Η πανδημία καθυστερεί τον εμβολιασμό ρουτίνας των παιδιών – Ρήγμα στο τείχος ανοσίας

Ασθένειες που τείνουμε να ξεχάσουμε στον Δυτικό κόσμο έχουν αρχίσει να κάνουν δειλά την εμφάνισή τους ξανά, με σποραδικά κρούσματα, δείχνοντας πως η μείωση των τακτικών εμβολιασμών έχει καταφέρει τα πρώτα ρήγματα στο συλλογικό τείχος ανοσίας που είχε επιτευχθεί.

Στη δημιουργία αυτού του ρήγματος έχει συμβάλλει και η πανδημία με τα εναλλασσόμενα lockdown, καθώς απέτρεψε τους γονείς να πραγματοποιήσουν τους επαναληπτικούς εμβολιασμούς κυρίως στους εφήβους.

Έτσι, τα πρώτα κρούσματα κοκκύτη έχουν κάνει την εμφάνισή τους και μαζί με αυτά και οι επιπτώσεις τους, καθώς ένα βρέφος κάτω των δύο μηνών χάθηκε, όταν προσβλήθηκε από τη νόσο πριν έρθει η ώρα να εμβολιαστεί. Τα προηγούμενα χρόνια δε, πριν την πανδημία, εξαιτίας του αντιεμβολιαστικού κινήματος στο εξωτερικό, είχαν παρατηρηθεί κρούσματα ιλαράς. Στη χώρα μας τα περιστατικά ιλαράς ήταν περιορισμένα σε μονοψήφιο αριθμό παιδιών Ρομά, όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι χαμηλή.

Η υστέρηση στους εμβολιασμούς των παιδιών δεν μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια, καθώς δεν υπάρχει μητρώο εμβολιασμού για τα παιδιά ή τους ενηλίκους, παρά μόνο για την COVID – 19, και εδώ διαπιστώνεται πως μόλις το 19% των εφήβων έχει τελικά εμβολιαστεί.

Τα παραπάνω στοιχεία παρέθεσε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Κώστας Νταλούκας, μιλώντας στο in.gr για τους εμβολιασμούς στη χώρα, ενόσω μαίνεται η πανδημία του κοροναϊού.

«Μέχρι στιγμής μόλις το 19% των παιδιών, έχουν εμβολιαστεί κατά της COVID– 19. Τα lockdown όμως, έφεραν μεγάλη αναστάτωση στους τακτικούς εμβολιασμούς, κυρίως στα μεγάλα παιδιά, τους εφήβους, που ξέχασαν τις επαναληπτικές δόσεις.

Εμβολιασμοί εφήβων

Επιπλέον όμως στα μεγάλα παιδιά, από την ηλικία των 11 ετών και πάνω, γίνεται και το εμβόλιο του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, του HPV. Μέχρι στιγμής γίνεται μόνο στα κορίτσια, αν και θα έπρεπε ήδη να έχει επεκταθεί και στα αγόρια. Και σήμερα, μόνο το 48% των κοριτσιών έχουν κάνει το εμβόλιο, ποσοστό πολύ μικρό για ένα εμβόλιο που γίνεται δωρεάν και έχει τόσο μεγάλη εμβολιαστική αξία.

Όσο για τις επαναληπτικές δόσεις, έχουν πάει πίσω κυρίως τα εμβόλια της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκκύτη και του μηνιγγιτιδοκόκκου.

Πρόκειται για σοβαρά νοσήματα, που αυτές έστω κι αν θεωρούνται μικρές ανατροπές, δημιουργείται πρόβλημα στο ποσοστό κάλυψης του πληθυσμού με κίνδυνο επανεμφάνισης ξεχασμένων νοσημάτων».

Ο ιός HPV

Καθώς η Επιτροπή Εμβολιασμών μελετά στην επέκταση του εμβολιασμού για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, τον HPV και στα αγόρια από την ηλικία των 11 ετών, ο κ. Νταλούκας επισημαίνει ότι αποτελεί πάγια θέση των παιδιάτρων καθώς και τα αγόρια είναι ευάλωτα στον συγκεκριμένο ιό.

Μάλιστα, οι παιδίατροι υποστηρίζουν πως η ανοσοποίηση κατά του HPV πρέπει να ενταθεί σημαντικά για να μειωθούν τα ποσοστά των ατόμων που είναι φορείς του ιού ή έχουν νοσήσει, αν και για να εκριζωθεί πλήρως η νόσος χρειάζονται ποσοστά ανοσοποίησης που θα ξεπερνούν το 95% του πληθυσμού, κάτι που είναι ιδιαίτερα δύσκολο.

Παρόλα αυτά όμως, είναι πολύ σημαντικό να γίνει το εμβόλιο σε κορίτσια και αγόρια 11 ετών και πάνω, προκειμένου να προλάβουν είτε τη νόσο των κονδυλωμάτων, είτε – πολύ περισσότερο – να μειωθούν οι καρκίνοι που προκαλούνται από τον συγκεκριμένο ιό, και αφορούν τους βλεννογόνους, της κεφαλής και του τραχήλου, των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού.

Ο κ. Νταλούκας εξήγησε πως οι καρκίνοι από HPV σκοτώνουν περισσότερο τις γυναίκες, παρόλα αυτά, με τον εμβολιασμό και των αγοριών, μειώνεται η κυκλοφορία του ιού στον πληθυσμό και γι΄ αυτό έχει μεγάλη αξία η πραγματοποίηση του εμβολίου. Και τόνισε ότι δεν χρειάζονται περαιτέρω συζητήσεις, αλλά η άμεση εισήγηση της επιτροπής για λήψη της σχετικής απόφασης.

Τα μικρά παιδιά

Ο κ. Νταλούκας, σημείωσε πως τα μικρά παιδιά, επισκέπτονται τον παιδίατρο πιο συχνά, τα εμβόλιά τους είναι πολύ τακτικά, ανά μήνα ή δίμηνο, και ο παιδίατρος συνεπώς, έχει τη δυνατότητα να υπενθυμίσει τα εμβόλια που πρέπει να γίνουν. Έτσι, το πρόβλημα στις μικρότερες ηλικίες είναι μικρότερο.

Καθώς η χώρα μας διαθέτει ένα από τα πιο πλούσια προγράμματα τακτικών εμβολιασμών, η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού θεωρείται πλήρης με κάλυψη πάνω από το 95% του γενικού πληθυσμού, παρότι δεν υπάρχει μητρώο εμβολιασμών. Το 70-75% των εμβολιασμών πραγματοποιούνται από τους ιδιώτες παιδιάτρους και μόνο το υπόλοιπο ποσοστό σε δημόσιες δομές. Πάντως η καταγραφή των εμβολίων που πραγματοποιήθηκαν, γίνεται ακόμα και τώρα, χειρόγραφα, στο βιβλιάριο υγείας των παιδιών.

«Το πρόβλημα της μείωσης των τακτικών εμβολιασμών υπάρχει σε παγκόσμια κλίμακα», σημείωσε ο κ. Νταλούκας, λέγοντας πως «η Πανελλήνια Ομοσπονδία Επαγγελματιών Παιδιάτρων έχει συστήσει στους παιδιάτρους να εντείνουν την προσοχή των γονέων και να τους ενημερώσουν να βγάλουν από τα συρτάρια τα βιβλιάρια των παιδιών και να μην ξεχάσουν τις επαναληπτικές δόσεις.

Κι αυτό γιατί σοβαρά νοσήματα έχουν επανεμφανιστεί στη Ευρώπη και Αμερική, τη στιγμή που είχαν εκλείψει. Και εμείς ως παιδίατροι δεν θέλουμε να ξαναδούμε τις ασθένειες αυτές, όπως συνέβη τα προηγούμενα χρόνια με την ιλαρά».

Μητρώο εμβολίων

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Παιδιάτρων χαρακτήρισε απαράδεκτο το 2021 να μην έχουμε ακόμη ηλεκτρονικό μητρώο εμβολίων, με αποτέλεσμα να είναι ανέφικτο να γνωρίζουμε με ακρίβεια ποια παιδιά έχουν εμβολιαστεί με ποια εμβόλια, παρά μόνο αν κοιτάξουμε τα βιβλιάρια υγείας των παιδιών, πράγμα που είναι ανέφικτο.

«Έτσι, δεν μπορούμε -για παράδειγμα όπως γίνεται στον Καναδά – να στέλνουμε μια επιστολή στους γονείς, ότι το παιδί χρειάζεται επαναληπτικό εμβόλιο για τη μία ή την άλλη ασθένεια, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του εμβολιασμού του», είπε ο κ. Νταλούκας, και πρόσθεσε πως «τώρα, για να υπολογίσουμε πόσο έχει καθυστερήσει ο εμβολιασμός των παιδιών για τα τακτικά εμβόλια, χρησιμοποιούμε τα στοιχεία πωλήσεων από τις φαρμακευτικές. Και όπως φαίνεται, παρατηρείται υστέρηση της τάξης του 10-20% όμως ακριβή στοιχεία δεν έχει κανείς. Μόνο κατά προσέγγιση και μάλιστα αδρή, μπορούμε να εκτιμούμε την κατάσταση. Και κανείς δεν ξέρει ποια παιδιά έχουν καθυστερήσει να κάνουν ποια εμβόλια. Επιπλέον, στη διάρκεια του καλοκαιριού, πολλά παιδιά εμβολιάστηκαν, άρα η εικόνα είναι και πάλι διαφορετική».

Κίνδυνος και στους ενήλικες

Ο κ. Νταλούκας, δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι ρήγμα στο τείχος συλλογικής ανοσίας μπορεί να παρατηρηθεί και από την αδράνεια των ενηλίκων να επαναλαμβάνουν τα εμβόλια, όπως για παράδειγμα αυτά του τετάνου, διφθερίτιδας και κοκκύτη που χρειάζονται επανάληψη κάθε 10 χρόνια.

Ο κ. Νταλούκας επεσήμανε ότι οι Έλληνες εφαρμόζουν τις συστάσεις για εμβολιασμό, λέγοντας πως είναι 10 χρόνια περίπου που έχει να ακούσει γονείς να αρνούνται τον εμβολιασμό των παιδιών τους. Τώρα για τις αρνήσεις που παρατηρούνται, υπογράμμισε ότι αφορούν τα εμβόλια του κοροναϊού, εξαιτίας «προβληματισμών που εμφανίστηκαν στο διαδίκτυο, με ψεύτικα άρθρα και ανύπαρκτες επιπτώσεις που δημιούργησαν τους δισταγμούς, χωρίς να αντιλαμβάνονται ποιός είναι  ο πραγματικός φόβος».

Συμπλήρωσε ότι έχουν γίνει πάνω από 6 δις. εμβολιασμοί και δεν μπορεί κανείς να δίνει βάση στις αντιρρήσεις αυτές, τη στιγμή που κινδυνεύει ο πληθυσμός της γης.