Επανάσταση στην ιατρική – Νέα μέθοδος αναγέννησης σπονδυλικής στήλης χάρη σε «μόρια που χορεύουν»

Επιστήμονες στις ΗΠΑ -μεταξύ των οποίων δύο Έλληνες της διασποράς- ανέπτυξαν μία πρωτοποριακή μέθοδο αποκατάστασης της σπονδυλικής στήλης, επιτρέποντας σε παράλυτα τρωκτικά να περπατήσουν ξανά. Η θεραπεία -ακόμη ένα επίτευγμα στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής- βασίζεται σε μία «αυτο-δημιουργούμενη» γέλη (εξ ου και ο χαρακτηρισμός της ως «μόρια που χορεύουν»), που ενεργοποιεί την αναγέννηση των κατεστραμμένων νεύρων.

Η συνθετική γέλη παρέχει μία βιοδραστική «σκαλωσιά» που βοηθά τα νέα κύτταρα να αναπτυχθούν, ενώ παράλληλα τροφοδοτεί με σήματα τα νεύρα ώστε να ενεργοποιηθούν πάλι. Η γέλη αποτελείται από ένα υλικό (μονάδες πρωτεϊνών ή μονομερή) που αυτο-συναρμολογούνται μέσα στο νερό σε μακριές αλυσίδες μορίων (πολυμερή) και στη συνέχεια εισάγονται με ένεση στη σπονδυλική στήλη, θέτοντας έτσι σε κίνηση τη διαδικασία αναγέννησης των νεύρων και των ιστών στην περιοχή του τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Northwestern του Ιλινόις, με επικεφαλής τον καθηγητή Επιστήμης των Υλικών και Βιοϊατρικής Μηχανικής, Σάμουελ Στουπ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», μελέτησαν 76 παράλυτα ποντίκια, μία ομάδα από τα οποία έκανε τη νέα θεραπεία, ενώ μία άλλη ομάδα έκανε εικονική θεραπεία με αλατόνερο (πλασίμπο). Η γέλη επέτρεψε στα τρωκτικά να περπατήσουν ξανά μετά από τέσσερις εβδομάδες, κάτι που δεν συνέβη στην ομάδα του πλασίμπο.

Αναγέννηση των άκρων

Η θεραπεία βοήθησε στην αναγέννηση των άκρων των αποκομμένων νευρώνων και βελτίωσε την ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων στην περιοχή του τραύματος. Αφού η θεραπεία επιτελεί το έργο της, τα υλικά της βιοδιασπώνται σε θρεπτικά συστατικά των κυττάρων μέσα σε τρεις μήνες και μετά εξαφανίζονται τελείως από το σώμα, χωρίς να έχουν προκαλέσει παρενέργειες.

«Η έκταση της λειτουργικής ανάκαμψης και οι σαφείς βιολογικές ενδείξεις αποκατάστασης, τις οποίες παρατηρήσαμε σε μοντέλα ζώων που μιμούνται πειστικά τους σοβαρούς ανθρώπινους τραυματισμούς, καθιστούν τη νέα θεραπεία ανώτερη από άλλες προσεγγίσεις», όπως η χρήση βλαστοκυττάρων, γονιδίων ή πρωτεϊνών, που έχουν αμφισβητήσιμη ασφάλεια ή αποτελεσματικότητα, δήλωσε ο Στουπ.

Θα είναι εξίσου αποτελεσματική στους ανθρώπους;

Το ερώτημα, πλέον, είναι κατά πόσο η θεραπεία μπορεί να φανεί εξίσου αποτελεσματική στους ανθρώπους. Οι ερευνητές θα ζητήσουν άμεσα από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ έγκριση για την πραγματοποίηση δοκιμών σε παράλυτους ανθρώπους.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι ούτε το 3% των ασθενών με παράλυση λόγω τραύματος στη σπονδυλική στήλη (εξαιτίας τροχαίου, πτώσης, αθλήματος, πυροβολισμού, ασθένειας κ.ά.) καταφέρνουν τελικά να ανακτήσουν κάποιες βασικές σωματικές λειτουργίες. Το προσδόκιμο ζωής γι’ αυτούς τους ανθρώπους είναι σημαντικά μικρότερο και δεν έχει βελτιωθεί καθόλου από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα. Έως τώρα δεν έχουν βρεθεί θεραπείες που να πυροδοτούν αποτελεσματικά την αναγέννηση της σπονδυλικής στήλης.

Στην ανάπτυξη της νέας θεραπείας, σύμφωνα με το ΑΠΕ,  συμμετείχαν ο (γεννημένος στη Θεσσαλονίκη) επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας και Νευροεπιστήμης της Ιατρικής Σχολής και του Ινστιτούτου Νανοβιοτεχνολογίας του Northwestern Ευάγγελος Κισκίνης και ο (απόφοιτος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων) Ζώης Συργιάννης του ίδιου Ινστιτούτου και του Τμήματος Χημείας του Αμερικανικού Πανεπιστημίου.