Να γίνει σεβαστή η Συμφωνία των Πρεσπών

Είδαμε και πάθαμε να κλείσουμε την πληγή που  λέγεται ονομασία γειτονικής χώρας – Β. Μακεδονίας – που  μας ταλαιπώρησε για χρόνια και μας κόστισε τόσο σε διπλωματικό κεφάλαιο, αξιοπιστία κ.λπ.  Με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Και τώρα, με αφορμή τις δυσάρεστες πολιτικές εξελίξεις στα Σκόπια βγήκαν ξανά οι ακραίες φωνές και ζητούν να καταγγείλουμε τη συμφωνία (ανάμεσά τους δυστυχώς και ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας). Να  πρωτοστατήσει δηλαδή η Ελλάδα για να ξανανοίξει η πληγή λες και δεν μας φτάνει η άλλη που έχουμε στα ανατολικά μας. Ουδέποτε η Ελλάδα θα  πρέπει να είναι αυτή που θα επιχειρήσει να καταγγείλει τη συμφωνία παρά μόνο εάν η άλλη πλευρά την  παραβεί πλήρως και απροσχημάτιστα. Να σημειώσουμε ορισμένα δεδομένα:

1.       Η Συμφωνία των Πρεσπών θα μπορούσε να είναι αρχιτεκτονικά πολύ καλύτερη. Δεν είναι λόγω πλημμελούς διαπραγμάτευσης. Κακώς.

2.     Η δήλωση του ηγέτη του εθνικιστικού VMRO Χρ. Μιτσόσκι ότι δεν θα χρησιμοποιεί τον όρο Βόρεια Μακεδονία (αλλά σκέτο Μακεδονία)  είναι εντελώς απαράδεκτη και παραβιάζει πτυχή του erga omnes της Συμφωνίας (άρθ. 1).

3.      Αλλά αυτό από μόνο του και κάποια άλλα συναφή δεν φθάνουν εάν μείνουν εκεί μέχρι την «ουσιαστική παραβίαση» (material breach) του άρθρου 60 της Σύμβασης της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών προκειμένου να γίνει επίκλησή του για τον τερματισμό ή αναστολή της Συμφωνίας. (Η Συμφωνία αυτή καθ’ εαυτή δεν περιέχει ρυθμίσεις για τερματισμό της κ.λπ.). Χώρια που η «ουσιαστική παραβίαση» σπανίως χρησιμοποιείται ως αιτία τερματισμού, αναστολής (J. Crawford, Public International Law). Και δεν υπάρχει (νομικός) τρόπος αποβολής χώρας μέλους από το ΝΑΤΟ.

4.      Η Ελλάδα έχει άλλα μέσα να επιβάλει – ως οφείλει – συμμόρφωση με τις πρόνοιες της Συμφωνίας κυρίως μέσω της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ιδιαίτερα εάν ανοίξουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις – που πρέπει να ανοίξουν σύντομα με αιρεσιμότητα.

5.      Η μη επικύρωση από πλευράς Ελλάδας των σχετικών πρωτοκόλλων που συνεπάγεται η Συμφωνία δεν ήταν πράξη σωφροσύνης αλλά ένα ακόμη στοιχείο που συνέβαλε στην αποσταθεροποίηση του Ζ. Ζάεφ και της κυβέρνησής του. Παραβίαση της συμφωνίας ήταν (και πολιτικαντισμός).

6.      Η κρίση στη Β. Μακεδονία είναι μέρος της ευρύτερης κρίσης αποσταθεροποίησης των Δ. Βαλκανίων. Και αυτή θα πρέπει να προσέξει η Ελλάδα. Με πρωτοβουλίες τώρα κυρίως στην ΕΕ.

Εν κατακλείδι, επιτακτικό είναι η Συμφωνία των Πρεσπών να γίνει σεβαστή απ’ όλους.

Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του FEPS και ΕΛΙΑΜΕΠ.