Φώφη Γεννηματά – Η πολιτική παρακαταθήκη που αφήνει στην Κεντροαριστερά

Είναι νωρίς, είναι άχαρο. Ομως οι ίδιες οι συνθήκες ήδη δρομολογούνται στο πολιτικό σκηνικό μετά τον αδόκητο χαμό της Φώφης Γεννηματά. Εξάλλου πάνω στη δική της παρακαταθήκη, πάνω στη δική της συμβολή και κληρονομιά, εδράζεται πλέον η επόμενη μέρα του Κινήματος Αλλαγής, όσων έχουν αναφορά στον χώρο αυτό, αλλά και συνολικά του πολιτικού τοπίου. Η πιο νωπή της κατάθεση ήταν και είναι η μέχρι τελευταίας της ανάσας έγνοια για την ενότητα του χώρου της και η διασφάλιση των διαδικασιών για τη νέα ηγεσία του. Κάτι που λένε πλέον όλοι οι στενοί της συνεργάτες, όσοι βρέθηκαν κοντά της όλες αυτές τις ώρες της ύστατης μάχης.

Η παρουσία της Φώφης όμως πάει πιο πίσω. Και κάτι που πιθανώς φαινόταν αυτονόητο (η αυτόνομη ύπαρξη του ΚΙΝΑΛ) ή και καυτηριαζόταν από τους δύο βασικούς πόλους του πολιτικού μας συστήματος (ο διμέτωπος), μόνο αυτονόητο δεν ήταν. Ηταν όμως, όπως φάνηκε, εξαιρετικά κρίσιμο και χρήσιμο για το πιο καθοριστικό κόμμα της Μεταπολίτευσης που ανανέωσε όλη την έννοια της κοινωνικής κινητικότητας και αναδιαμόρφωσε όλο το κοινωνικό γίγνεσθαι σε συνδυασμό με τη δυναμική ανάταξη της εποχής. Κι ύστερα ήλθαν τα Μνημόνια. Σαν μια πρώτη ανάγνωση, ας σταθούμε στα λόγια του ίσως πιο στενού της συνεργάτη Νίκου Βοσδογάνη: «Πήρε ένα κόμμα που τότε κανείς δεν το ήθελε και το κράτησε». Μιλάμε για την εποχή μετά την παραίτηση Βενιζέλου (Ιούνιος του 2015) όπου η Γεννηματά ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ. Η ίδια κατάφερε κάτι που σίγουρα αποτελεί πολιτική κληρονομιά. Συγκράτησε τον χώρο της σε δύο διαφορετικές συγκυρίες. Οταν δύο πολιτικοί αρχηγοί έρχονταν με καλπασμό. Τον Σεπτέμβριο του 2015 όπου όλα έδειχναν Τσίπρα και τον Ιούλιο του 2019 όπου όλα έδειχναν Μητσοτάκη. Και ίσως το πιο κρίσιμο μέρος της πολιτικής της προσφοράς είναι ανάμεσα σε αυτές τις δύο περιόδους.

Μάχη για την Κεντροαριστερά

Φαίνεται πως η ίδια αντιλαμβανόταν κάτι βαθύ. Πως το ΠΑΣΟΚ ως brand, αλλά και ως πρόταση οφείλει να μετατραπεί ο βασικός μοχλός και φορέας μιας ευρύτερης επικράτειας που πολιτικά απ’ το 2012 έχει αλωθεί απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι φτιάχνει τη Δημοκρατική Συμπαράταξη όπου συμμετέχει η τότε ΔΗΜΑΡ. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα ψάχνει το πώς θα αποκρούσει το στέρεο αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα, σε μια αναλογία τότε η Φώφη κατάφερε σχετικά γρήγορα να επανατοποθετήσει το κόμμα της στο πολιτικό σκηνικό, να αυξήσει τα ποσοστά του στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 και να το κάνει κυρίαρχο πόλο στις διεργασίες της Κεντροαριστεράς. Κάτι που δεν άργησε, αφού το 2017, με δική της πρόθεση, το ΠΑΣΟΚ εκ νέου διαχέεται στη στρατηγική υπόθεση ενός νέου φορέα που θα επιχειρήσει να επανακτήσει δυναμικά τον χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας και του Προοδευτικού Κέντρου, παράλληλα με τον διμέτωπο που διεξάγει και τη σκληρή κριτική στον Αλέξη Τσίπρα.

Το Κίνημα Αλλαγής είναι γεγονός και η ίδια πρόεδρός του σε μια διαδικασία εκλογής από τη βάση με εντυπωσιακή συμμετοχή, αλλά και με μια ακόμη επιτυχία: το νέο πολιτικό ενδιαφέρον σε μια εποχή απομείωσης του κύρους του πολιτικού προσωπικού.

Μόνη γυναίκα κοινοβουλευτική αρχηγός στο μνημονιακό τοπίο, μετά το 2015, δείχνει μια τεράστια αντοχή στις πιέσεις, έχοντας ως έγνοια τα ταυτοτικά χαρακτηριστικά του χώρου της ακόμη και σε στιγμές τριβής με την Αριστερά (μη ψήφιση της απλής αναλογικής το 2016 και καταψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών το 2019). Ακόμη μεγαλύτερη αντοχή δείχνει ο χώρος της στις εκλογές του Ιουλίου του 2019 και παρά το γεγονός πως έχουν υπάρξει αποχωρήσεις από το ΚΙΝΑΛ που αποδυναμώνουν την έννοια της συμπαράταξης.

Σε μια εποχή που το ΠΑΣΟΚ έχει περάσει στις σελίδες του cult από τη νεολαία, συνδεδεμένο με τα παλιά καλά μεταπολιτευτικά χρόνια, η Φώφη Γεννηματά συνέχιζε να αντιλαμβάνεται το πόσο καθοριστική είναι για ένα διπολικό σύστημα η ύπαρξη του ενδιάμεσου χώρου και η διαρκής υπόμνηση ενός θεσμικού λόγου που ρευστοποιεί τα άκρα των δύο μονομάχων και διατηρεί μέτωπο με κάθε μορφής λαϊκισμό.

Παρακαταθήκη

Με βαθιά προσήλωση στην Ευρώπη, με στέρεους δεσμούς με την πολιτική της οικογένεια, τους Ευρωσοσιαλιστές, κράτησε το κόμμα της σε μια αυτόνομη τροχιά, παρακαταθήκη για την τρέχουσα κούρσα της νέας αρχηγίας. Ακόμη και οι τελευταίες της οδηγίες εκπέμπουν ένα μείζον πολιτικό ήθος. Αρμό σε ένα πολιτικό σύστημα που μετέωρο κινείται από τη θεσμικότητα στην υπερβολή. Θα διακινδυνεύαμε μια πρόγνωση: τη μεγάλη συμμετοχή στις εσωκομματικές εκλογές του Κινήματος Αλλαγής. Που δεν θα είναι βολικές για ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Μια ακόμη όψη της παρακαταθήκης της.