Χαμουραμπήδες

Έχει λεχθεί ότι, αν οι αυστηροί νόμοι ήσαν αποτελεσματικοί, η εγκληματικότητα θα είχε εξαφανιστεί εδώ και 3.750 χρόνια, από την εποχή του βασιλέα της Βαβυλώνας Χαμουραμπί και του Κώδικά του. Προέβλεπε ποινές αυστηρότατες, απάνθρωπες τις λέμε σήμερα: μαστιγώσεις, βασανιστήρια, ακρωτηριασμούς, τυφλώσεις, πνιγμούς, παλουκώματα, επί πυράς εκτελέσεις.

Ο Κώδικας του Χαμουραμπί, λένε οι ειδικοί, είναι αυστηρότερος από παλαιότερους Βαβυλωνιακούς ποινικούς κώδικες που έχουν βρεθεί – κάποια αποτρόπαια εγκλήματα πρέπει να οδήγησαν σε γρήγορες αποφάσεις τον βασιλιά και την αυλή, που επηρεάστηκαν από τα διαπροσωπικά μέσα επικοινωνίας και τα κοινωνικά δίκτυα της εποχής. Και έτσι ακύρωσαν παλαιούς κώδικες που τους είχαν συντάξει δουλεύοντας χρόνια σοφοί δικαστές και νομικοί.

Ο ίδιος ο Χαμουραμπί αυτοανακηρύσσεται Δίκαιος στο κείμενο του κώδικα. Οι αυστηροί του νόμοι, γράφει, έχουν στόχο να φέρουν τη δικαιοσύνη στο βασίλειο, να πατάξουν την εγκληματικότητα, να μην καταπιέζουν οι ισχυροί τους αδύναμους, να βρίσκουν το δίκιο τους ορφανά και χήρες. Διότι πάντα για το καλό των πολλών γίνονται οι σκληροί νόμοι – κυρίως αυτών που τρέχουν να δουν και να απολαύσουν τα βασανιστήρια των καταδικασμένων. Συνήθως έτσι ικανοποιείται  «το κοινό περί δικαίου αίσθημα» .

Σήμερα τέτοιες ποινές αξιοθέατες δεν υπάρχουν, αρκεί η ανακοίνωσή ισοβίων και ξανά ισοβίων και ξανά ισοβίων για να ευφρανθεί ο λαός ότι αποδίδεται δικαιοσύνη – και τι πειράζει αν δεν χωρούν και στοιβάζονται σαν ζώα στις φυλακές οι καταδικασμένοι; Αυτό έλειπε να απαιτούν και καλές συνθήκες διαμονής οι εγκληματίες.

Στα τέλη του 20^ου αιώνα κυριάρχησε, στην Ευρώπη τουλάχιστον, η θεωρία και πρακτική πως το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης δεν μπορεί να είναι εκδικητικό, αποβλέπει στον σωφρονισμό των παραβατών. Άρα, η απονομή δικαιοσύνης, οι ποινές και οι συνθήκες φυλάκισης, πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να αποβλέπουν στην κοινωνική επανένταξη των τιμωρημένων. Φαίνεται πως όλα αυτά ξεχάστηκαν και το ζήτημα είναι να επιβάλλονται βαριές, πολύχρονες τιμωρίες  για τιμωρία και παραδειγματισμό.

Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά ότι οι κατάδικοι που ανήκουν στο οργανωμένο έγκλημα έχουν τους τρόπους να αποφυλακίζονται γρήγορα και να περνούν  καλά στις φυλακές. Αλίμονο (και εκεί) στους αφελείς και κατά τύχη εγκληματίες: για να διασωθούν δεν έχουν άλλη λύση από το να ενταχθούν στα οργανωμένα κυκλώματα, και οι φυλακές γίνονται σχολείο εγκληματικότητας.

Οπότε η υποτροπή των αποφυλακιζομένων γίνεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία, ο λαός απαιτεί τιμωρία,  εμφανίζεται κάποιος νέος Χαμουραμπί, οι ποινές γίνονται ακόμη βαρύτερες – και ούτω καθεξής.