Τουρκία – Παραπαίουν Ερντογάν και ΑΚP 19 χρόνια μετά τον θρίαμβο

Η ομιλία του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στην κοινοβουλευτική ομάδα του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) τον Φεβρουάριο του 2018 είχε εξοργίσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δεν δίστασε για μία ακόμη φορά να επιτεθεί: κατέθεσε αγωγή εις βάρος του πολιτικού του αντιπάλου και επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ζητώντας του αποζημίωση για δυσφήμηση.

Το αποτέλεσμα της δίκης που ακολούθησε δεν εξέπληξε πολλούς. Τόσο το πρωτοδικείο όσο και το εφετείο, στο οποίο προσέφυγε ο Κιλιτσντάρογλου, δικαίωσαν τον πρόεδρο, στον οποίο και επιδικάστηκε το ποσό των 43.300 τουρκικών λιρών – ή περίπου 4.500 δολαρίων.

Κι αυτός, με τη σειρά του, έσπευσε να το δωρίσει σε φοιτητές, με τη μορφή υποτροφιών.

Επειδή, όμως, είναι γνωστό ότι η… μεγαλοψυχία του Ερντογάν έχει όρια και διέπεται από όρους, η δωρεά έγινε με συγκεκριμένο τρόπο: μέσω του Ταμείου Ανάπτυξης των Πανεπιστημίων που – όλως τυχαίως, φυσικά… – φέρει το όνομά του!

Κάπως έτσι, ενεργώντας όπως μας έχει συνηθίσει στα χρόνια της διακυβέρνησής του, ο Ερντογάν επιδιώκει να ξαναστείλει το μήνυμα ότι παραμένει στο πλευρό του απλού λαού – αρκεί και αυτός να τον στηρίζει και να τον ψηφίζει, χωρίς να αντιδρά για τίποτα.

Η οικονομία «δαγκώνει»

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως με την ανεργία να «δαγκώνει», τον πληθωρισμό να «τρέχει» με ρυθμό 20% και την αγοραστική δύναμη των Τούρκων να εξανεμίζεται, όπως συμβαίνει και με την αξία της λίρας, ολοένα περισσότεροι δυσκολεύονται να τον πιστέψουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας Turkstat και της Παγκόσμιας Τράπεζας, το επίσημο ποσοστό των Τούρκων που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας (5,50 δολάρια την ημέρα) έχει φτάσει στο 12% του πληθυσμού – δηλαδή κάπου 15 εκατομμύρια – και είναι το υψηλότερο από το 2012, δηλαδή εδώ και σχεδόν μία δεκαετία.

Ετσι, η εικόνα με την οποία βρίσκονται αντιμέτωποι ο πρόεδρος και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) είναι μάλλον αναμενόμενη.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πρόθεση ψήφου για το ΑΚΡ κινείται στο 30%-33%, είναι δηλαδή κατά περίπου 10 μονάδες μικρότερη σε σύγκριση με το αποτέλεσμα των εκλογών του 2018 – και, ταυτόχρονα, στα χαμηλότερα επίπεδα μετά την πρώτη εκλογική νίκη του κόμματος, από την οποία συμπληρώνονται σήμερα ακριβώς 19 χρόνια.

Πρακτικά, το ρήγμα που προκάλεσε τον πολιτικό «σεισμό» ο οποίος σημειώθηκε στην Τουρκία στις 3 Νοεμβρίου 2002, έπειτα από αλλεπάλληλα πραξικοπήματα και μακρές περιόδους αναταραχής, δείχνει να έχει εξαντλήσει την ενέργειά του.

Διαβάστε επίσης: Μπορεί η προβληματική οικονομία της Τουρκίας να εκθρονίσει τον Ερντογάν;

Το πολιτικό Ισλάμ

Οσο για το πολιτικό Ισλάμ, που κατάφερε να βρεθεί στην κυβέρνηση ύστερα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες και διώξεις (ο ίδιος ο Ερντογάν καθυστέρησε να αναλάβει την πρωθυπουργία περίπου 4½ μήνες, ως τις 14 Μαρτίου 2003, εξαιτίας μιας καταδίκης του το 1998), δείχνει και αυτό να βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση του – αναμφίβολα εντυπωσιακού – κύκλου του.

«Η βασική αιτία είναι η οικονομία. Αυτή τη στιγμή, υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα ανθρώπων που δεν είναι σε θέση να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες», σημείωσε ο επικεφαλής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Metropoll, μιλώντας στους «Financial Times».

Και ο Ερντογάν προφανώς το γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα. Προσπαθεί, όμως, να αντιδράσει σπασμωδικά – όπως με τις αποπομπές διαδοχικών προέδρων της κεντρικής τράπεζας – προκαλώντας τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα.

Mυρίζει «αίμα»

Από την πλευρά της, η αντιπολίτευση «μυρίζει αίμα» και ετοιμάζεται για να επιτεθεί και να κατασπαράξει τον μέχρι πρότινος θύτη της, ο οποίος μοιάζει έτοιμος να μετατραπεί σε θύμα.

Ηδη οι διεργασίες για την εμφάνισή της σε ένα ενιαίο σχήμα στις επόμενες εκλογές προχωρούν και οι επαφές πυκνώνουν, καθώς οι ηγέτες της έχουν συμφωνήσει ότι ο στόχος είναι ένας: να φύγει ο Ερντογάν – και μετά θα μπορούν να βγάλουν τα μάτια τους και μεταξύ τους.

Πότε, όμως, θα έρθει αυτή η στιγμή;

Τυπικά, οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν μέχρι το καλοκαίρι του 2023, έτος που συμπίπτει με τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ.

Ο Ερντογάν προφανώς και θέλει να είναι παρών σε αυτή τη μεγάλη επέτειο, συνδέοντας το όνομά του με τα «άλματα» που έχει κάνει η χώρα του τις δύο τελευταίες δεκαετίες.

Στην πράξη, ωστόσο, πληθαίνουν οι φήμες ότι δεν θα καταφέρει να αντέξει μέχρι τότε – εκτός των άλλων, και λόγω της επιδεινούμενης υγείας του, όπως αποτυπώνεται και δημοσίως.

Φυσικά, τίποτε δεν έχει κριθεί ακόμη.

Ισως δε το αφεντικό της Microsoft και σχεδόν συνομήλικος του Ερντογάν, ο Μπιλ Γκέιτς, να γνωρίζει κάτι παραπάνω, μιας και έχει πυκνώσει τις επισκέψεις του στην Τουρκία – όπου, εκτός των άλλων, γιόρτασε τα 66α γενέθλιά του την περασμένη εβδομάδα, πάνω στο υπερπολυτελές γιοτ του, συνοδεία του Τζεφ Μπέζος και άλλων «εκλεκτών» προσκεκλημένων.