Generation Z – Η γενιά της κλιματικής αλλαγής

Νομοτελειακά, κάθε νέα γενιά γαλουχείται και ωριμάζει μέσα από διαφορετικές καταστάσεις, συνθήκες και προβλήματα, που αποτελούν συνέπειες των πράξεων και αποφάσεων προηγούμενων γενιών.

Για την Generation Z (Gen Z) ή Γενιά Ζ στα ελληνικά -όσους δηλαδή γεννήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000- η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η κλιματική αλλαγή.

Έχοντας γεννηθεί στην εποχή του Ίντερνετ, της ψηφιακής πληροφορίας και μιας όψιμης προσπάθειας κυβερνήσεων και εκπαιδευτικών συστημάτων για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών, είναι η γενιά που όχι μόνο θα βιώσει στο «πετσί» της -περισσότερο από τις απερχόμενες- τις καταστροφικές συνέπειες της επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής, αλλά θα κληθεί στο άμεσο μέλλον και να τις διαχειριστεί.

Τα προβλήματα είναι τεράστια και ήδη ορατά: από την καταστροφή του περιβάλλοντος, έως τις επιπτώσεις στην υγεία μας και την επισιτιστική επισφάλεια που πλήττει ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη.

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που η Gen Z ξεσηκώνεται, πρωτοστατώντας στο κίνημα υπέρ της άμεσης, αποφασιστικής αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.

Δράση και αντίδραση

«Δεν είναι άσκηση ετοιμότητας. Ο πλανήτης μας είναι σε κόκκινο συναγερμό. Εκατομμύρια άνθρωποι θα υποφέρουν, καθώς συνεχίζεται αυτή η καταστροφή: ένα τρομακτικό μέλλον, που θα συντελεστεί ή θα αποφευχθεί, από τις αποφάσεις που λαμβάνετε», τονίζουν νεαροί ακτιβιστές -με επικεφαλής την Σουηδή έφηβη Γκρέτα Τούνμπεργκ- σε ανοιχτή επιστολή τους προς τους συμμετέχοντες ηγέτες στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στη Γλασκώβη (COP26).

Η επείγουσα έκκληση, η οποία περιλαμβάνει ένα σχέδιο πέντε σημείων, έχει ήδη συγκεντρώσει στο διαδίκτυο πάνω από 1.770.000 υπογραφές από ανθρώπους όλων των ηλικιών, από ολόκληρο τον κόσμο.

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ

Στο μεσοδιάστημα, η Gen Ζ κατέκλυσε τα τελευταία 24ωρα, διαδηλώνοντας, τους δρόμους της Γλασκώβης, ζητώντας «πράξεις, όχι λόγια».

Δεν είναι παρά η πιο πρόσφατη μιας σειράς κλιμακούμενων κινητοποιήσεων και δράσεων των νέων κατά της κλιματικής αλλαγής, με αποκορύφωμα τα τελευταία τρία χρόνια.

Με πρωτοβουλία της Γκρέτα Τούνμπεργκ, έχουν πια καθιερωθεί ως διεθνές κίνημα οι «Παρασκευές για το Μέλλον»:  οι μεγάλες κινητοποιήσεις μαθητών, με μονοήμερη «απεργία» από τα σχολικά μαθήματα κατά της αδράνειας των κυβερνώντων για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Έχουν αναπτυχθεί παράλληλα δεκάδες άλλα οικολογικά κινήματα και οργανώσεις νέων, με αξιοσημείωτη δράση.

Από τις ΗΠΑ μέχρι την Ευρώπη, μέλη της Gen Z έχουν μηνύσει κυβερνήσεις για την πρόκληση και διαιώνιση της κλιματικής αλλαγής, ως παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων.

Έχουν καταγγείλει στον ΟΗΕ ότι η αδράνεια απέναντι στην κλιματική αλλαγή συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών.

Εντείνουν τις πιέσεις για καλύτερη ενημέρωση και εκπαίδευση πάνω σε περιβαλλοντικά ζητήματα.

Αυξάνουν την παρεμβατικότητά τους στην πολιτική διαχείριση της κλιματικής κρίσης, πλέον όχι μόνο αμφισβητώντας τις διαδικασίες λήψης μέτρων και αποφάσεων, αλλά επιχειρώντας να τις αναδιομορφώσουν, μετέχοντας σε διεθνείς οργανισμούς (π.χ. στον ΟΗΕ), συνδράμοντας σε εκστρατείες πολιτικών με οικολογική ατζέντα ή -όπως συνέβη τελευταία και στη Γερμανία- καταλαμβάνοντας μία θέση στα κοινοβουλευτικά έδρανα.

«Πόλεμος γενεών»;

Πρόσφατη έρευνα του Pew Research στις ΗΠΑ αποτύπωσε την αυξημένη ανησυχία της Gen Ζ την κλιματική αλλαγή.

Το 76% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι τη θεωρούν ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα προβλήματα. Το 37% την κατατάσσει στην κορυφή της λίστας.

Το 32% ανέφερε ότι συμμετείχε σε τουλάχιστον μία σημαντική περιβαλλοντική δράση το περασμένο έτος: από δωρεές και εθελοντισμό, έως συμμετοχή σε κινητοποιήσεις ή επικοινωνία με αιρετό αξιωματούχο.

Τα αντίστοιχα ποσοστά στις μεγαλύτερες γενιές ήταν 28% στους Millennials (όσους γεννήθηκαν μεταξύ 1981-96), 23% στη Generation Χ (1965-80) και 21% στις ηλικίες από τους Baby boomers (1946-64) και άνω.

Πολλοί μιλούν πλέον για έναν νέο «πόλεμο των γενεών», καθώς οι νέοι διεκδικούν και οι παλαιότεροι συνεχίζουν να ορίζουν τη λήψη αποφάσεων, κατέχοντας τις θέσεις εξουσίας.

Νέα μελέτη ωστόσο καταρρίπτει ως επικίνδυνο μύθο την άποψη ότι, ως προς την ευαισθητοποίηση και τη δράση των πολιτών απέναντι στην κλιματική κρίση, υπάρχει χάσμα γενεών.

Έγινε σε δείγμα 4.000 ατόμων στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ από το Ινστιτούτο Πολιτικής του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου και το περιοδικό New Scientist.

Και αυτό που διαπιστώνει είναι δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά στις απόψεις μεταξύ των γενεών για την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Στην συντριπτική πλειονότητα, οι ερωτηθέντες από όλες τις ηλικίες λένε ότι η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας και άλλα περιβαλλοντικά ζητήματα είναι μείζονος σημασίας προβλήματα.

Πηγή: KCL, New Scientist

Διαφορές φυσικά υπάρχουν. Σε αντίθεση όμως με μία κακώς εδραιωμένη αντίληψη -υπογραμμίζεται στη μελέτη- η πλάστιγγα δεν γέρνει αποκλειστικά προς τη μία πλευρά…

Το 66% της Gen Z και το 57% των Millennials, για παράδειγμα, είναι της άποψης ότι οι περιβαλλοντικές ανησυχίες πρέπει να υπερισχύουν της οικονομικής ανάπτυξης, έναντι 44% των Baby boomers και 45% της Generation X.

Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι νεότεροι δηλώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι δεν έχει νόημα να αλλάξουν βασικές συνήθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (π.χ. συνετή χρήση ρεύματος ή νερού, μείωση του πλαστικού κ.α.), κρίνοντας ότι κάτι τέτοιο δεν θα κάνει τη διαφορά.

Την αντίθετη άποψη έχουν οι μεγαλύτερες γενιές. Συγκριτικά με τη Gen Z, μάλιστα, είναι διπλάσιος ο αριθμός των Baby boomers που έχει μποϊκοτάρει προϊόντα εταιρειών, για οικολογικούς λόγους, μέσα στο τελευταίο έτος.

Survey yesterday: Young people are anxious about climate change https://t.co/v9iCAjEeT4
Polling today: more UK 18-34yr olds than older people think there is no point changing their behaviour because it won’t make a difference on climate change https://t.co/KunlFwjBfN pic.twitter.com/tLpykZNbio

— Adam Vaughan (@adamvaughan_uk) September 15, 2021

«Υπάρχουν πολλοί μύθοι για τις διαφορές μεταξύ των γενεών, όμως κανείς δεν είναι πιο καταστροφικός από τον ισχυρισμό ότι μόνο οι νέοι ενδιαφέρονται για την κλιματική αλλαγή», τόνισε ο καθηγητής Μπόμπι Ντάφι, επικεφαλής της έρευνας και  διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικής στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου.

«Αν θέλουμε ένα πιο πράσινο μέλλον, πρέπει να δράσουμε μαζί, ενώνοντας τις γενιές».

Παράλληλα, «τα ευρήματα της μελέτης δίνουν τροφή για σκέψη στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής», προσέθεσε ο Ρίτσαρντ Γουέμπ, στέλεχος του New Scientist.

«H λήψη μέτρων που θέτουν τη ζωή μας σε πιο βιώσιμη βάση, ενόσω προσπαθούμε να ανακάμψουμε από την πανδημία της COVID-19, χρειάζεται ευρεία υποστήριξη, από όλες τις γενιές. Αυτή θα μπορούσε να είναι μία δίοδος για αυξημένη συμμετοχή ομάδων, που απογοητεύονται ολοένα και περισσότερο από την πολιτική».