«Χειρότερη από πόλεμο η κατάσταση στα σύνορα» Λευκορωσίας – Πολωνίας

Το χαρτί του κατευνασμού επιχείρησε να παίξει χθες, σε λεκτικό πάντα επίπεδο, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας λίγες ώρες πριν δώσουν οι ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών από τις Βρυξέλλες το πράσινο φως για έναν νέο γύρο κυρώσεων σε βάρος του Μινσκ, ή πιο συγκεκριμένα «όλων όσοι εμπλέκονται» στην προώθηση μεταναστών από τη Μέση Ανατολή στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία – «ατόμων, αεροπορικών εταιρειών, ταξιδιωτικών γραφείων…».

«Δεν θέλουμε καμία διαμάχη στα σύνορά μας», διαβεβαίωσε ο Αλεξάντερ Λουκασένκο, υποστηρίζοντας πως η χώρα του είναι έτοιμη να βάλει όλους τους μετανάστες (που η ίδια μετέφερε εκεί) «σε αεροπλάνα που θα τους πάνε στην πατρίδα τους», αλλά πρόκειται για ανθρώπους «πεισματάρηδες», οι οποίοι «δεν θέλουν να επιστρέψουν». Με περισσό θράσος, μάλιστα, ο Λουκασένκο δήλωσε πρόθυμος να μεταφέρει τους μετανάστες στη Γερμανία, αν η χώρα τους δεχθεί.

Εντονη κινητοποίηση καταγράφεται όμως τις τελευταίες ώρες στο διπλωματικό μέτωπο: το βράδυ της Κυριακής, ανακοινώθηκε τηλεφωνική επικοινωνία της Ανγκελα Μέρκελ με τον λευκορώσο πρόεδρο (η πρώτη δυτικού ηγέτη με τον Λουκασένκο μετά τη νοθευμένη επανεκλογή του, τον Αύγουστο του 2020, και την άγρια καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που ακολούθησαν) καθώς και του Εμανουέλ Μακρόν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας τους (μία ώρα και 45 λεπτά) που έγινε με πρωτοβουλία του γάλλου προέδρου, Μακρόν και Πούτιν συμφώνησαν, σύμφωνα με το Ελιζέ, στην ανάγκη αποκλιμάκωσης της μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα της Λευκορωσίας, «πρώτα και κύρια από ανθρώπινη αξιοπρέπεια για τους μετανάστες που γίνονται αντικείμενο εργαλειοποίησης» – παρότι διαφώνησαν όσον αφορά τα αίτια της κρίσης.

Σχεδόν ταυτόχρονα, ήρθαν και οι πρώτες πληροφορίες για την 50λεπτη τηλεφωνική επικοινωνία Μέρκελ – Λουκασένκο, από δημοσιογράφους κρατικών μέσων της Λευκορωσίας.

Επιβεβαιώθηκαν στη συνέχεια από τον εκπρόσωπο της γερμανικής κυβέρνησης: «Η καγκελάριος και ο κύριος Λουκασένκο μίλησαν για τη δύσκολη κατάσταση στα σύνορα μεταξύ Λευκορωσίας και ΕΕ – ιδιαίτερα για την ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες εκεί», σημείωσε ο Στέφεν Σάιμπερτ, προσθέτοντας πως οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συνεχίσουν τις επαφές τους για τα ζητήματα αυτά.

Στο μεταξύ, φωνές κατοίκων που φτάνουν από την πολωνική πλευρά των συνόρων, μέσα από τα παγωμένα δάση, μιλούν για μία κατάσταση «χειρότερη και από πόλεμο».  Η Πολωνία απαγορεύει στους δημοσιογράφους την πρόσβαση σε μία ζώνη πλάτους τριών χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων της με τη Λευκορωσία, η ίδια επιλέγει λοιπόν ποιες εικόνες και πληροφορίες θα βγουν προς τα έξω – όπως έκανε χθες, όταν δημοσιοποίησε βίντεο που δείχνουν πλήθος μεταναστών να συγκεντρώνεται στο κλειστό συνοριακό πέρασμα Κουζνίτσα, με τους λευκορώσους στρατιώτες πίσω τους και τους Πολωνούς απέναντι, πίσω από τα συρματοπλέγματα.

Λιγοστές είναι λοιπόν οι μαρτυρίες για τα όσα εκτυλίσσονται στην άλλη πλευρά, με τους μετανάστες οι οποίοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, κατορθώνουν να περάσουν. «Ο ανθρώπινος πόνος και ο τρόμος εδώ μόνο περίοδο πολέμου μπορεί να σου θυμίσουν», έστειλε το μήνυμά της μέσω του Politico η «Αννα Κ.», κάτοικος της κωμόπολης Χαϊνούφκα, 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα. «Αλλά τουλάχιστον σε έναν πόλεμο, τα πράγματα είναι σαφή. Αυτό είναι χειρότερο από πόλεμο γιατί εδώ, η μισή κοινωνία αρνείται αυτό που συμβαίνει. Θεωρούν ότι είναι μια μεγάλη απάτη. Οι άνθρωποι σχολιάζουν την κατάσταση των προσφύγων λέγοντας «και γιατί έφυγαν από το σπίτι τους, γιατί πήραν μαζί τα παιδιά τους;»».

H Πολωνία ανακοίνωσε χθες πως θα ξεκινήσει τον Δεκέμβριο την οικοδόμηση ενός τείχους 180 χιλιομέτρων, κατά μήκος (του μισού) των συνόρων της με τη Λευκορωσία.

Τουλάχιστον οκτώ άνθρωποι έχουν πεθάνει κατά μήκος των συνόρων, πρωτίστως από το κρύο και την εξάντληση. Τόσο ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, όσο και ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, κάλεσαν χθες τη Βαρσοβία να επιτρέψει την ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή. Παράλληλα, ωστόσο, ξεκαθάρισαν «την αποφασιστικότητα της ΕΕ να αντισταθεί στην εργαλειοποίηση μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς».

Ο νέος, πέμπτος κατά σειρά γύρος κυρώσεων σε βάρος του Μινσκ θα οριστικοποιηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες. Το Μινσκ απείλησε με (νέα) αντίποινα, την περασμένη εβδομάδα ο Λουκασένκο είχε μάλιστα απειλήσει να διακόψει τη ροή φυσικού αερίου μέσω της χώρας του, η Μόσχα όμως τον είχε αποδοκιμάσει και όπως έγινε γνωστό, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε χθες νέα τηλεφωνική επικοινωνία για το θέμα αυτό με τον λευκορώσο πρόεδρο.

Προειδοποιούν τη Μόσχα για την Ουκρανία

Αυστηρή προειδοποίηση προς τη Ρωσία να απόσχει από οποιαδήποτε νέα «επιθετική ενέργεια» στα σύνορα με την Ουκρανία, όπου έχουν παρατηρηθεί τις τελευταίες εβδομάδες «σημαντικές και ασυνήθιστες» κινήσεις ρωσικών στρατευμάτων, απηύθυνε χθες ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στις Βρυξέλλες με τον ουκρανό υπουργό Εξωτερικών.

ΗΠΑ και ΕΕ είχαν ήδη εκφράσει τις προηγούμενες ημέρες την ανησυχία τους για την ανάπτυξη ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μάλιστα εκτίμησε πως οι ενέργειες της Λευκορωσίας έχουν στόχο να αποσπάσουν την προσοχή από εκεί. Αντίστοιχη προειδοποίηση προς τη Μόσχα απηύθυναν επίσης χθες η Γαλλία και η Γερμανία, με κοινή ανακοίνωση των υπουργών Εξωτερικών τους.

Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής του επικοινωνίας με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, μάλιστα, ο Εμανουέλ Μακρόν του υπενθύμισε την ετοιμότητα της Γαλλίας να υπερασπιστεί την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.