons: Elon Musk, Jeff Bezos, and the Quest to Colonize the Cosmos, PublicAffaires, Μάρτιος 2018).

Έκτοτε, οι δύο απομακρύνθηκαν και -καθώς οι περιουσίες και οι φιλοδοξίες τους μεγάλωναν- άρχισε να εντείνεται σε δημόσια θέα η κόντρα μεταξύ τους.

Από το 2013, άρχισε να κλιμακώνεται με αφορμή διάφορα εγχειρήματα, με πιο επίμαχη μέχρι και σήμερα τη συνεργασία με τη NASA: από τη χρήση μιας πλατφόρμας εκτόξευσης, έως την κατασκευή συστήματος προσελήνωσης, ενόψει νέων αποστολών επανδρωμένων αποστολών στη Σελήνη.

Τα τελευταία χρόνια, ανταλλάσσουν όλο και πιο συχνά κατηγορίες για αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές, μηνύσεις, ειρωνικά σχόλια για τα σχέδια των διαστημικών εταιρειών τους, μέχρι και προσωπικούς χαρακτηρισμούς μέσω του Twitter.

«Για τα μάτια του κόσμου»

Είναι προφανές ότι υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ της SpaceX και της Blue Origin στην εμπορική εκμετάλλευση του διαστήματος.

Ωστόσο, δύο ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, οι Δρ. Μπεν Λιτλ και Δρ. Άλισον Γουίντς, σκιαγραφούν μια διαφορετική -πέρα από τη δημόσια προβαλλόμενη- εικόνα αυτής της αντιζηλίας.

Ευρύτερη, η μελέτη τους εστίασε στους κροίσους της Σίλικον Βάλεϊ και στις μεταξύ τους σχέσεις -από συνεργασίες και ανταγωνισμούς, μέχρι τα λόμπι και τη φιλανθρωπία- και τα αποτελέσματά της δημοσιεύτηκαν πρόσφατα σε βιβλίο, υπό τον τίτλο «Οι νέοι Πατριάρχες του Ψηφιακού Καπιταλισμού».

Ενώ λοιπόν ο Μπέζος και ο Μασκ δεν έχουν υποστηρίξει άμεσα οικονομικά ο ένας τον άλλον, αναφέρουν οι δύο ερευνητές, αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου συστήματος στη Σίλικον Βάλεϊ,  που λειτουργεί πάνω σε αυτή τη βάση.

«Eίναι εύκολο να δει κανείς ότι, σε βασικό επίπεδο, τα σχέδια του Μασκ και του Μπέζος για κυριαρχία στο διάστημα είναι συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά», επισημαίνει σε σχετικό άρθρο του στο The Conversation o Δρ.Λιτλ.

Γιατί μπορεί μεν «ο Μπέζος να απορρίπτει ως μη ρεαλιστικό το σχέδιο του Μασκ για αποικίες στον Άρη, ενώ ο Μασκ πιστεύει ότι θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να κατασκευαστούν οι γιγάντιοι διαστημικοί σταθμοί που προτείνει να θέσει σε τροχιά ο Μπέζος», αναφέρει.

Όμως, με μία προσεκτική ματιά, εξηγεί, «μπορείτε να δείτε πώς θεωρητικά διαμοίρασαν τη διαστημική βιομηχανία σε ξεχωριστά μονοπώλια».

Επί της ουσίας, παρατηρεί ο Δρ. Λιτλ, «αυτός ο νέος ανταγωνισμός για την κατάκτηση του διαστήματος αποτελεί εν μέρει ένα διαφημιστικό κόλπο δημοσιότητας, με πιασάρικους τίτλους που τραβούν την προσοχή και καλλιεργούν την ευαισθητοποίηση και τη στήριξη της κοινής γνώμης στο νέο εμπορικό σύνορο».

Κι έτσι, «με το να επικεντρωνόμαστε στον ανταγωνισμό και στο ποιος κερδίζει, ίσως δεν θα θέσουμε τα μεγάλα “γιατί” του εμπορικού αποικισμού του Διαστήματος».

Εάν π.χ. οι Μπέζος και Μασκ θα δώσουν προτεραιότητα στο κέρδος ή στην επιστήμη. Εάν τα όποια οφέλη θα είναι για όλη ανθρωπότητα ή πρωτίστως για μία μικρή κάστα πλουσίων.

Εάν μέσα από τη δημόσια αντιζηλία τους για τα νέα επιχειρηματικά οράματά τους -που αυξάνουν κι άλλο τις μυθικές περιουσίες τους- επιχειρείται ο αποπροσανατολισμός από αθέμιτες πρακτικές και τις άγνωστες ακόμη επιπτώσεις της εμπορευματοποίησης του διαστήματος για το περιβάλλον.

«Ανοιχτοί λογαριασμοί»

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι από τον περασμένο Μάρτιο, εν μέσω πανδημίας, ο πλούτος των Αμερικανών κροίσων της τεχνολογίας -και δη των Μασκ και Μπέζος- εκτινάχθηκε στα ύψη, χάρη και στην πάγια πια φοροαποφυγή.

Την περασμένη Δευτέρα, πάντως, καθώς ο Ίλον Μασκ προσέθετε άλλα 36 δισεκατομμύρια δολάρια στην περιουσία του -με την άνοδο της τιμής της μετοχής της Tesla και την εκτίναξη της κεφαλαιοποίησης της εταιρείας πάνω από το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια- οι Δημοκρατικοί στο Κογκρέσο επεξεργάζονταν έναν νέο «φόρο δισεκατομμυριούχων».

Δύο 24ωρα μετά, ο Δημοκρατικός πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της Γερουσίας, Ρον Γουάιντεν, παρουσίασε ένα σχέδιο 107 σελίδων, προτείνοντας επέκταση του ομοσπονδιακού φόρου μακροπρόθεσμων κεφαλαιουχικών κερδών σε «μη υλοποιημένα κέρδη» διαπραγματεύσεων περιουσιακών στοιχείων, εφόσον οι κάτοχοί τους διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων ή εισόδημα 100 εκατομμυρίων δολαρίων για τρία συναπτά έτη.

Προφανής στόχος της πρότασης είναι ο περιορισμός της φοροαποφυγής. Εφόσον εγκριθεί -αν και προκαλεί ήδη έντονες αντιδράσεις- ο νέος φόρος θα επιβληθεί από το φορολογικό έτος 2022, με τριετή αναδρομική ισχύ για όλα τα «μη υλοποιημένα» (και συνεπώς μη φορολογηθέντα μέχρι σήμερα) κέρδη.

Το μέτρο αναμένεται να επηρεάσει 700 Αμερικανούς δισεκατομμυριούχους, αποφέροντας έσοδα εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στα κρατικά ταμεία -και κατ’ επέκταση στη στήριξη της κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής της κυβέρνησης Μπάιντεν.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η παράλληλη πρόταση για επιβολή ελάχιστου φόρου 15% στις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις των ΗΠΑ.

«Τελικά, όταν τους τελειώνουν τα λεφτά των άλλων, έρχονται για τα δικά σου», έσπευσε να σχολιάσει πικρόχολα ο Ίλον Μασκ στο Twitter.

Σε περίπτωση επιβολής του «φόρου δισεκατομμυριούχων», υπολογίζεται ότι μόνο για τον ίδιο η «λυπητερή» θα αγγίξει τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια, σε βάθος πενταετίας.

«Το σχέδιό μου είναι να χρησιμοποιήσω τα χρήματα για να φέρω την ανθρωπότητα στον Άρη και να διατηρήσω το φως της συνείδησης», ανέφερε ο Μασκ σε άλλη του ανάρτηση, ενόσω χρήστες του Twitter του υπενθύμιζαν ότι έχτισε μεγάλο μέρος της περιουσίας του χάρη σε κρατικές επιδοτήσεις για νέες τεχνολογίες.

Άλλοι ανέσυραν τις πρόσφατες αποκαλύψεις της ProPublica για την εκτεταμένη φοροαποφυγή των Αμερικανών κροίσων, θυμίζοντας στον Μασκ ότι, την περίοδο 2014-18, πλήρωσε φόρο εισοδήματος μόλις 455 εκατομμύρια δολάρια.


Ουδείς εκ των Αμερικανών δισεκατομμυριούχων δεν σχολίασε, εν τω μεταξύ, την επισήμανση του γενικού διευθυντή του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (WFP), Ντέιβιντ Μπίσλι, ότι θα αρκούσε μία εφάπαξ δωρεά 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τον Μασκ, τον Μπέζος και άλλους δισεκατομμυριούχους για να σωθούν, εν έτει 2021 και επί της Γης, 42 εκατομμύρια άνθρωποι από τη λιμοκτονία.

Headlines