Κλίμα

Σε μία περίοδο σοβαρότατων γεωπολιτικών ανακατατάξεων ανά τον πλανήτη – με τον σινοαμερικανικό ανταγωνισμό να λαμβάνει ολοένα και πιο ψυχροπολεμικά χαρακτηριστικά – ξεκίνησε προχθές στη Γλασκώβη της Σκωτίας η Σύνοδος Κορυφής (COP26) για το Κλίμα υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Η συνάντηση, που αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τις 12 Νοεμβρίου και στις εργασίες της οποίας προβλέπεται να συμμετάσχουν ως και 25.000 σύνεδροι από 100 χώρες, θα διεξαχθεί υπό τη σκιά των συμπερασμάτων της τελευταίας έκθεσης της διακυβερνητικής ομάδας για την κλιματική αλλαγή (IPCC) που, ανεξαρτήτως των αριθμών, συγκλίνουν σε ένα σημείο: ότι η έκβαση της μάχης κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της σωτηρίας του κρέμεται από μία κλωστή και κινδυνεύει να χαθεί.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) έλαβε πρόσφατα μία σειρά δραστικών αποφάσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και του συναφούς μετασχηματισμού του οικονομικού της μοντέλου. Στην Ελλάδα υπάρχει σήμερα μία κυβέρνηση που πιστεύει στην ανάγκη επίσπευσης των αλλαγών που απαιτούνται για να διαχειριστούμε και να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση. Ωστόσο, η πρόσφατη ενεργειακή κρίση και η αύξηση των τιμών στην ενέργεια γέννησαν ξανά αμφιβολίες για τους φιλόδοξους ευρωπαϊκούς στόχους και για τις μεθόδους που απαιτούνται ώστε η ενεργειακή μετάβαση να καταστεί εφικτή.

Οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η αναποφασιστικότητα μπορεί να είναι ανυπολόγιστοι και διαχέονται σε πολλούς τομείς που υπερβαίνουν την απλή αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθαυτής. Πριν από μερικές ημέρες, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δημοσίευσε μία σειρά εκθέσεων επί του θέματος που δεν αφήνουν περιθώρια για παρερμηνείες. Ισως η σημαντικότερη από αυτές να είναι η, για πρώτη φορά επικεντρωμένη στην κλιματική αλλαγή, εκτίμηση (National Intelligence Estimate – NIE) του Γραφείου του Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών (Office of the Director for National Intelligence – ODNI).

Η έκθεση επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επηρεάσει τους υπολογισμούς όσων λαμβάνουν αποφάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες για την επόμενη 20ετία. Τρία είναι τα στοιχεία που ξεχωρίζουν.

Πρώτον, προβλέπει ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις θα ενταθούν καθώς οι χώρες θα ανταγωνίζονται για το πόσο καλά και πόσο γρήγορα θα αλλάξουν το οικονομικό και παραγωγικό τους μοντέλο, αλλά και επί της διεκδίκησης των πόρων για να το πράξουν.

Δεύτερον, η έκθεση προειδοποιεί ότι θα αυξηθεί ο αριθμός των διασυνοριακών γεωπολιτικών σημείων διενέξεων εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και καθώς τα κράτη θα επιδιώκουν τη διασφάλιση των συμφερόντων τους. Στα καθ’ ημάς, η περίπτωση της Ανατολικής Μεσογείου «κουμπώνει» απόλυτα σε αυτό το σημείο, χωρίς να μπορεί να αγνοηθεί η άνοδος των μεταναστευτικών ροών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Τρίτον, η ΝΙΕ επισημαίνει ότι τα φυσικά αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής θα γίνουν ιδιαίτερα αισθητά στον αναπτυσσόμενο κόσμο, καθώς οι χώρες που ανήκουν σε αυτόν θα δυσκολευθούν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα ή ίσως να μην έχουν και τους πόρους να το πράξουν.

Με αυτά τα δεδομένα, μόνο ταχείες και ριζοσπαστικές λύσεις μοιάζουν ικανές να αναστρέψουν τις σημερινές τάσεις. Το ερώτημα όμως αν τα κράτη είναι διατεθειμένα να τις λάβουν θα αποτελέσει το μεγάλο ζητούμενο και δυστυχώς ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει τις προθέσεις τους.