Η οικολογική επανάσταση ξεκινάει από την… καρέκλα

Ο γάλλος σχεδιαστής Φιλίπ Σταρκ, ένας από τους πιο γνωστούς βιομηχανικούς σχεδιαστές του 21ου αιώνα, πιστεύει ότι ο δημιουργός έχει καθήκον απέναντι στην κοινωνία. Από την αρχιτεκτονική και τους εσωτερικούς χώρους μέχρι τον βιομηχανικό σχεδιασμό και τον σχεδιασμό επίπλων, το χαρτοφυλάκιο του Σταρκ είναι πάντα, όπως το θέτει ο ίδιος, «επικεντρωμένο στα βασικά» και «πρέπει να βελτιώσει τη ζωή σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους». Δημιουργός του διάσημου πλοκαμόσχημου λεμονοστύφτη της Alessi (σκιτσάρισε το αρχικό σχέδιό του κατά τη διάρκεια των διακοπών του στα παράλια της Ιταλίας, πάνω στη χαρτοπετσέτα μιας πιτσαρίας), έγινε γνωστός σχεδιάζοντας αντικείμενα καθημερινής χρήσης που η μορφή τους ξεπερνούσε τα συμβατικά αισθητικά κριτήρια. Και με την πεποίθηση ότι έχει πάνω από 10.000 σχεδιαστικές ιδέες να πραγματοποιήσει με τον τρόπο της οικολογίας, ο Φιλίπ Σταρκ παρουσίασε πρόσφατα το νέο του δημοκρατικό δημιούργημα στο σαλόνι ντιζάιν του Μιλάνου. Πρόκειται για μια πολυθρόνα – καρέκλα από κόντρα πλακέ για την Andreu World.

«Νομίζω ότι πρέπει να σταματήσουμε να επικεντρωνόμαστε μόνο στην πανδημία και να στρέψουμε την προσοχή μας σε αυτό που συμβαίνει με την οικολογία και την πολιτική, καθώς είναι πιο περίπλοκη η διαχείρισή τους. Οι άνθρωποι θα αρχίσουν να πεθαίνουν κατά εκατομμύρια λόγω των καταστάσεων που σχετίζονται με το κλίμα, ενώ παράλληλα γινόμαστε μάρτυρες της ανόδου μιας νέας μορφής φασισμού. Η εξάλειψή του μάλιστα είναι πολύ δύσκολη. Για μένα, ως δημιουργό, το κύριο θέμα είναι πρωτίστως η οικολογία. Πιστεύω ότι οι δημιουργοί έχουν καθήκοντα και ευθύνες και εμείς, στον δημιουργικό τομέα, πρέπει να κάνουμε πράγματα μόνο με τον τρόπο της οικολογίας», δηλώνει στο archdaily.com εκφράζοντας την εκτίμησή του για τις συνθήκες του παρόντος.

Εξυπνο και ανθεκτικό προϊόν

Ο Φιλίπ Σταρκ εξηγεί πώς ξεκίνησε να σκέφτεται οικολογικά πριν από πενήντα χρόνια, κατά τύχη, δουλεύοντας τότε με ένα υλικό που δεν καταστρέφει τα δέντρα. Ηταν το πλαστικό. «Ο κόσμος είχε αρχίσει εδώ και πολύ καιρό να αναπτύσσει το οργανικό πλαστικό, ένα υλικό που δεν προέρχεται από ορυκτά καύσιμα και νομίζω ότι θα το έχουμε το πολύ για τα επόμενα δύο, τρία χρόνια. Μπορούμε να φανταστούμε ότι σε μερικά χρόνια μια εταιρεία που εργάζεται κυρίως με πλαστικό θα στραφεί σε πλήρως συνθετικά οργανικά υλικά. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε επιτύχει να χρησιμοποιούμε συνθετικά προϊόντα. Ωστόσο, δεν ενδιαφέρομαι μόνο για αυτά, αλλά και για τα έξυπνα προϊόντα, που εμπεριέχουν την ανθρώπινη νοημοσύνη στην ύλη κατασκευής του. Και το κόντρα πλακέ, με αυτήν την έννοια, είναι πολύ ενδιαφέρον υλικό.

Μερικές φορές χρειαζόμαστε να μας περιβάλλει ο οργανικός χαρακτήρας του ξύλου, αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι δεν μπορείς να σκοτώσεις ένα δέντρο για να φτιάξεις μια καρέκλα. Αυτό είναι φόνος. Οχι μόνο φόνος των δέντρων, αλλά και φόνος της ύπαρξής μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχω κάνει πολύχρονη έρευνα για το πώς μπορούμε να φτιάξουμε ενδιαφέροντα έπιπλα από κόντρα πλακέ. Αυτό το έξυπνο, εξαιρετικά λεπτό και εξαιρετικά ανθεκτικό προϊόν».

Εμπνευση από το ’50

Αυτός ο οικολογικός συλλογισμός τον βοήθησε στη σχεδιαστική διαδικασία της νέας του πρότασης για κάθισμα. Ο Φιλίπ Σταρκ άντλησε τον σχεδιασμό μιας καρέκλας – πολυθρόνας από τα καθιστικά έπιπλα σε κόντρα πλακέ του ζεύγους των σχεδιαστών Τσαρλς και Ρέι Ιμς της δεκαετίας του ’50. «Θέλησα να παραμείνω και να αξιοποιήσω τα λεπτά φύλλα κόντρα πλακέ για να κρατήσω προσιτή την τιμή του προϊόντος. Γιατί δεν με ενδιαφέρει να κάνω κάτι εκπληκτικό το οποίο κανείς δεν δύναται οικονομικά να αποκτήσει. Επιδιώκω την ισορροπία της καινοτομίας, της τεχνολογίας και των προσιτών τιμών. Αυτό έχει πραγματικά σημασία και εργαζόμαστε εδώ και χρόνια για να το επιτύχουμε. Καταλήξαμε με ένα απίστευτα ισορροπημένο προϊόν, με ένα σχέδιο που είναι απολύτως διαχρονικό. Στην πραγματικότητα, δεν μπορείτε να καταλάβετε αν η καρέκλα είναι από τη δεκαετία του ’30, αν σχεδιάστηκε σήμερα ή αν ανήκει στο αύριο. Κάτι που είναι πολύ σημαντικό επειδή η μεγάλη διάρκεια είναι η υψηλότερη παράμετρος της οικολογίας».

Στο σκεπτικό του γάλλου σχεδιαστή η καρέκλα αποτελείται μόνο από τρία κομμάτια ώστε να μη χρειάζεται να γίνει κάποια ανάθεση υπεργολαβίας για την κατασκευή της στην Κίνα. Αυτά τα τρία κομμάτια συνδέονται μεταξύ τους, κουμπώνοντας το ένα με το άλλο, και κατασκευάζονται στη Βαλένθια, στην Ισπανία, με καλύτερο κόστος που δεν αυξάνει ιδιαίτερα την τιμή της αγοράς. «Μέσω της τεχνολογίας έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε την καμπή που επιδιώκουμε για να επιτύχουμε άνεση και να μεταφέρουμε στο αντικείμενο την ευαισθησία της ιδέας του σχεδιασμού του», εξηγεί ο Σταρκ.