Σαν σήμερα, 10 Νοεμβρίου το 1919, γεννήθηκε ο Μιχαήλ Καλάσνικοφ, ο δημιουργός του πιο δημοφιλούς όπλου στον κόσμο, AK-47 ή Καλάσνικοφ, όπως είναι περισσότερο γνωστό. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς γνώστης των όπλων για να γνωρίζει το Καλάσνικοφ καθώς το διάσημο φονικό εργαλείο έχει 100 εκατομμύρια αντίτυπα, αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι του αγώνα απελευθερωτικών οργανώσεων αλλά και μέρος της σημαίας κρατών.

Τα πρώτα χρόνια και η αγάπη για την ποίηση

Ο Μιχαήλ Τιμοφέγεβιτς Καλάσνικοφ γεννήθηκε στο χωριό Κούρια της Σιβηρίας. Η οικογένεια του ανήκε στην τάξη των εύπορων χωρικών και ο ίδιος ήταν το έβδομο παιδί της οικογένειας.

Μητέρα του ήταν η Αλεξάνδρα Φρολόβνα Καλάσνικοβα και πατέρας του ο Τιμοφέι Καλάσνικοφ ο οποίος ήταν αγρότης.

Η οικογένεια έβγαζε τα προς το ζην μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930, όταν οι εκτοπίσεις πληθυσμών του Στάλιν χτύπησαν την αγροτική κοινότητα, αναγκάζοντάς τους να αφήσουν τα υπάρχοντα και το βίος τους και να μετακομίσουν ακόμα πιο μακριά, στα βάθη της Σιβηρίας αυτή τη φορά.

Στην ηλικία των έξι ετών, ο Μιχαήλ έπασχε από διάφορες ασθένειες και ήταν στα πρόθυρα του θανάτου. Ωστόσο, ξεπέρασε τις ασθένειές του.

Τον προσέλκυσαν όλα τα είδη των μηχανημάτων, αλλά ήταν λάτρης των βιβλίων, έγραφε ποίηση και ονειρευόταν να γίνει ποιητής. Πριν καλά-καλά καταλάβει τον εαυτό του ολοκλήρωσε τις πρώτες του ποιητικές συλλογές, μια συνήθεια που δεν τον εγκατέλειψε μέχρι το τέλος.

Οι γονείς του Καλάσνικοφ μετά την απέλασή τους στο Τομσκ, έπρεπε να συνδυάζουν τη γεωργία με το κυνήγι και συνεπώς ο Καλάσνικοφ χρησιμοποιούσε συχνά το τουφέκι του πατέρα του στην εφηβεία του. Στη Σιβηρία γεννήθηκε η αγάπη του για τα όπλα.

Στα 18 του αποφάσισε να εγκαταλείψει τη Σιβηρία και αφού διήνυσε απόσταση 1.000 χιλιομέτρων με οτοστόπ εγκαταστάθηκε στην πατρώα γη. Μετά από πολλές δυσκολίες ο Καλάσνικοφ και αφού εγκλιματίστηκε στη γενέτειρά του ξεκίνησε να ασκεί το επάγγελμα του μηχανικού, όπου δούλεψε ως επισκευαστής τρακτέρ σε μηχανουργεία της πόλης.

Από τα ποιήματα στον Κόκκινο Στρατό

Το 1938 κλήθηκε να υπηρετήσει τη θητεία του στον Κόκκινο Στρατό όπου καθώς ξεχώριζε για τις ικανότητες του ως μηχανικός, τοποθετήθηκε στα τεθωρακισμένα.

Υπηρέτησε στα τεθωρακισμένα και σύντομα έφτασε να γίνει αρχηγός του πληρώματος, την ίδια στιγμή που έκανε την εμφάνισή του και το μηχανικό του δαιμόνιο, με πλήθος βελτιωτικών εφευρέσεων για τη λειτουργία των αρμάτων μάχης.

Πέρα από τη συμβολή του αυτή, ο αυτοδίδακτος μηχανικός Καλάσνικοφ σχεδίασε τα πρώτα όπλα χειρός, τις πρώτες του απόπειρες δηλαδή για ένα εργονομικό και αξιόπιστο πιστόλι. Τα σχέδιά του αυτά θα παρουσιάσει κάποια στιγμή στον μεγάλο σοβιετικό στρατηγό Γκεόργκι Ζούκοφ, ο οποίος θα χαρίσει στον νεαρό στρατιωτικό ένα ρολόι σε ένδειξη ευγνωμοσύνης.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έφθασε να διοικεί ένα άρμα μάχης τύπου Τ-34 με τον βαθμό του λοχία.

Ο ίδιος πήρε μέρος σε πολλές μάχες και τραυματίστηκε βαριά στη Μάχη του Μπριάνσκ τον Οκτώβριο του 1941 και στο κρεβάτι της ανάρρωσης του δόθηκε το πρώτο ερέθισμα ώστε να ξεκινήσει να οραματίζεται το όπλο που θα άλλαζε τους σύγχρονους πολέμους.

Η σύλληψη της ιδέας και ο σχεδιασμός του ΑΚ-47

Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του άκουσε πολλούς συναδέλφους του να εκφράζουν παράπονα για την ποιότητα των σοβιετικών όπλων.

Επιπλέον, όπως δήλωσε αργότερα «ζήλευε τους Γερμανούς στρατιώτες, που ο καθένας του είχε το δικό του αυτόματο, ενώ εμείς συχνά πολεμούσαμε με ένα όπλο ανά τρεις. Έτσι, σκέφτηκα να σχεδιάσω ένα αξιόπιστο όπλο, για να έχουν οι στρατιώτες μας ένα μικρού μεγέθους αυτόματο όπλο, όπως είχαν οι Γερμανοί».

Ξεκινώντας από την άνοιξη του 1942 ο Καλάσνικοφ σχεδίαζε όπλα με τουλάχιστον καταιγιστικό ρυθμό, από οπλοπολυβόλα μέχρι και πιστόλια.

Παρουσίαζε τα σχέδιά του στους επιτελάρχες του Κόκκινου Στρατού, με τις εφευρέσεις του ωστόσο να κόβονται στα σημεία και να μην παίρνουν την τελική έγκριση για παραγωγή.

Η μηχανική του διάνοια, ωστόσο, δεν πέρασε απαρατήρητη και επηρεάστηκε πράγματι από τον σοβιετικό στρατό με την εφεύρεση ενός φτηνού, αποτελεσματικού και πρακτικού τυφεκίου.

Το 1944, με τον Β’ Παγκόσμιο να οδεύει προς το τέλος του, ο Καλάσνικοφ παρουσίασε ένα νέο αυτόματο πολυβόλο χειρός, το οποίο έχασε βέβαια στον αντίστοιχο στρατιωτικό διαγωνισμό πολεμικών εξοπλισμών, αποτέλεσε όμως τη βάση του ΑΚ-46 και του επόμενου και σαφώς βελτιωμένου ΑΚ-47 (Avtomat Kalashnikov – Μοντέλο ’47).

Το όπλο ξετρέλανε τους επιτελάρχες και δύο χρόνια αργότερα, το 1949, έγινε το επίσημο όπλο του σοβιετικού πεζικού, αφήνοντας κατά πολύ πίσω τα άλλα πολεμικά σχέδια των γνωστότερων ρώσων οπλουργών!

Σύντομα η εφεύρεση του δαιμόνιου Καλάσνικοφ απέδειξε τα απαράμιλλα πλεονεκτήματά της στα διάφορα πεδία της μάχης, λειτουργώντας άψογα σε τελείως διαφορετικά περιβάλλοντα, από ερήμους μέχρι και ζούγκλες.

«Θα προτιμούσα να είχα κατασκευάσει κάτι πιο χρήσιμο, ας πούμε μια χορτοκοπτική μηχανή»

Γρήγορα, το Καλάσνικοφ έγινε το πιο δημοφιλές φορητό όπλο στον κόσμο, εξαιτίας των μοναδικών του ιδιοτήτων.

Με το «όπλο των φτωχών», όπως έχει αποκληθεί, πολεμούσαν τακτικές στρατιωτικές μονάδες, αντάρτες απελευθερωτικών κινημάτων και ποικίλες συμμορίες παρανόμων.

Να σημειωθεί πως έχει υπολογιστεί ότι πάνω από 100 εκατομμύρια ΑΚ-47 έχουν κατασκευαστεί από το 1947. Ο ίδιος ο Καλάσνικοφ, αν και ήταν υπερήφανος για το δημιούργημά του, δεν έπαψε να εκφράζει τον σκεπτικισμό του για την κατοπινή χρήση του όπλου, που ξέφυγε του σκοπού για τον οποίον είχε κατασκευαστεί.

«Αν ξεκινούσα τώρα την καριέρα μου, θα προτιμούσα να είχα κατασκευάσει κάτι πιο χρήσιμο, ας πούμε μια χορτοκοπτική μηχανή» είχε πει σε μια συνέντευξή του.

Μετά την ανάπτυξη του δημοφιλούς όπλου, ο Καλάσνικοφ συνέχισε να σχεδιάζει και να κατασκευάζει αυτόματα όπλα, εξελίσσοντας συνεχώς τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα των ΑΚ.

Την ίδια ώρα παρουσίαζε πλήθος άλλων όπλων, με πολλά από αυτά να βρίσκουν τον δρόμο της παραγωγής και να περιλαμβάνονται σταδιακά στις τάξεις του σοβιετικού πολεμικού εξοπλισμού.

Ο Καλάσνικοφ ως άξιο τέκνο της Ρωσίας έφτασε μέχρι και τον βαθμό του αντιστράτηγου, ενώ έγινε και ανώτατο μέλος των Σοβιέτ. Φίρμα πια στη ρωσική επικράτεια, έκανε το βαρύ του όνομα  brand name και κάτω από το όνομα «Καλάσνικοφ» κυκλοφορούσε πλέον μια μεγάλη γκάμα προϊόντων, από βότκα μέχρι ομπρέλες και μαχαίρια.
Από το 1949 και ύστερα, εγκαταστάθηκε στην πόλη Ιζέφσκ των Ουραλίων, όπου βρίσκονται πολλές από τις αμυντικές βιομηχανίες της Σοβιετικής Ένωσης και μετέπειτα της Ρωσίας.
Διηύθυνε μέχρι τα ογδόντα του ένα σχεδιαστικό γραφείο, που είχε αναλάβει την εξέλιξη του ΑΚ-47 και τη δημιουργία και άλλων όπλων, όπως τα αυτόματα ΑΚΜ, ΑΚ-74, το οπλοπολυβόλο RPK, το ημιαυτόματο τυφέκιο Saiga και το πολυβόλο άρματος των 7,62 χιλιοστών.
Στο σχεδιασμό των όπλων αυτών καθοριστική ήταν η συνεισφορά της δεύτερης συζύγου του Γεκατερίνα Μοϊσέγεβνα (1921-1977), η οποία ήταν διπλωματούχος μηχανικός καθώς ο ίδιος ο Καλάσνικοφ ήταν αυτοδίδακτος και με την οποία είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά.

«Δεν φταίει το όπλο μου, οι πολιτικοί δεν βρίσκουν ειρηνικά λύσεις»

Για πολλά χρόνια ο Μιχαήλ Καλάσνικοφ εργάζονταν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Μόλις τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής τους έγινε ευρύτερα γνωστός στη Σοβιετική Ένωση, αλλά και το εξωτερικό.

Στις δημόσιες εμφανίσεις του απαντούσε συχνά στις κατηγορίες ότι έφτιαξε ένα όπλο από το οποίο εκατομμύρια έχουν χάσει τη ζωή τους:

«Με ρωτάνε πως μπορώ και κοιμάμαι τα βράδια. Και απαντώ πάντα πως δεν φταίει το όπλο μου, αλλά οι πολιτικοί που δεν είναι σε θέση να βρουν ειρηνικά λύσεις. Εγώ δεν θέλω να υπάρχουν καθόλου όπλα στον κόσμο».

Δεν είναι ωστόσο λίγοι εκείνοι που δεν πίστεψαν τον Καλάσνικοφ, μιας και το διάσημο AK-47 εκτός από χρήματα του απέφερε αναγνώριση και διακρίσεις.

Μεταξύ άλλων του τιμήθηκε με τα κορυφαία βραβεία «ήρωας της σοσιαλιστικής εργασίας» και «ήρωας της ρωσικής ομοσπονδίας» που απονέμονται για εξαιρετικά επιτεύγματα.

Το τέλος του Καλάσνικοφ

Το 1953 ο Καλάσνικοφ έγινε μέλος του ΚΚΣΕ και διετέλεσε κατ’ επανάληψη βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ. Τιμήθηκε με πλήθος διακρίσεων και αναγορεύτηκε σε διδάκτορα των τεχνικών επιστημών, αν και ήταν αυτοδίδακτος.

Ο Μιχαήλ, όμως, δεν εγκατέλειψε ποτέ την μεγάλη του αγάπη, το γράψιμο. Ολοκλήρωσε πολλά βιβλία, περιλαμβανομένης της αυτοβιογραφίας του, αλλά και έξι ποιητικές συλλογές.
Το 2009, ο υψηλόβαθμος στρατιωτικός γιόρτασε τα 90ά του γενέθλια σε τελετή βράβευσης του ρωσικού στρατού, τιμώμενος για άλλη μια φορά για τη φονική εφεύρεσή του.
Ο Μιχαήλ Καλάσνικοφ άρχισε να να έχει αρκετά προβλήματα υγείας στα τέλη του 2012 και νοσηλεύτηκε αρκετές μέχρι και τις 23 Δεκεμβρίου του 2013 όπου η καρδιά του τον πρόδωσε σε ηλικία 94 ετών.
Από το 2017, τέσσερα χρόνια μετά το θάνατό του, υπάρχει στο κέντρο της Μόσχας ανδριάντας που δείχνει τον Καλάσνικοφ με το πυροβόλο του στο χέρι.

Headlines