Σε μεγάλο βαθμό αντιμετωπίσιμος χάρη στις σύγχρονες θεραπείες και διαγνωστικές εξετάσεις, ο καρκίνος παραμένει τυλιγμένος στον μανδύα του ταμπού. Διστάζουμε να μιλήσουμε ανοιχτά για αυτόν, για τα συμπτώματά του, για τις παρενέργειες των θεραπειών του – κι έτσι καταλήγουμε, όταν παρίσταται η ανάγκη, να μην γνωρίζουμε όλα εκείνα που θα μας βοηθούσαν να απαλλαγούμε από την περιττή δυσφορία. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού του κανόνα, είναι η άγνοια που επικρατεί γύρω από τις δερματικές ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να έχουν οι θεραπείες της νόσου.
Περίπου 80%. Αυτό είναι το ποσοστό των καρκινοπαθών που εμφανίζουν κάποιας μορφής δερματικά προβλήματα, είτε υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία, είτε σε χημειοθεραπείες ή ανοσοθεραπεία. Όμως δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που ποτέ δεν έμαθαν ότι υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι για να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας τους.
Στο πρώτο άκουσμα οι επιπτώσεις των θεραπειών στο δέρμα μοιάζουν δευτερεύουσας σημασίας. Όμως η ξηροδερμία, ο κνησμός, η ατοπική δερματίτιδα και η δημιουργία πληγών, μπορούν να γίνουν τόσο επώδυνες ώστε να οδηγήσουν τους ασθενείς ακόμη και στην πρόωρη διακοπή της θεραπείας τους, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των γιατρών τους. Αντιθέτως, η γνώση για τις δερματικές ανεπιθύμητες ενέργειες των θεραπειών, τους βοηθούν να ακολουθήσουν τα βήματα και να εντάξουν στην καθημερινότητά τους τη φροντίδα του δέρματός τους που θα συμβάλει στην αντιμετώπιση – ή και στην αποτροπή – των ενοχλήσεων.
Και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Γιατί κάθε μέρος της καθημερινότητας του καρκινοπαθή που γίνεται καλύτερο, από τη μείωση του πόνου μέχρι τη βελτίωση της αυτοπεποίθησής του, τον βοηθά να αντιμετωπίσει την ασθένεια με μεγαλύτερο θάρρος – και τελικά, να την ξεπεράσει.
Δεν είναι τυχαίες οι σχετικές δηλώσεις του Αντίνοου Αλμπάνη, του αγαπημένου ηθοποιού που πριν λίγο καιρό είχε μιλήσει ανοιχτά για τη δική του μάχη με τον καρκίνο:
«Σαφώς υπάρχει φόβος όταν μαθαίνεις ότι είσαι άρρωστος. Όμως ο φόβος γίνεται πείσμα και το πείσμα ελπίδα. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες από τις θεραπείες ήταν πολλές. Αρκετές ήταν και δερματικές οι οποίες ήταν επίπονες σωματικά και ψυχολογικά. Τα προϊόντα της La Roche-Posay με βοήθησαν στο να περιοριστούν και να ανακουφιστούν».
Ας γνωρίσουμε τις δερματικές ανεπιθύμητες ενέργειες
Κνησμός και ξηρότητα
Εμφανίζεται περίπου στους μισούς ασθενείς ανεξάρτητα από τη θεραπεία που ακολουθούν και λειτουργεί ως «φαύλος κύκλος», αφού η ξηρότητα προκαλεί κνησμό και το ξύσιμο επιδεινώνει την ξηρότητα. Δεν πρόκειται απλώς για το πιο συνηθισμένο, αλλά και για ένα από τα πιο δύσκολα δερματικά προβλήματα, αφού μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στον ύπνο των ασθενών που με τη σειρά τους επηρεάζουν κάθε πτυχή της ζωής τους.
Δερματικές παρενέργειες χημειοθεραπείας
Όλοι γνωρίζουμε για το ενδεχόμενο η χημειοθεραπεία να προκαλέσει απώλεια μαλλιών – ή ενίοτε αποχρωματισμό τους – στους θεραπευόμενους, αν και πλέον υπάρχουν ειδικές μέθοδοι που μπορούν να περιορίσουν αυτές τις παρενέργειες. Δεν είναι, όμως, οι μόνες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η συγκεκριμένη θεραπεία στο δέρμα και τα νύχια. Αρκετοί ασθενείς εμφανίζουν φωτοευαισθησία ή δυσχρωμία, εξανθήματα, τα νύχια τους γίνονται εύθραυστα ή υπερκερατωσικά, μπορεί να παρουσιαστεί δυστροφία ονύχων και παρονυχία, ενώ συχνά βιώνουν ξηρότητα και κνησμό. Τα εξανθήματα ειδικότερα, μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος ως σπυράκια με πύον, προκαλώντας έντονο πόνο.
Ανοσοθεραπεία – Θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες
Και σε αυτή την περίπτωση, οι ασθενείς ενδέχεται να παρατηρήσουν αλλαγές στο χρώμα του δέρματος, των μαλλιών και των βλεννογόνων, που συνήθως είναι αναστρέψιμες, βλάβες στα νύχια, αλωπεκία, φωτοευαισθησία, σύνδρομο δυσαισθησίας των παλαμών-πελμάτων(εκδηλώνεται με μυρμήγκιασμα), διάχυτες εξανθηματικές δερματικές βλάβες, εντοπισμένες δερματικές βλάβες, διάχυτο ερύθημα ή αποφολιδωτική δερματίτιδα. Το σύνδρομο δυσαισθησίας παλαμών-πελμάτων μπορεί να παρουσιαστεί είτε με τη μορφή των κάλων είτε με εκείνη των φουσκάλων, προκαλώντας έντονο πόνο που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε δυσκολίες στη βάδιση.
Ακτινοθεραπεία
Πρόκειται για τον τύπο θεραπείας που επιφέρει συχνότερα δερματικές παρενέργειες. Πολλές εξ αυτών ταυτίζονται με εκείνες που αναφέραμε παραπάνω, ενώ επιπλέον μπορεί να προκαλέσει οξεία ακτινοδερματίτιδα, που εκδηλώνεται περίπου στις 24 ώρες έως 7 ημέρες μετά τη θεραπεία ή χρόνια ακτινοδερματίτιδα, έως και έξι μήνες μετά τη θεραπεία. Το πρόβλημα παρουσιάζεται συνήθως στην περιοχή της ακτινοβόλησης και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να μην οξυνθεί σε επίπεδα που να προκαλούν δυσκολίες στην καθημερινότητα των ασθενών.
Η αξίας της κατάλληλης πρόληψης και αντιμετώπισης
Εκτός όλων των άλλων, οι δερματικές παθήσεις καθιστούν τον οργανισμό των καρκινοπαθών πιο ευάλωτο σε μολύνσεις – ενώ ο πόνος και το πλήγμα στην αυτοπεποίθησή τους προκαλούν πρόσθετες δυσκολίες σε έναν εξ αρχής απαιτητικό μαραθώνιο μέχρι την ολοκλήρωση της θεραπείας.
Έτσι, είναι πολύ σημαντική όχι μόνο η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών με κατάλληλα προϊόντα, αλλά και η πρόληψη που θα αποτρέψει την εμφάνισή τους και θα συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας του δέρματος των ασθενών.
Και φυσικά, όπως και σε όλα τα στάδια της θεραπείας, κεντρικό ρόλο παίζει και η καλή ψυχολογία των ασθενών, που θα τους επιτρέψει να εστιάσουν στην ανάρρωσή τους.
Πρώτη κίνηση θα πρέπει, φυσικά, να είναι η απεύθυνση σε επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι μπορούν να τους καθοδηγήσουν σε λύσεις κατάλληλες για την περίπτωσή τους, αλλά και να τους συστήσουν προϊόντα και συνθέσεις απαλές για το επιβαρημένο δέρμα τους.
Όμως εξίσου σημαντικό είναι οι ίδιοι οι ασθενείς να στραφούν στη φροντίδα του σώματός τους και της ψυχολογίας τους, μέσα από δραστηριότητες όπως το pilates και η σωφρολογία, αλλά και να δείξουν αγάπη και αποδοχή προς την ταλαιπωρημένη επιδερμίδα τους.
Μαθαίνουμε ξανά να φροντίζουμε τον εαυτό μας
Ο κάθε ασθενής δεν είναι υποχρεωμένος να μάθει μόνος του και από το μηδέν τι μπορεί να κάνει για να ανακουφιστεί από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των θεραπειών του στο δέρμα. Δράσεις όπως εκείνες που πραγματοποιούν από το 2019 η La Roche-Posay και ο Όμιλος Εθελοντών κατά του καρκίνου «ΑγκαλιάΖΩ», ενημερώνουν και εκπαιδεύουν για τους τρόπους με τους οποίους οι ασθενείς μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους, τόσο μέσα από τη δερμοκαλλυντική φροντίδα, όσο και μέσα από άλλες κινήσεις βελτίωσης της καθημερινότητάς τους.
Για παράδειγμα, η σωστή διατροφή, η άσκηση και ο έλεγχος της γενικότερης κατάστασης της υγείας του ασθενούς για την αντιμετώπιση τυχόν υφιστάμενων προβλημάτων είναι επίσης σε θέση να αποτρέψουν πολλαπλές δυσάρεστες επιπτώσεις των θεραπειών κατά του καρκίνου.
Εντέλει, η πιο σημαντική συμβουλή είναι εκείνη που έδωσε ο Αντίνοος Αλμπάνης:
«Από την προσωπική μου εμπειρία με τον καρκίνο, θα ήθελα να πω στους ασθενείς ότι η ζωή είναι ένα πολύτιμο αγαθό που πρέπει να εκτιμήσουμε και πως η διαδικασία που περνούν είναι επίπονη, αλλά υπάρχει φως στην άκρη του δρόμου.
»Θα πρέπει να ακούνε προσεκτικά τους γιατρούς τους, να ακολουθούν τις συμβουλές τους και να χρησιμοποιούν προϊόντα που στ ‘ αλήθεια μπορούν να καλυτερεύσουν την ποιότητα της ζωής τους».
Μάθετε περισσότερα για το ταξίδι της θεραπείας κατά του καρκίνου εδώ.
«Είδα τις φωτογραφίες της Ντίτριχ. Εφόσον μπόρεσες να δημιουργήσεις αυτό το αποτέλεσμα με εκείνη, φαντάσου τι θα μπορούσες να κάνεις με μένα» φέρεται να είπε η Μέριλιν Μονρόε στην φωτογράφο.
Η πρόσβαση στην Υγεία, δυστυχώς, πολλές φορές δεν είναι ίδια για όλους τους ανθρώπους. «Έμπορος υγείας ο Άδωνις Γεωργιάδης» λέει το μέλος της ΟΕΝΓΕ, Δέσποινα Τοσονίδου.
