Ευρώπη – Κοροναϊός – Πανδημικά «μαθήματα» και «παθήματα»

Σχεδόν δύο χρόνια από την αρχή της πανδημίας, ένα νέο σφοδρό κύμα της σαρώνει το μεγαλύτερο μέρος της Γηραιάς Ηπείρου.

Η μία μετά την άλλη, οι αρχές μιλούν για την «πανδημία των ανεμβολίαστων», ο αριθμός των οποίων παραμένει σε αρκετές χώρες υψηλός, ιδιαίτερα στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά και ανησυχητικά επίμονος στη Δυτική Ευρώπη.

Ο Δρ. Χανς Κλούγκε, περιφερειακός διευθυντής του Παγκόσμιού Οργανισμού Υγείας στην Ευρώπη δεν μάσησε τα λόγια του, προειδοποιώντας ότι η Γηραιά Ήπειρος γίνεται το επίκεντρο μιας νέας πανδημικής κρίσης.

Ενόψει του χειμώνα και της εποχικής γρίπης. Εν μέσω σκεπτικισμού για τον εμβολιασμό κατά της Covid-19, χαλαρής εφαρμογής των μέτρων -από κυβερνήσεις και πολίτες- εξασθένησης της προστασίας από τις πρώτες δύο δόσεις των εμβολίων και σταδιακής χορήγησης της τρίτης δόσης.

Καθώς τα κρούσματα και οι θάνατοι από κοροναϊό αυξάνονται ξανά, τα συστήματα υγείας δέχονται και πάλι ασφυκτικές πιέσεις και τα περιοριστικά μέτρα σταδιακά επανέρχονται, πολλοί στρέφουν διερευνητικά το βλέμμα σε ευρωπαϊκές χώρες που -αν και ακολούθησαν διαφορετικές στρατηγικές – η πανδημία δείχνει να είναι υπό έλεγχο. Τουλάχιστον προσώρας…

Η περίπτωση της Σουηδίας

Με πληθυσμό όσο και η Ελλάδα, η σκανδιναβική χώρα αποτέλεσε το «μαύρο πρόβατο» στα πρώτα δύο κύματα της πανδημίας.

Ένεκα και συνταγματικών λόγων, αλλά και της αργής απόκρισης των αρχών στην υγειονομική κρίση -όπως πρόσφατα αποφάνθηκε επιτροπή εμπειρογνωμόνων- η κυβέρνηση της Στοκχόλμης δεν επέβαλε καραντίνα.

Η στρατηγική της «ανοσίας της αγέλης» είχε βαρύ τίμημα για τη χώρα, που θρήνησε πολλούς νεκρούς, πλέον πάνω από 15.000, εκ των οποίων πολλοί ηλικιωμένοι.

Στα τέλη του περασμένου έτους, η κυβέρνηση και ο Σουηδός βασιλιάς Γουσταύος μίλησαν ανοιχτά  για «αποτυχία» και στο προσκήνιο ήρθαν, έστω για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ορισμένα περιοριστικά μέτρα.

Παρ’ όλα αυτά διάφοροι παράγοντες, με πιο σημαντικό τη σκανδιναβική νοοτροπία και παιδεία -και δευτερευόντως το γεγονός ότι η Σουηδία είναι αραιοκατοικημένη- κατέστησαν επιτυχή την (κατά βάση σε εθελοντικό βαθμό) τήρηση των μέτρων κατά της Covid-19: από τη χρήση μάσκας και την τήρηση αποστάσεων ασφαλείας, έως τις περιορισμένες σε αριθμό ατόμων συναντήσεις.

Σήμερα, η σκανδιναβική πειθαρχία «μεταφράζεται» στο 82,3% των πλήρως εμβολιασμένων -σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC)- και στο 85,8% όσων έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση.

Το αποτέλεσμα είναι η Σουηδία να έχει σήμερα αναλογικά λιγότερους θανάτους από τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης- σχεδόν 1.500 θανάτους ανά εκατομμύριο ανθρώπους, έναντι 1.800 που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος και πάνω από 2.000 που είναι στο Βέλγιο και στην Ιταλία- χαμηλότερα ποσοστά μόλυνσης και μια οικονομία σε ανάκαμψη (ανάπτυξη 4% του ΑΕΠ για φέτος και 3,5% για το 2022, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ).

Ωστόσο, οι πάνω από 15.000 νεκροί από Covid-19 στη Σουηδία (αν και σε μονοψήφιους αριθμούς από τα μέσα του περασμένου Μαΐου, σε ημερήσια βάση)- εξακολουθούν να είναι μακράν περισσότεροι από τις άλλες γειτονικές σκανδιναβικές χώρες: τη Δανία, τη Νορβηγία και τη Φινλανδία.

Και στις τρεις, τα ποσοστά των πλήρως εμβολιασμένων ξεπερνούν το 80% (πάνω από 88% στη Δανία). Πάντως, τα κρούσματα κοροναϊού παρουσιάζουν τις τελευταίες ημέρες στα εδάφη τους ανοδική τάση.

Σε κάθε περίπτωση, η πανδημία απέχει πολύ από το τέλος της για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Εάν έχει πάντως να διδάξει κάτι η έως τώρα πανδημική περίπτωση της Σουηδίας είναι ο βαθμός της πολιτικής και της ατομικής ευθύνης απέναντι στις πολλαπλές -υγειονομικές, κοινωνικές και οικονομικές- προκλήσεις από τον κοροναϊό.

Το παράδειγμα της Πορτογαλίας

Έχοντας αφήσει πια πίσω της τον εφιάλτη της έξαρσης της Covid-19 στις αρχές του χρόνου, η Πορτογαλία των επίσης 10 εκατομμυρίων κατοίκων έχει σήμερα ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανοσοποίησης κατά του κοροναϊού στην Ευρώπη και παγκοσμίως.

Χάρη σε μια υποδειγματική εθνική εκστρατεία, στην οποία όλοι έβαλαν όλοι «πλάτη» -από τον στρατό, μέχρι την εκκλησία- το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων αγγίζει σήμερα το 91,6%, ενώ το 98,8% έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση (στοιχεία ECDC).

Σύμφωνα με την πορτογαλική κυβέρνηση, τουλάχιστον μία δόση εμβολίου έχουν λάβει σχεδόν όλοι οι ενήλικες άνω των 50 ετών, το 95% των ατόμων ηλικίας 25-49 ετών και το 88% στην ηλικιακή ομάδα 12-17 ετών.

Στο μεσοδιάστημα, έχει αρχίσει η χορήγηση της τρίτης δόσης.

Γεγονός, που επιτρέπει στη χώρα της Ιβηρικής να αντιμετωπίζει τώρα την κατάσταση με όρους όχι πανδημίας, αλλά επιδημίας.

Εδώ και ένα μήνα -έπειτα από ένα καλοκαίρι με ελεγχόμενα υγειονομικά σκαπανεβάσματα, εν μέσω αυξημένης τουριστικής κίνησης- στην πορτογαλική επικράτεια καταγράφονται κατά μέσο όρο έξι θάνατοι από κοροναϊό σε ημερήσια βάρη,  από σχεδόν 300 που ήταν στην πανδημική κορύφωση του Ιανουαρίου.

Αντίστοιχα, ο μέσος όρος των κρουσμάτων είναι περίπου 750 την ημέρα, από περίπου 13.000 στις αρχές του χρόνου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Δευτέρας, οι νοσηλείες ασθένων με Covid-19 ήταν 360, εκ των οποίων οι 62 σε μονάδα εντατικής θεραπείας.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι περισσότεροι περιορισμοί λόγω της της Covid-19 έχουν αρθεί στην Πορτογαλία, καθώς η χώρα επιχειρεί μια προσεκτική επιστροφή στην κανονικότητα.

Ως εκ τούτου, ορισμένα μέτρα παραμένουν σε ισχύ.

Η χρήση μάσκας παραμένει υποχρεωτική στα μέσα μαζικής μεταφοράς και σε ταξί, στα νοσοκομεία, σε μεγάλες πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις -όπου η προσκόμιση υγειονομικού πάσου είναι υποχρεωτική- σε μεγάλα εμπορικά καταστήματα και από το προσωπικό μπαρ, εστιατορίων και καταστημάτων.

Συνεχείς είναι και οι συστάσεις για συχνό πλύσιμο των χεριών και τήρηση των αποστάσεων, καθώς η οικονομία ανεβάζει «στροφές», σε ρυθμούς πια επιδημίας.

Ευρώπη τριών πανδημικών ταχυτήτων

Μιλώντας προ ημερών στη βρετανική εφημερίδα The Telegraph, ο Δρ. Μπρούνο Τσάντσο, επικεφαλής της Μονάδας Επιτήρησης του ECDC, έκανε λόγο για «τρεις διακριτές επιδημιολογικές τάσεις» στην Ευρώπη, που θα υπαγορεύσουν τις εξελίξεις -από υγειονομικής πλευράς- στις ευρωπαϊκές χώρες αυτό τον χειμώνα.

«Πρόκειται για μια πανδημία που θα κατευθύνεται όλο και περισσότερο από τους ανεμβολίαστους», υπογράμμισε.

Γνώμονα, βάσει του οποίου χαρακτήρισε την Πορτογαλία και τη Μάλτα (έτερο ευρωπαϊκό πρωταθλητή στους εμβολιασμούς) ως τα πιο ασφαλή μέρη κατά τους επόμενους μήνες, ως προς την Covid-19.

Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης εμπίπτει σε μια δεύτερη βαθμίδα, αναφέρει. Εκεί, όπου τα ποσοστά εμβολιασμού κυμαίνονται μεταξύ 60-80% και «θα υπάρξουν κύματα μολύνσεων».

Στις υπόλοιπες χώρες, όπου τα ποσοστά εμβολιασμού είναι ακόμη πιο χαμηλά, όπως αυτές των Βαλκανίων, η ήδη δραματική κατάσταση στα νοσοκομεία μιλά από μόνη της, καθώς βρίσκονται αντιμέωπες με παρόμοιο με τα προηγούμενα -εάν όχι χειρότερο- κύμα πανδημίας.

Ειδικά για τις τελευταίες δύο κατηγορίες, επισημαίνει ο Δρ. Τσάντσο, υπάρχει μία πρόσθετη απειλή: η γρίπη, που ακόμη και με μία μέτρια μετάδοση της Covid-19 θα μπορούσε να περιπλέξει τις διαγνώσεις και να «στραγγαλίσει» τα συστήματα υγείας.

Εξ ου και παράλληλα με τον εμβολιασμό κατά του κοροναϊού, υπογραμμίζει, «ο εμβολιασμός κατά της γρίπης είναι ιδιαίτερα σημαντικός».