Τι προβλέπει ο κλιματικός νόμος – Οι 3 «σταθμοί» για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων

Σήμερα εκτιμάται ότι θα παρουσιαστεί στο υπουργικό συμβούλιο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας ο κλιματικός νόμος, ώστε σύντομα να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, πριν εισαχθεί στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση.

Όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος του υπουργείου, στη νέα νομοθετική πρωτοβουλία  θα προσδιορίζονται τρεις «σταθμοί» για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από εγχώριες πηγές ρύπανσης. Ο πρώτος έχει ορίζοντα δεκαετίας και θέτει ως στόχο τη μείωση των ρύπων κατά 55% έως το 2030 (σε σχέση με τα επίπεδα εκπομπών του 1990), ο δεύτερος κατά 80% έως το 2040 και ο τρίτος κατά 100% έως το 2050. Στόχοι ιδιαιτέρως φιλόδοξοι για τη χώρα μας, εάν αναλογιστεί κανείς ότι το 2019 οι ρύποι στην Ελλάδα είχαν περιοριστεί μόλις κατά 18,9% όταν η δέσμευση για την Ελλάδα είχε προσδιοριστεί στο -40%.

Το πλάνο απολιγνιτοποίησης

Όσον αφορά στο πλάνο της απολιγνιτοποίησης του ενεργειακού μίγματος της χώρας έως το  2028, όπως αναφέρουν πηγές του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), θα περιληφθεί ειδική αναφορά. Ειδικότερα, θα προσδιορίζεται το 2023 ως το έτος κατά το οποίο αφενός θα μπει «λουκέτο» σε όλες τις παλιές λιγνιτικές μονάδες και αφετέρου θα γίνει επανεξέταση του ζητήματος της πρόωρης απολιγνιτοποίησης πριν το 2028 _ δηλαδή θα προσδιοριστεί εάν τελικά θα προχωρήσει η ΔΕΗ σε αλλαγή καυσίμου στην υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα  5» από το 2025, όπως είχε ανακοινώσει.

Διόλου τυχαία δεν ήταν η προσεκτική τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, την περασμένη Δευτέρα, από τη Γλασκώβη, ο οποίος, σε  ό,τι αφορά την σταδιακή απεξάρτηση από τον άνθρακα, ανέφερε ότι «η   Ελλάδα θα έχει απαλλαγεί από τον λιγνίτη το αργότερο μέχρι το 2028, ενώ όλες οι παλιές λιγνιτικές μονάδες θα κλείσουν σταδιακά έως το 2023».

Κεντρικό ρόλο στον νέο νόμο έχει και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Θα προσδιορίζεται πως θα αναθεωρούνται η  Εθνική  Στρατηγική  για την Προσαρμογή στη Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) όπως και τα περιφερειακά  ή και τα τοπικά σχέδια. Σε αυτή τη λογική, όλες οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που απαιτούνται για την υλοποίηση επενδύσεων, θα πρέπει να περιλαμβάνουν πλέον και την κλιματική παράμετρο.

Οι αλλαγές

Αλλά οι αλλαγές που θα φέρει ο νέος νόμος δεν θα εστιάζουν μόνο στις αρμοδιότητες του ΥΠΕΝ. Οι νέες ρυθμίσεις θα διαπερνούν όλη τη δημόσια διοίκηση. Άλλωστε σε κάθε υπουργείο θα οριστεί και ένας κλιματικός αντιπρόσωπος.

Επίσης, όπως σημειώνουν παράγοντες του ΥΠΕΝ, στις προωθούμενες ρυθμίσεις θα προσδιορίζεται και η ανάγκη ασφάλισης επιχειρήσεων ή και κατοικιών σε κρίσιμες περιοχές που πλήττονται συχνά από ακραία καιρικά φαινόμενα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Επιπρόσθετα, στον νέο κλιματικό νόμο θα προτείνεται η επιβολή τομεακού προϋπολογισμού άνθρακα ανά παραγωγικό κλάδο, δηλαδή ακριβής προσδιορισμός των εκπομπών ξεχωριστά  για τις μεταφορές, τον κτιριακό τομέα, τη βιομηχανία κλπ. Το σκεπτικό είναι να  αναγνωριστούν οι προοπτικές που έχει κάθε κλάδος ξεχωριστά για να συμβάλλει στον συνολικό κλιματικό στόχο. Ο τομεακός προϋπολογισμός άνθρακα θα τίθεται  με ορίζοντα πενταετίας.

Ακόμη, θα προβλέπεται η σύνταξη μιας ετήσιας έκθεσης πεπραγμένων ώστε να αξιολογείται η εξέλιξη της Ελλάδας ως προς την επίτευξη των στόχων καθώς και η δημιουργία ενός παρατηρητηρίου το οποίο θα ελέγχει την πρόοδο της χώρας.  Επιπλέον είναι αξιοσημείωτο ότι στο σχέδιο νόμου έχει περιληφθεί ένα ξεχωριστό άρθρο για τη συμμετοχή του κοινού. Ουσιαστικά σχεδιάζεται η δημιουργία ενός φόρουμ κλιματικού διαλόγου στο οποίο θα συμμετέχουν διάφορες οργανώσεις και φορείς (πολιτών, επιστημονικοί, αυτοδιοίκησης). Στο …παιχνίδι θα εμπλακεί και το Υπουργείο Παιδείας καθώς τα κλιματικά θέματα θα εισαχθούν και στην εκπαίδευση.