Πρόσφυγας κατηγορείται για τον θάνατο του γιου του μετά από ναυάγιο – Καμπάνια για την ανάδειξη της πρωτοφανούς υπόθεσης

Ο Ν. αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή στα χρονικά δίωξη κατά αιτούντων άσυλο: κατηγορείται για τον πνιγμό του εξάχρονου γιου του στο ναυάγιο της φουσκωτής τους λέμβου στις ακτές της Σάμου. Μαζί του θα δικαστεί ένας συνεπιβάτης του, ο Χασάν, ο οποίος κατηγορείται ότι ήταν οδηγός της βάρκας και κινδυνεύει ακόμη και με ισόβια κάθειρξη – μια ποινική αντιμετώπιση που δεν αποτελεί εξαίρεση στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα δικαστούν στις 18 Μαΐου 2022 στη Σάμο.

Τη Δευτέρα 8 Νοεμβρίου, με πρωτοβουλία ενός δικτύου αλληλεγγύης, ξεκινάει μια νέα καμπάνια ενάντια στην ποινικοποίηση και τον εγκλεισμό των μεταναστών/ριών στην Ελλάδα.

Πενήντα τέσσερις ομάδες και οργανισμοί ανά την Ευρώπη ξεκινούν μία νέα καμπάνια ώστε να αναδειχτούν τα πρωτοφανή στοιχεία αυτής της υπόθεσης.

Επιπλέον, η καμπάνια θα επιχειρήσει να στρέψει το ενδιαφέρον στην εντεινόμενη τάση ποινικοποίησης μεταναστών για «οδήγηση βάρκας» – κάτι που συμβαίνει σε πολλές χώρες της Ευρώπης όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα ή η Ισπανία.

Έναν χρόνο πριν, ο Ν. και ο Χασάν επιχείρησαν να φτάσουν στην Ελλάδα με μια φουσκωτή βάρκα, έχοντας μαζί τις οικογένειές τους. Είχαν εγκαταλείψει το Αφγανιστάν και αναζητούσαν ασφάλεια στην Ευρώπη. Στις ακτές της Σάμου η βάρκα τους βρέθηκε σε κίνδυνο, έπεσε σε βράχια και ανατράπηκε. Όλοι και όλες οι επιβαίνοντες/ουσες βρέθηκαν στη θάλασσα. Το λιμενικό ειδοποιήθηκε για το επείγον περιστατικό, ωστόσο καθυστέρησε επί ώρες να εμφανιστεί και, όταν τελικά έφτασε, δεν προέβη σε επιχείρηση διάσωσης. Το άψυχο κορμί του μικρού γιου του Ν. ξεβράστηκε στην ακτή το επόμενο πρωί.

Αμέσως μετά το ναυάγιο, ο Ν. συνελήφθη και κατηγορήθηκε για έκθεση του γιου σε κίνδυνο και τώρα βρίσκεται αντιμέτωπος με ποινή 10ετούς φυλάκισης. Ο Χασάν συνελήφθη και κατηγορήθηκε για τη «μεταφορά 24 αλλοδαπών χωρίς άδεια στην ελληνική επικράτεια», με τις επιβαρυντικές περιστάσεις της «έκθεσης σε κίνδυνο» των 23 και της «πρόκλησης θανάτου» ενός. Με τις κατηγορίες αυτές ο Χασάν βρίσκεται αντιμέτωπος με ποινή ισόβιας κάθειρξης συν 10 χρόνια για κάθε μεταφερόμενο πρόσωπο, που αθροιστικά μπορεί να αγγίξει το ακραίο νούμερο των 230 χρόνων συν ισόβια.

«Θα με κατηγορήσουν για τον θάνατο του γιου μου;»

«Ήταν πολύ σκληροί μαζί μου. Έχασα τον γιο μου. Πνίγηκε στο νερό. Επιπροσθέτως, με συνέλαβαν σε αυτή τη φρικτή κατάσταση και με έβαλαν στην φυλακή. Λένε ότι αυτός είναι ο νόμος. Δεν μπορεί να είναι αυτός ο νόμος. Αυτό είναι απάνθρωπο. Αυτό πρέπει να είναι παράνομο. Πραγματικά θα με κατηγορήσουν για τον θάνατο του γιου μου; Ήταν όλα όσα είχα. Ήρθα εδώ για τον γιο μου ουσιαστικά», είπε ο Ν. σχετικά με τις κατηγορίες που του αποδόθηκαν.

Το ναυάγιο και ο θάνατος του γιου του Ν. δεν ήταν ούτε σφάλμα του Ν. και του Χασάν ούτε μία ατυχής τραγωδία. Είναι το άμεσο αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών πολιτικών αποτροπής των μεταναστών.

Αποτελεί αυτή η υπόθεση εξαίρεση; Οχι! Ενώ στην περίπτωση του Ν. έχουμε για πρώτη φορά δίωξη αυτού του είδους σε πρόσφυγα, οι διώξεις για «διακίνηση» με σκοπό την ποινικοποίηση της μετανάστευσης αποτελούν σταθερή πρακτική του ελληνικού κράτους εδώ και αρκετά χρόνια. Από κάθε σχεδόν λέμβο που φτάνει στις ακτές της Ελλάδας συλλαμβάνονται κατά κανόνα ένα ή δύο άτομα. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν πρόσβαση σε νομική εκπροσώπηση ούτε βέβαια κοινωνική στήριξη έξω από τη φυλακή. Έτσι, καθώς τα ελληνικά δικαστήρια τιμωρούν βαρύτατα τη «διακίνηση» με τις ποινές να αγγίζουν συχνά αυτές για ανθρωποκτονία, άνθρωποι που ήρθαν αναζητώντας ασφάλεια στην Ευρώπη καταλήγουν στη φυλακή για δεκάδες χρόνια.

Τέτοιου είδους κατηγορίες απαγγέλλονται παρά το γεγονός ότι είναι η πολιτική κλειστών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εξαναγκάζει ανθρώπους να ταξιδεύουν με μη ασφαλή μέσα. Όσο όμως δεν παρέχονται ασφαλείς και νόμιμες δίοδοι, οι λεγόμενοι «διακινητές» καθίστανται στην πράξη ο μοναδικός τρόπος για να φτάσουν σε ασφαλές έδαφος. Αναμφίβολα, το να διώκεις τους ίδιους τους πρόσφυγες για «διακίνηση» συνιστά μια κατά μέτωπο επίθεση στο δικαίωμα στο Άσυλο.

Οι συστηματικές επαναπροωθήσεις

«Στην Ελλάδα του 2020, όταν έχουμε την πολιτική των συστηματικών επαναπροωθήσεων, τίθεται ένα ακόμη εμπόδιο για τους αιτούντες άσυλο: ακόμη και αν καταφέρετε να έρθετε εδώ, θα σας τιμωρήσουμε. Ως αιτών άσυλο, τι μπορεί να κάνει; Να ταξιδέψει εδώ και να αφήσει το παιδί του μόνο του στην Τουρκία μέχρι το τέλος της διαδικασίας;» δήλωσε ο Δημήτρης Χούλης, δικηγόρος των Ν. και Χασάν.

Η καμπάνια «Λευτεριά για τους 2 της Σάμου #Samos2» καλεί να αποσυρθούν οι άδικες κατηγορίες που έχουν αποδοθεί στους Ν. και Χασάν. Παράλληλα, διεκδικεί την απελευθέρωση όλων όσοι φυλακίζονται στην Ευρώπη για “οδήγηση βάρκας” και συνολικά, αγωνίζεται για να μπει τέλος στην ποινικοποίηση της μετανάστευσης.

«Όσες φορές και να το επαναλάβει κανείς, δεν έφταιγε αυτός που οδήγησε τη βάρκα. Είναι απλά ένας μετανάστης και η οικογένεια του ήταν επίσης εκεί, δεν έκανε τίποτα κακό, δεν πρέπει να κατηγορηθεί. Μόνο αυτό ζητώ, θέλω αυτό το άτομο να αφεθεί ελεύθερο», αναφέρει ο Ν.

Είναι οι πολιτικές και ο φόβος

Ο Ν. κατέθεσε μήνυση κατά του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος στις 23 Μαρτίου 2021 για καθυστέρηση της διάσωσης και παράλειψη παροχής βοήθειας που οδήγησε στον θάνατο του γιου του. Στην ταφόπλακα του γιου του αναγράφεται: «Δεν ήταν η θάλασσα, δεν ήταν ο αέρας, είναι οι πολιτικές και ο φόβος».

Το ναυάγιο της 7ης Νοεμβρίου 2020 και ο θάνατος του γιου του Ν. δεν ήταν ούτε σφάλμα του Ν. και του Χασάν, ούτε μία ατυχής τραγωδία. Είναι άμεσο αποτέλεσμα του κλιμακούμενου κλεισίματος των συνόρων από την Ε.Ε., που δεν αφήνει στους ανθρώπους άλλη επιλογή από το να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους και τη ζωή των οικογενειών τους σε όλο και πιο επικίνδυνα ταξίδια. Ο Ν. και ο Χασάν χρησιμοποιούνται ως αποδιοπομπαίοι τράγοι για να αποσπάσουν την προσοχή από την ευθύνη της Ε.Ε. για αυτούς τους θανάτους, μεταθέτοντας την ευθύνη σε εκείνους που ήδη υποφέρουν τα μέγιστα.

Στην προσπάθειά της να εμποδίσει τους ανθρώπους να έρθουν στην Ευρώπη με κάθε μέσο, η Ε.Ε. καταφεύγει σε όλο και πιο σκληρά και παράλογα μέτρα.

«Όλο αυτό πρέπει να τελειώσει. Είμαι υπεύθυνος για τη φροντίδα της οικογένειάς μου και πρέπει να τους στηρίξω. Η μητέρα μου είναι παράλυτη, έχω μία αδελφή που είναι πολύ μικρή και ο αδελφός μου έχει ψυχολογικά προβλήματα. Πρέπει πραγματικά να είμαι μαζί τους. Είμαι ο μοναδικός κηδεμόνας που έχουν. Και τώρα εξαιτίας της ιστορίας με την οδήγηση της βάρκας, δεν ξέρω τι πρέπει να κάνω», αναφέρει ο Χασάν.