Βαρθολομαίος – Ο «επιδραστικός Πατριάρχης» και το αμερικανικό στοίχημα

Σε επτά ημέρες, από τις συνολικά 12 που θα παραμείνει στις ΗΠΑ, ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει δει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, τον υπουργό Εξωτερικών, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστήμιου Νοτρ Νταμ, πήγε σε τρεις πολιτείες και στην Ουάσιγκτον, ενώ θα έχει το προνόμιο να είναι αυτός που θα εγκαινιάσει το μοναδικό κτίσμα που ανοικοδομήθηκε απ’ όσα καταστράφηκαν την 11η Σεπτεμβρίου 2001, το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.

Ενας άλλος ιεράρχης, ένας άλλος Πατριάρχης και μάλιστα σ’ αυτή την ηλικία ίσως να μην μπορούσε να τα καταφέρει. Εκείνος μπορεί. Οπως έλεγε χαρακτηριστικά ένας ομογενής, προ ημερών, στο Γουίρτον της Γουέστ Βιρτζίνια, στην ελληνορθόδοξη ενορία των Αγίων Πάντων – έναν από τους σταθμούς της περιοδείας του Βαρθολομαίου στην Αμερική – «εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν από τους πιο επιδραστικούς Πατριάρχες». Σε μία δύσκολη περίοδο, καθώς η πανδημία δεν έχει τελειώσει και οι περιορισμοί συνεχίζονται, ο Πατριάρχης περιοδεύει, κάνει ομιλίες, συναντήσεις σε ανώτατο επίπεδο και παίρνει ιστορικές πρωτοβουλίες. Είναι ο… influencer της Ορθοδοξίας, όπως θα έλεγαν και οι Ελληνοαμερικανοί που τον υποδέχονται με ενθουσιασμό στις ενορίες και στις εκδηλώσεις των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει το χάρισμα να καθοδηγεί. Οποιος παρακολουθεί από κοντά την περιοδεία του στις ΗΠΑ, στις ορθόδοξες ενορίες των ομογενών, το αντιλαμβάνεται αυτό από την πρώτη στιγμή. Φροντίζει πάντα να στέλνει μηνύματα και κατευθύνσεις με τον μειλίχιο λόγο του. Για το πού πρέπει να επικεντρωθούν οι κοινότητες για να παραμείνουν ζωντανές, για το τι πρέπει να κάνουν οι ιερείς και οι ιεράρχες στην Αμερική. Αλλά και για τα φλέγοντα ζητήματα που πρέπει να προσέχουν, κυρίως όσοι κρατούν τα ηνία της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, ίσως και μελλοντικά όταν αυτός δεν θα είναι πια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Δεν πρέπει να ξεχαστούν

Οι εκκλήσεις του για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και οι αναφορές του για την Αγια-Σοφιά είναι για παράδειγμα συνεχείς, δείχνοντας ότι αυτά τα θέματα δεν πρέπει να ξεχαστούν. Αυτό συνέβη προχθές και στο Γουίρτον, στην ιστορική ενορία των Αγίων Πάντων, η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα προτού ιδρυθεί η Αρχιεπισκοπή Αμερικής . Η ελληνοαμερικανική κοινότητα σ’ αυτή την επαρχιακή πόλη των ΗΠΑ είναι μικρή αλλά παραμένει δυναμική. Οικογένειες με μωρά, παιδιά, γιαγιάδες, έδωσαν ενθουσιώδες «παρών»  στη δοξολογία προς τιμήν του, στον ναό. Και ο Βαρθολομαίος τούς υπογράμμισε πως δεν υπάρχουν μικρές και μεγάλες ενορίες. «Κάθε εκκλησία, όπου γίνεται Θεία Λειτουργία είναι σαν την Αγια-Σοφιά. Σαν τον μεγαλοπρεπή ναό που τώρα είναι μόνο για τους μουσουλμάνους» και η συγκίνησή του ήταν εμφανής στην αναφορά του για τον ιστορικό ναό της Κωνσταντινούπολης.

Στο αεροδρόμιο του Πίτσμπουργκ, ανάμεσα στο πλήθος των ομογενών που τον υποδέχθηκαν ήταν και ένας συμμαθητής του από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Ο Πατριάρχης τον θυμήθηκε και άδραξε την ευκαιρία για να στείλει και πάλι μήνυμα στην Αγκυρα πως στη Σχολή της Χάλκης «υπάρχει μία σιωπή για 59 χρόνια. Επιβλήθηκε μία αναγκαστική σιωπή και πάντα προσπαθούμε για την επαναλειτουργία της».

Είναι βέβαιο ότι ο Πατριάρχης έχει διαρκώς στο μυαλό του το παρόν αλλά κυρίως το μέλλον της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, που αποτελεί τη «βιτρίνα» και ίσως την πιο σημαντική επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου, με τις 8 μητροπόλεις και τις περισσότερες από 500 ενορίες. Ρωτάει να μάθει, μιλάει με τον απλό κόσμο της ομογένειας. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι μετά τη μικρή αδιαθεσία του στις ΗΠΑ δεν έκανε πολλές περικοπές στο πρόγραμμά του – ίσως κάποιες αναπροσαρμογές – προκειμένου να μη δυσαρεστήσει καμία κοινότητα. Κι αυτό μολονότι κάποιες από τις εκδηλώσεις έχουν ένα ρίσκο κινδύνου λόγω του πλήθους, παρά τα μέτρα που λαμβάνονται για τον κορωνοϊό.

Προς το παρόν είναι σίγουρο ότι ο Βαρθολομαίος δείχνει μεγάλη εμπιστοσύνη στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο. «Από τότε που ανέλαβε, άρχισε να πνέει άνεμος αναδημιουργίας, συγκροτήσεως και οργανώσεως στην Αρχιεπισκοπή» σημείωσε σε μία από τις ομιλίες του για τον Ελπιδοφόρο, χαρακτηρίζοντάς τον «δραστήριο» και «άξιο επίσκοπο». Οι δυο τους εξάλλου ήταν για χρόνια στενοί συνεργάτες και φαίνεται να έχουν και πολλά κοινά χαρακτηριστικά, όπως σχολίαζε με νόημα ένας ελληνοαμερικανός «άρχων» του Πατριαρχείου. «Αναλαμβάνουν καινοτόμες πρωτοβουλίες, είναι υπερδραστήριοι και ταυτόχρονα θυμούνται τα πάντα. Εχουν πολύ καλή μνήμη».

Το πρόγραμμα του Πατριάρχη συνεχίζεται από χθες στη Νέα Υόρκη και θα κορυφωθεί στις 2 Νοεμβρίου με τα θυρανοίξια στον ναό του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν.