ΗΠΑ – Η… Ιθάκη της Νέας Υόρκης γράφει τη δική της «πράσινη» ιστορία

Έχει πληθυσμό περίπου 30.000 κατοίκους. Ιδρύθηκε το μακρινό 1970 στην κομητεία Τόμπκινς στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.

Πήρε το όνομά της από την ελληνική Ιθάκη, στο πνεύμα της εποχής και της ονοματοδότησης πολλών οικισμών της περιοχής από την κλασική γραμματεία -η πόλη στην οποία αρχικά ανήκε φέρει άλλωστε το όνομα του Οδυσσέα.

Η Ίθακα -όπως ονομάζεται στα αγγλικά- άκμασε τον 19ο αιώνα, κυρίως χάρη στην τοπική βιομηχανία πυροβόλων όπλων, αλλά και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα που άρχισαν να λειτουργούν στα εδάφη της, όπως το φημισμένο Πανεπιστήμιο Κορνέλ.

Έπειτα από μία περίοδο παρακμής στα τέλη του 20ου αιώνα, άρχισε να αναπτύσσεται και πάλι.

Και τώρα, γράφει τη δική της «πράσινη» ιστορία, ως η πρώτη πόλη σε ολόκληρες τις ΗΠΑ που βάζει στόχο να μηδενίσει το αποτύπωμα άνθρακα έως το τέλος αυτής της δεκαετίας -μία 20ετία νωρίτερα από τον εθνικό στόχο-, φιλοδοξώντας να λειτουργήσει ως αστικό μοντέλο καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.

«Απεταξάμην» τον άνθρακα

Προ ημερών, το δημοτικό συμβούλιο της Ίθακα ενέκρινε ομόφωνα την πλήρη απεξάρτηση από τον άνθρακα όλων των κτιρίων στην πόλη: δημόσιων και μη.

Συνολικά, φτάνουν τα 6.000 και το σχέδιο περιλαμβάνει όλες τις παραμέτρους κάλυψης των ενεργειακών αναγκών τους: από τη θέρμανση, έως την ηλεκτροδότηση.

«Αυτό είναι το μεγαλύτερο βήμα που έχουμε κάνει προς την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και ίσως το μεγαλύτερο βήμα που έχει κάνει οποιαδήποτε πόλη», δήλωσε ο 34χρονος Δημοκρατικός δήμαρχος της Ίθακα, Σβάντε Μάιρικ.

Το πρόγραμμα αναμένεται να εξελιχθεί σε δύο φάσεις. Η  πρώτη θα καλύπτει 1.000 κατοικίες και 600 εμπορικά κτίρια και η επόμενη τα υπόλοιπα 4.400.

Οι βελτιώσεις θα κυμαίνονται από την αλλαγή των εστιών μαγειρέματος φυσικού αερίου και προπανίου με ηλεκτρικές, μέχρι την εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικών αντλιών θερμότητας και ηλιακών συλλεκτών.

Following a common council vote, Ithaca, N.Y., is set to be the first city in the country to electrify its buildings with the help of BlocPower.https://t.co/Ddd99XaKHA

— Cornell Engineering (@CornellEng) November 5, 2021

Με απόφαση που ελήφθη από τον περασμένο Ιούνιο, εν τω μεταξύ, απαγορεύεται η χρήση φυσικού φυσικού αερίου και προπανίου σε όλα τα νεόδμητα κτίρια.

Η επιλογή δεν είναι τυχαία.

Τέσσερα στα δέκα κτίσματα στην Ίθακα κατασκευάστηκαν πριν από το 1940, ενώ έρευνες στις ΗΠΑ δείχνουν ότι τα κτίρια ευθύνονται σχεδόν για το 40% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Όταν θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα -το μεγαλύτερο του είδους του στις ΗΠΑ- το συνολικό αποτύπωμα άνθρακα της Ίθακα υπολογίζεται ότι θα έχει μειωθεί κατά περίπου 160.000 τόνους CO2: ισοδύναμο με τις εκπομπές περίπου 35.000 αυτοκινήτων με μηχανές εσωτερικής καύσης ετησίως.

«Πράσινη», αλλά με τι κόστος;

«Το γεγονός ότι έχουμε 80% παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές κάνει τη δουλειά μου πιο γρήγορη, αλλά όχι πιο εύκολη», λέει o Λουίς Αγκίρε Τόρες, Διευθυντής Αειφορίας στον δήμο της Ίθακα.

Το ποσοστό αυτό καλύπτεται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς, σε μία περιοχή γεμάτη με λίμνες και καταρράκτες, αλλά και από πυρηνικούς, καθώς στην εποχή της πράσινης μετάβασης η πυρηνική ενέργεια επαναλανσάρεται ως «καθαρή πηγή».

Μία από τις δυσκολίες που μνημονεύει ο Λουίς Αγκίρε Τόρες είναι η χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας της Ίθακα.

Ο προϋπολογισμός του προγράμματος απεξάρτησης των κτιρίων από άνθρακα φτάνει τα 100 εκατομμύρια δολάρια για την πρώτη φάση και τα 450 εκατομμύρια δολάρια για τη δεύτερη, την ώρα που ο προϋπολογισμός του δήμου φτάνει μόλις τα 80 εκατομμύρια δολάρια.

Ithaca approves plan to decarbonize all of its buildings https://t.co/MNnJMQXc2c

— syracuse.com (@syracusedotcom) November 5, 2021

Ελλείψει πόρων, οι τοπικές αρχές έχουν στραφεί στον ιδιωτικό τομέα ως βασικό χρηματοδότη, με στόχο να χρησιμοποιήσουν στη συνέχεια πολιτειακά και ομοσπονδιακά κονδύλια και επιχορηγήσεις για μείωση του κόστους, καθώς και ένα ειδικό ταμείο, προς στήριξη -μέσω και δωρεών- οικονομικά ασθενέστερων νοικοκυριών.

Για το πρόγραμμα απεξάρτησης των κτιρίων από άνθρακα επελέγη η BlocPower: μια startup με έδρα το Μπρούκλιν, που ειδικεύεται στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και συνεργάζεται κυρίως με κοινότητες χαμηλού εισοδήματος και μειονοτήτων.

«Δεν το βλέπω αυτό ως περιβαλλοντικό ζήτημα, αλλά οικονομικό που μπορεί να λυθεί με δημιουργικά προγράμματα χρηματοδότησης», τονίζει ο Αγκίρε Τόρες, ο οποίος έχει μακρά θητεία σε αναπτυσσόμενες κοινότητες της Λατινικής Αμερικής, με επίκεντρο της δράσης του την κλιματική δικαιοσύνη.

«Μπορούμε να υπενθυμίσουμε στους ανθρώπους τι σημαίνει να είσαι μέλος μιας κοινότητας», ανέφερε τις προάλλες σε διαδικτυακή διαβούλευση με πολίτες της Ίθακα. «Πιστεύω πραγματικά ότι υπάρχουν τρόποι να αλλάξουν τα πράγματα εδώ».

Ευρεία ατζέντα

Η νέα περιβαλλοντική πρωτοβουλία της Ίθακα εντάσσεται στο πλαίσιο του «Πράσινου New Deal», που το δημοτικό συμβούλιο της πόλης ενέκρινε το περασμένο καλοκαίρι.

Μέσω αυτού, έχουν αναληφθεί δεσμεύσεις για κάλυψη όλων των ενεργειακών αναγκών της πόλης με «καθαρές πηγές» έως το 2025 και μείωση έως τότε κατά 50% των εκπομπών CO2 από τα οχήματα που κυκλοφορούν στους δρόμους της.

Ως προς το τελευταίο, καταστρώνονται ήδη σχέδια για την προμήθεια μεταχειρισμένων ηλεκτρικών οχημάτων, προκειμένου να είναι πιο προσιτά σε άτομα χαμηλού εισοδήματος.

Αυτό, στο πνεύμα των διακηρυγμένων στόχων του «Πράσινου New Deal» του δήμου της Ίθακα, που συμπεριλαμβάνουν την αντιμετώπιση οικονομικής και φυλετικής ανισότητας στο πλαίσιο των όλο και πιο δαπανηρών, πλην αναγκαίων προσπαθειών για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.