Η Σαουδική Αραβία εξακολουθεί να μπορεί να πιέσει τις ΗΠΑ

Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι αλήθεια ότι είχε επενδύσει ιδιαίτερα στις καλές σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία, ιδίως σε σχέση με τα συνολικότερα σχέδιά του για τη Μέση Ανατολή. Δεν ήταν τυχαίο ότι είχε αναθέσει τη σχετική αποστολή στον ίδιο τον γαμπρό του Τζάρεντ Κούσνερ.

Όμως, ο Τζο Μπάιντεν έδειχνε να διαλέγει έναν διαφορετικό δρόμο, που έδινε πολύ μεγαλύτερη έμφαση στις εκτεταμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σαουδική Αραβία, με αφορμή και τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.

Μάλιστα, μία από τις πρώτες ενέργειες της κυβέρνησης Μπάιντεν ήταν να αποχαρακτηρίσει και να δώσει στη δημοσιότητα μια έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών που με σαφήνεια απέδιδαν ευθύνη για τη δολοφονία Κασόγκι και στον ίδιο τον ισχυρό άντρα του Βασιλείου, τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Ωστόσο, αυτή ήταν η μία διάσταση. Γιατί η άλλη είναι ότι η Σαουδική Αραβία εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να πιέσει τις ΗΠΑ ή ακόμη και να τις εκβιάσει.

Γιατί οι ΗΠΑ χρειάζονται τη Σαουδική Αραβία

Η πρόσφατη αύξηση των τιμών των καυσίμων, αποτέλεσμα και της αυξημένης ζήτησης για ενέργεια έχει ασκήσει σημαντική πίεση στην παγκόσμια οικονομία, ιδίως όταν συμβάλει και στην επανεμφάνιση πληθωριστικών τάσεων.

Σε μεγάλο βαθμό η αύξηση των τιμών αντανακλά το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για καύσιμα, καθώς έχουν επιστρέψει στην «κανονικότητα» αρκετές οικονομία, χωρίς να υπάρχει μια ανάλογη αύξηση της προσφοράς.

Η ίδια η προσφορά έχει να κάνει με τις ποσότητες που αποφασίζουν να ρίχνουν στην αγορά οι χώρες με τα μεγάλα αποθέματα πετρελαίου, όπως αυτές συζητιούνται στο επίπεδο του OPEC+, δηλαδή των συζητήσεων ανάμεσα στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες είτε είναι μέλη του OPEC είτε όχι.

Σε αυτές τις συζητήσεις δύο χώρες είναι κρίσιμες: η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία. Και οι δύο έχουν μια ευκαιρία να αυξήσουν σημαντικά τα έσοδά τους μέσα από την αυξημένη ζήτηση για καύσιμα, ενώ και οι δύο σε συνεννόηση μπορούν να συγκρατήσουν τις τιμές.

Ειδικά για τη ρύθμιση των τιμών, η Σαουδική Αραβία κατέχει μια μοναδική θέση. Είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο και είναι η μόνη χώρα που έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την παραγωγή της με τέτοιο τρόπο ώστε να ρίξει σημαντικές επιπλέον ποσότητες στην αγορά έτσι ώστε να συγκρατήσει την αύξηση των τιμών και προοπτικά να τις μειώσει.

Η Σαουδική Αραβία παραδοσιακά προσπαθεί σε αυτό το επίπεδο να διατηρεί μια ισορροπία ανάμεσα στο να μπορεί να αυξάνει τα έσοδά της από το πετρέλαιο, ιδίως σε μια περίοδο που θέλει να χρηματοδοτήσει και τα μεγάλα έργα που θα την κάνουν χώρα προσέλκυσης επενδύσεων και παράδειγμα «Πράσινης Μετάβασης», και να μπορεί να κατοχυρώνεται ως η χώρα που εγγυάται ότι δεν απορρυθμίζεται η αγορά της ενέργειας.

Και βέβαια ξέρει ότι το πετρέλαιο είναι και ένα ισχυρό διπλωματικό στοιχείο.

Ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν

Η σημασία της Σαουδικής Αραβίας για τα σχέδια των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή

Ταυτόχρονα, η Σαουδική Αραβία είναι κομβική και για τα σχέδια των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή. Το σημείο κλειδί εδώ είναι η διαδικασία «εξομάλυνσης» των σχέσεων με το Ισραήλ.

Στο σημείο αυτό η κυβέρνηση Μπάιντεν δείχνει να θέλει να συνεχίσει ως ένα βαθμό την προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να εξασφαλίσει ότι οι συμμαχικές χώρες της στον Κόλπο και τη Μέση Ανατολή θα αποκτούσαν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, σε μια προσπάθεια για ειρήνευση.

Όμως, η Σαουδική Αραβία δεν έχει ακολουθήσει τον δρόμο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν, του Μαρόκου και του Σουδάν που έχουν αποφασίσει να προχωρήσει σε σύναψη διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ.

Το Ριάντ, παρότι έδωσε την έγκρισή του στο Μπαχρέιν, ένα στενό σύμμαχο, να προχωρήσει στην εξομάλυνση με το Ισραήλ, επιμένει ότι για να έρθει η «εξομάλυνση» πρέπει να υπάρξει και πραγματική πρόοδος στο Παλαιστινιακό.

Από την άλλη, οι ΗΠΑ δεν θα ήθελαν να προχωρήσουν τα δειλά βήματα «εξομάλυνσης» που έχουν ξεκινήσει ανάμεσα στο Ιράν και τη Σαουδική Αραβία, γιατί αυτό θα διαμόρφωνε μια διαφορετική δυναμική στην περιοχή και εν μέρει θα τροποποιούσε τον συσχετισμό σε βάρος του Ισραήλ, παρότι για το Ριάντ οποιαδήποτε λύση στην αιματηρή σύγκρουση της Υεμένης περνάει και μέσα από μια συνεννόηση με την Τεχεράνη.

Τι ζητά το Ριάντ από την Ουάσιγκτον

Κατά βάση η Σαουδική Αραβία και ιδίως ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, ζητούν από τις ΗΠΑ να μην ακολουθήσουν τις προεκλογικές δεσμεύσεις του Τζο Μπάιντεν.

Αυτό σημαίνει οι ΗΠΑ να σταματήσουν να εγείρουν τόσο πολύ το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να μην υλοποιήσουν τα σχέδια για το «πάγωμα» για κάποιες πωλήσουν όπλων και βεβαίως να συνομιλήσουν απευθείας με τον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, αναγνωρίζοντάς τον ως τον πραγματικά ισχυρό άντρα του Βασιλείου.

Επίσης, το Ριάντ θα ήθελε να μη διαμορφωθεί ένας αρνητικός συσχετισμός σε βάρος του σε σχέση με τον πόλεμο στην Υεμένη και φυσικά να μπορεί να συνεχίσει να δέχεται προμήθειες πολεμικού εξοπλισμού.

Ουσιαστικά, η Σαουδική Αραβία ζητά μια εκ νέου αναγνώριση από τις ΗΠΑ ότι παραμένει ένας αναντικατάστατος συνομιλητής και σύμμαχος τους στην περιοχή.

Οι ΗΠΑ κάνουν βήματα επαναπροσέγγισης

Σε αυτό το φόντο οι ΗΠΑ έχουν ήδη κάνει μια σειρά από βήματα επαναπροσέγγισης με τη Σαουδική Αραβία. Τον Σεπτέμβριο ο Τζέικ Σάλιβαν, Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ πραγματοποίησε την υψηλότερου επιπέδου μέχρι τώρα συνάντηση αμερικανού κυβερνητικού αξιωματούχου με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Στη συνάντηση αυτή συζητήθηκε και το θέμα της εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ισραήλ. Ο ισχυρός άντρας της Σαουδικής Αραβίας δεν απέρριψε την πρόταση για την εξομάλυνση, αλλά παρέθεσε μια σειρά από μέτρα που πρέπει να ληφθούν πρώτα και τα οποία να αποτυπώνουν μια βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας.

Επίσης σε μια κίνηση με ισχυρό συμβολισμό, ο Τζον Κέρι, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα, δεν παρέλειψε να χαιρετίσει τον Πρίγκιπα Μοχάμεντ καθώς ήταν ένας εκ των προσκεκλημένων στην ανακοίνωση από τον διάδοχο πρίγκιπα της «Πράσινης Πρωτοβουλίας για τη Μέση Ανατολή».

Από τη μεριά του ο Άντονι Μπλίνκεν είναι σε τακτική επικοινωνία και έχει συναντηθεί με τον Σαουδάραβα ομόλογό του πρίγκιπα Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ.

Και βέβαια πρόσφατα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε την πρώτη μεγάλη πώληση όπλων στη Σαουδική Αραβία επί των ημερών της κυβέρνησης Μπάιντεν: 280 πυραύλους αέρος-αέρος για να ενισχυθεί η σαουδική αεράμυνα, σε μια στιγμή που εξακολουθεί  να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα από τους αντάρτες της Υεμένης.