Ο Ερντογάν, ο Λουκασένκο και η γερμανική διγλωσσία

Την περασμένη Τρίτη βρέθηκε στην Αθήνα ένας από τους μακροβιότερους πρωθυπουργούς χώρας της ΕΕ: ο Ολλανδός Μαρκ Ρούτε. Η κοινή συνέντευξή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου σημαδεύτηκε από το περιστατικό με την ολλανδή δημοσιογράφο που κατηγόρησε τον έλληνα Πρωθυπουργό ότι ψεύδεται για τις επαναπροωθήσεις μεταναστών από την Τουρκία. Περιστατικό που, προφανώς, συνδέεται πολύ περισσότερο με προσωπικά ζητήματα της οργισμένης δημοσιογράφου παρά με την πραγματικότητα και τους νόμους. Αλλά που έδωσε αφορμή στον Ρούτε να πει κάτι σημαντικό: «Είναι ένα από τα καθήκοντα των χωρών που βρίσκονται τοποθετημένες γεωγραφικά στα ευρωπαϊκά σύνορα, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία, αλλά και η Πολωνία και η Ελλάδα. Και πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Και αυτό που δεν θέλω να ξαναδώ είναι ο κόσμος να επιβιβάζεται σε βάρκες που δεν είναι πραγματικά εξοπλισμένες για να διασχίσουν τη Μεσόγειο, ή να διασχίσουν το Αιγαίο και να χάνουν τις ζωές τους σε αυτές τις συνθήκες». Δηλαδή, ο ολλανδός πρωθυπουργός έκανε το αυτονόητο, το οποίο, όμως, οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι: συνέδεσε ευθέως τα όσα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή με την πολιτική Λουκασένκο για εργαλειοποίηση των μεταναστών με τα ίδια ακριβώς που κάνει ο Ερντογάν στο Αιγαίο. Ο Ρούτε είπε την αλήθεια, που είναι άλλωστε εξόφθαλμη, αλλά την οποία στο Βερολίνο… δεν βλέπουν για να μην ενοχληθεί ο Ερντογάν.

Την ίδια ώρα, ο υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας δήλωνε από το Βερολίνο ότι η χώρα του τάσσεται υπέρ της επιβολής νέων κυρώσεων της ΕΕ σε βάρος της Λευκορωσίας για το ίδιο ακριβώς ζήτημα. Και κατηγόρησε ευθέως και ορθώς τον λευκορώσο πρόεδρο Λουκάσενκο ότι εκμεταλλεύεται χιλιάδες μετανάστες, τους οποίους προωθεί στα σύνορα με την Πολωνία.

Η γλώσσα του ήταν πολύ σκληρή: «Θα επιβάλουμε κυρώσεις σε όλους όσοι συμμετέχουν στη στοχευμένη εμπορία μεταναστών (…) Ο Λουκάσενκο πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι οι υπολογισμοί του δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα (…) Προκαλεί μια επικίνδυνη κατάσταση, από την οποία δεν υπάρχει καμία διέξοδος για τον ίδιο (…) Κανένας δεν πρέπει να επιτρέπεται να συμμετέχει ατιμώρητα στις απάνθρωπες ενέργειες του Λουκάσενκο» είπε ο Μάας που κατέληξε: «Ως ΕΕ είμαστε έτοιμοι να εγγυηθούμε πως θα υπάρξουν συνέπειες».

Εδώ λοιπόν εγείρεται ζήτημα: πώς γίνεται αποδεκτό η Γερμανία να τηρεί τέτοια στάση κατά της Λευκορωσίας και να πιέζει για επιβολή κυρώσεων και, την ίδια στιγμή, να κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει κάθε είδους κύρωση για την ίδια ακριβώς πολιτική όταν την ασκεί η Τουρκία; Την οποία μάλιστα επιβραβεύει με πακτωλό δισεκατομμυρίων ευρώ που ανά τακτά χρονικά διαστήματα τής εξασφαλίζει από ευρωπαϊκούς πόρους; Πώς εξηγείται και πού οδηγεί αυτή η διπλή πολιτική; Γιατί για το Βερολίνο ο Λουκασένκο προκαλεί κρίση με σκοπό, όπως είπε ο Μάας, την αποσταθεροποίηση της Ευρώπης, ενώ ο Ερντογάν, που κάνει ακριβώς το ίδιο ήδη πολύ καιρό πριν το ανακαλύψει ο Λουκασένκο, τυγχάνει προστασίας από τη Γερμανία και τις Βρυξέλλες; Γιατί ο πρώτος είναι εχθρός και ο δεύτερος πολύτιμος φίλος;

Το ερώτημα είναι ρητορικό. Η απάντηση είναι προφανής. Τα συμφέροντα της Γερμανίας δεν ταιριάζουν καθόλου με εκείνα του Λουκασένκο ενώ ταυτίζονται με εκείνα του Ερντογάν – και αυτό δεν αφορά πρωτίστως στους μετανάστες, ούτε καν κυρίως αυτούς, αλλά είναι ένα πολύ ευρύτερο ζήτημα. Οπότε, στη μία περίπτωση υπάρχει απόφαση για συνέπειες, ενώ στην άλλη, απολύτως ταυτόσημη, υπάρχουν ευρωπαϊκά δισ. και απέραντη λατρεία.

Η γερμανική κυβέρνηση δεν είναι ανόητη ώστε να μη γνωρίζει την ακραία αυτή αντίφαση. Ξέρει πολύ καλά τι κάνει και το γιατί το κάνει. Ομως, με τέτοια διπλή γλώσσα ενωμένη Ευρώπη δεν οικοδομείται. Αντιθέτως ρηγματώνεται. Και, φυσικά, το Μεταναστευτικό είναι ένα μόνον από τα πεδία στα οποία η Γερμανία βάζει την εθνική πολιτική της πάνω από την κοινή Ευρώπη και λειτουργεί αλλιώς εδώ και αλλιώς εκεί. Ομως αυτό είναι που στην πραγματικότητα δεν οδηγεί πουθενά, καθώς αδρανοποιεί εντελώς την «κοινή» Ευρώπη. Και γι’ αυτό ουδείς την υπολογίζει. Και πρέπει, επιτέλους κάποιος να τους το πει στα σοβαρά, αντί να χώνει το κεφάλι στην άμμο, όπως μονίμως συμβαίνει όταν η Γερμανία εργαλειοποιεί πλέον εκείνη τις προκλήσεις και τα προβλήματα της Ευρώπης. Για να υπηρετήσει με διγλωσσία τη δική της εθνική πολιτική ευθέως εις βάρος του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος.