Μαργαρίτης Σχοινάς – «Η Τουρκία είναι σαν τον προβληματικό γείτονα στην πολυκατοικία»

Του Κώστα Ονισένκο

Το καράβι που λέγεται Ευρωπαϊκή Ενωση πλέει σε φουρτουνιασμένο ωκεανό γεμάτο προκλήσεις. Η πανδημία, η κρίση στις μεταφορές προϊόντων και φυσικού αερίου είναι εκείνα τα γιγαντιαία κύματα που απειλούν να πετάξουν στα βράχια τις οικονομίες ολόκληρων κρατών. Σε όλα αυτά προστίθενται και οι «προβληματικοί γείτονες» όπως η Τουρκία, η Ρωσία και – πλέον – και η Λευκορωσία, οι οποίοι βάλλουν κατά της σταθερότητας και της ευημερίας μας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση ωστόσο είναι «γερό σκαρί» που χάρη στους θεσμούς και στην αλληλέγγυα πολιτική της θα αντέξει και αυτή τη φουρτούνα. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς μιλώντας στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».

Ο Μαργαρίτης Σχοινάς βρέθηκε την περασμένη Πέμπτη στην Οδησσό της Ουκρανίας όπου συμμετείχε στο 4ο Φόρουμ «Odesa Debate» ύστερα από πρόσκληση των διοργανωτών: του German Marshall Fund και του Ιδρύματος Π. Μπούμπουρα. Το φόρουμ αφορά την ασφάλεια της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας, οπότε μεγάλο μέρος της συζήτησής μας κινήθηκε γύρω από αυτή την περιοχή.

«Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας δεν είναι ευρωπαϊκά, είναι πλανητικά. Εχουν να κάνουν με την εκτόξευση της ζήτησης σε ενέργεια και πρώτες ύλες μετά τους 18 μήνες οικονομικής ακινησίας που έφερε η πανδημία. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι θα ξεπεράσουμε αυτά τα προβλήματα μέχρι την άνοιξη. Μόλις την περασμένη εβδομάδα οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων σε ανώτατο επίπεδο συζήτησαν το μείγμα της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής μετά τις πρόσφατες εξελίξεις και αποφάσισαν ότι, ναι, πρέπει να πάρουν μια σειρά από μέτρα, μια εργαλειοθήκη που θα τους επιτρέψει να στηρίξουν τα ευάλωτα νοικοκυριά στην Ευρώπη και μεσο-μακροπρόθεσμα να δουν κιόλας λύσεις που τώρα δεν έχουμε, όπως την κοινή αγορά ή την κοινή αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ευρώπη» αναφέρει ο Μαργαρίτης Σχοινάς σχολιάζοντας την πρωτόγνωρη κατάσταση που ζήσαμε όσον αφορά τις τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου.

Αναφερόμενος στα ενεργειακά, ο Μαργαρίτης Σχοινάς τονίζει ότι η Ουκρανία είναι ένας «ένας κρίσιμος κρίκος στην ενεργειακή αγορά και ένας σημαντικός παράγοντας στην ενεργειακή αγορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα έχει εμπλοκή σε όλες αυτές τις αποφάσεις» αναφερόμενος εμμέσως, χωρίς να το κατονομάζει, στο ζήτημα που ανησυχεί την Ουκρανία περισσότερο από άλλα αυτή τη στιγμή: στη λειτουργία του North Stream 2. Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφερόμενος στην Ουκρανία προσφεύγει σε μια συγκινητική ανάμνηση, η οποία ήταν ένα από τα κυριότερα μηνύματα που ήθελε να περάσει και κατά τη διάρκεια του φόρουμ:

«Δεν ξεχνάμε ποτέ ότι εδώ στην Ουκρανία είναι το μόνο σημείο της ευρωπαϊκής ηπείρου στο οποίο πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν άνθρωποι επειδή ακριβώς διαδήλωναν με τις ευρωπαικές σημαίες στους δρόμους, όπως έγινε στο Μαϊντάν. Αυτό δημιουργεί μια αμετάκλητη σύνδεση του γεωπολιτικού μέλλοντος της Ουκρανίας με την Ευρώπη. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Η Ουκρανία είναι αυτή τη στιγμή η χώρα με τις ισχυρότερες και πιο προωθημένες σχέσεις με την Ευρώπη» είπε ο Μαεγαρίτης Σχοινάς μεταφέροντας το μήνυμα που τόσο μεγάλη ανάγκη έχει να ακούσει μεγάλη μερίδα των Ουκρανών, οι οποίοι παλεύουν για το ευρωπαϊκό μέλλον των παιδιών τους. Αναφερόμενος στην επαπειλούμενη κλιμάκωση των συγκρούσεων στην Ανατολική Ουκρανία, ο Μαργαρίτης Σχοινάς έκανε λόγο για ευρωπαϊκή ομπρέλα γύρω από την Ουκρανία και για τη στήριξη του αμετάκλητου προσανατολισμού της προς την Ευρώπη, που προς το παρόν δεν αφορά στρατιωτικά μέσα. Η πολιτική «μαστίγιο και καρότο» φαίνεται ότι θα εφαρμόζεται και για άλλους προβληματικούς γείτονες της ΕΕ, όπως η Τουρκία.

Οπως ανέφερε ο ευρωπαίος αξιωματούχος, η σχέση με την Τουρκία μοιάζει με τη σχέση με προβληματικό γείτονα στην πολυκατοικία: Είναι επίπονη αλλά δεν μπορεί να αποφευχθεί: «Το πλαίσιο κινήτρων και κυρώσεων είναι αυτό που μας βοηθάει ως Ευρώπη. Αυτό δίνει τους μοχλούς που μας επιτρέπουν να επηρεάζουμε τη συμπεριφορά της Τουρκίας και σε αυτόν τον άξονα πιστεύω ότι θα κινηθούμε και στα επόμενα χρόνια».

Ειδικά όσον αφορά τα προβλήματα που δημιουργεί η Τουρκία στην Ελλάδα και την Κύπρο, ο Μαργαρίτης Σχοινάς είπε: «Πιστεύω ότι είναι μια επιτυχία της Ελλάδας και της Κύπρου ότι έχουν καταφέρει να εντάξουν τις διαφορές τους μέσα σε ένα ευρω-τουρκικό πλαίσιο, το οποίο πολλαπλασιάζει τη διαπραγματευτική τους ισχύ και το οποίο ουσιαστικά είναι το μόνο που μπορεί να έχει αποτέλεσμα στις σχέσεις με την Τουρκία. Αυτό το ευρωτουρκικό πλαίσιο, που είναι ένα πλαίσιο με κίνητρα αλλά και ενδεχόμενες κυρώσεις, είναι αυτό που μας βοήθησε να αποκλιμακώσουμε την ένταση στο Αιγαίο από πέρυσι το καλοκαίρι μέχρι τώρα» ανέφερε, τονίζοντας ότι η αστάθεια στην Τουρκία αναγκάζει στη συνεχή αναπροσαρμογή αυτού του πλαισίου.

Μιλώντας για τις προκλήσεις της ΕΕ, ένα από κυριότερα των οποίων είναι το Μεταναστευτικό, ο Μαργαρίτης Σχοινάς αναφέρθηκε στην «τάση» των αυταρχικών καθεστώτων να εργαλειοποιούν τον ανθρώπινο πόνο για την επίτευξη των πολιτικών τους σκοπιμοτήτων. Κάτι που είδαμε πέρυσι στον Εβρο και φέτος στη Λευκορωσία, όταν το καθεστώς Λουκασένκο κατηύθυνε ροές προσφύγων προς την ΕΕ με σκοπό να σύρει τα ευρωπαϊκά κράτη σε διαπραγμάτευση, άρα και έμμεση αναγνώριση της νομιμότητάς του. «Εχουμε καταστήσει σαφές και νομίζω και οι ίδιοι – που οργάνωσαν αυτές τις απειλές – το έχουν καταλάβει ότι κανένας δεν μπορεί να εκβιάσει ή να εκφοβίσει την Ευρώπη με τέτοιου είδους κινήσεις. Κανένας. Στον Εβρο κρατήθηκε το σύνορο. Στα σύνορα Λιθουανίας – Λευκορωσίας κατορθώσαμε να πείσουμε τις τρίτες χώρες, όπως το Ιράκ, να σταματήσουν τις πτήσεις προς τη Λευκορωσία. Εχουμε δηλαδή μια σειρά από εργαλεία, ευρωπαϊκά, διπλωματικά, αλλά και πόρους και τη Frontex που μας επιτρέπουν να αμυνθούμε. Είμαστε πιο καλά προετοιμασμένοι τώρα για αυτά τα φαινόμενα απ’ ό,τι θα ήμασταν πριν από 5-6 χρόνια» είπε ο Μαργαρίτης Σχοινάς.