Περί αυτοκτόνων

Οσο και αν η αυτοκτονία παραμένει μια υπόθεση αδιανόητη και επαναφέρει κάθε φορά, σε σχέση με μια εθελούσια αποχώρηση από τη ζωή, την τρομερή φράση του Αλμπέρ Καμί πως «αν υπάρχει ένα φιλοσοφικό πρόβλημα, αυτό είναι της αυτοκτονίας και κανένα άλλο», εννοώντας ασφαλώς ότι όσο και αν η ζωή συνιστά ένα αδιευκρίνιστο μυστήριο, είναι ένα τίποτε μπροστά στην απάντηση που έχει να δώσει η φιλοσοφία στο γιατί αυτοκτονεί κανείς. Ετσι δεν παύουμε να αιφνιδιαζόμαστε κάθε φορά που κάποιος αυτοκτονεί γιατί να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρέπει να υπάρχει ένα ισχυρό νήμα που ενώνει τους αυτοκτόνους μεταξύ τους, όσο και αν δεν θα πληροφορούνταν ποτέ ο ένας για τον άλλον το τι τους οδήγησε στην πράξη αυτή ή ακόμα και αν η ύπαρξή τους ενόσω ήταν ζωντανοί θα ήταν τελείως αδιάφορη των μεν για τους δε.

Τι σημασία θα είχε λόγου χάρη για τον Ανρί ντε Μοντερλάν, τον γάλλο συγγραφέα (το μυθιστόρημά του «Το χάος και η νύχτα» είναι ένα αριστουργηματικό βιβλίο), που, όταν πια κατάλαβε στα 1972 πως θα δυσκολευόταν να ανέβει στον έβδομο όροφο του σπιτιού του, στο μπουλβάρ Ρασπάιγ όπου έμενε, έδωσε τέλος στη ζωή του, να είχε πληροφορηθεί ότι πέντε χρόνια νωρίτερα στην πλατεία Κάνιγγος, στην Αθήνα, είχε κρεμαστεί από το πολύφωτο ενός γραφείου ένα παιδί δεκαπέντε μόλις χρόνων; Σε τι θα μπορούσε να ανατρέψει την απόφασή του η συνείδηση μιας δυστυχίας απείρως μεγαλύτερης σε σχέση με τη δική του, αφού, όπως και να το κάνουμε, το βάρος ενός εφήβου που αυτοκτονεί θα πρέπει να είναι απείρως πιο δυσβάστακτο από ό,τι εκείνο ενός ηλικιωμένου, και μάλιστα συγγραφέα, που η εμπειρία αποκλείεται να μην του είχε προσπορίσει αντιξοότητες, που, αν και φάνταζαν ανυπέρβλητες, είχαν ωστόσο στο μεταξύ ξεπεραστεί. Υπάρχει φαίνεται μέσα μας μια πληγή ή ένα τραύμα που μένει απαρηγόρητο, είτε η ζωή απλώνεται μπροστά μας σαν μια άγραφη σελίδα είτε η σελίδα αυτή έχει γραφεί στο σύνολό της και προσπαθεί κανείς στα περιθώριά της να στριμώξει όσα φαντάζεται πως υπάρχει ακόμα καιρός για να ειπωθούν.

Τελικά μήπως η αυτοκτονία, είτε πρόκειται για τον Ανρί ντε Μοντερλάν είτε για τον «ανώνυμο» έφηβο στην πλατεία Κάνιγγος είτε για την ποιήτρια Κοραλία Θεοτοκά, όταν «φεύγοντας» πριν από σαράντα έξι χρόνια έγραφε στην αποχαιρετιστήρια επιστολή της «δεν είμαι η μόνη, αλλά είμαι μόνη», ή για την ηθοποιό Ρένα Παγκράτη, που κινηματογραφικά τουλάχιστον ήταν η χαρά της ζωής, τελικά μήπως η αυτοκτονία δεν αποκαλύπτει μόνο την άβυσσο που κρύβει ο αυτοκτόνος μέσα του, αλλά αποκαλύπτει και την άβυσσο που χωρίζει ανθρώπους, όσο και αν δεν το γνωρίζουν, σε έναν κοινό παρονομαστή; Δεν θα έπρεπε κανονικά η σύμπτωση σε κάτι έξω από τα κοινά μέτρα να μεταβάλλει την απειροελάχιστη μειοψηφία των αυτοκτόνων, σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν θα αυτοκτονήσουν, σε ένα είδος συνωμοτών ώστε να ειδοποιούνται, όσο μακριά και αν βρίσκονται ο ένας για τον άλλον, για την ύπαρξή τους;