Βόρεια Κορέα – Η «σοσιαλιστική ουτοπία» του Κιμ Γιονγκ Ουν

Φωτογραφικά φλας, κάμερες, μια κουστωδία κυβερνητικών αξιωματούχων και πλατιά χαμόγελα με φόντο την Σαμτζιγιόν: το διαφημιζόμενο ως «διαμάντι» της Βόρειας Κορέας, που ακόμη «σμιλεύεται» στα βόρεια της χώρας, στους πρόποδες του όρους Πέκτου, ως «απόδειξη του μεγαλείου» του καθεστώτος του Κιμ Γιονγκ Ουν.

Η πρώτη δημόσια εμφάνιση του 37χρονου ηγέτη της Βόρειας Κορέας στην πόλη, την Τρίτη, ήταν τέλεια σκηνοθετημένη, έπειτα από 35 ημέρες εξαφάνισής του από την κοινή θέα.

Ήταν το μεγαλύτερο διάστημα απουσίας του από το προσκήνιο εδώ και επτά χρόνια, πυροδοτώντας έναν νέο γύρο φημών για την κατάσταση της υγείας του ή για ανατροπή του με πραξικόπημα, δια χειρός της μικρής πλην πανίσχυρης αδελφής του, Κιμ Γιο Τζονγκ.

Ο ίδιος εμφανίστηκε πάντως χαμογελαστός, με δερμάτινη μαύρη καπαρντίνα, να διαφημίζει προσωπικά την πόλη-σημείο αναφοράς της «σοσιαλιστικής ουτοπίας» α λα Πιονγιάνγκ.

Οι βορειοκορεατικές αρχές προπαγανδίζουν την Σαμτζιγιόν ως «επιτομή του σύγχρονου πολιτισμού» και μοντέλο ανάπτυξης σε μία χώρα περιθωριοποιημένη, υπό καθεστώς διεθνών κυρώσεων για το πυρηνικό της πρόγραμμα, αποκομμένη πλήρως από τον υπόλοιπο κόσμο από την έναρξη της πανδημίας της Covid-19 και από τον περασμένο Ιούνιο επίσημα σε επισιτιστική κρίση.

Το φαραωνικό έργο του Κιμ

Η υπό ανακατασκευή και επέκταση πόλη στον βορρά αποτελεί επισήμως μέρος του σχεδίου του Κιμ για μία αυτάρκη οικονομία, κόντρα στις διεθνείς κυρώσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας.

Τα επίσημα εγκαίνια στην Σαμτζιγιόν έγιναν με τυμπανοκρουσίες και κάθε επισημότητα το 2019. Στην τελική μορφή της, θα διαθέτει αεροδρόμιο, χιονοδρομικό κέντρο και στάδιο, 380 συγκροτήματα δημόσιων κτιρίων και βιομηχανικών πάρκων, με εμπορικές, πολιτιστικές και ιατρικές εγκαταστάσεις, καθώς και ολοκαίνουργια διαμερίσματα, που θα στεγάσουν έως 4.000 οικογένειες.

Όχι τυχαία χτίζεται κοντά στο όρος Πέκτου, ένα ενεργό στρωματοηφαίστειο, που απεικονίζεται στη βορειοκοερατική σημαία, θεωρείται λίγο πολύ ιερό και -σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία- ήταν η γενέτειρα του Κιμ Γιονγκ Ιλ, πατέρα του Κιμ Γιονγκ Ουν και δεύτερο ηγέτη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας.

Η ολοκλήρωση των έργων στη Σαμτζιγιόν είχε οριστεί για πέρσι, στην 75η επέτειο από την ίδρυση του Εργατικού Κόμματος της Βόρειας Κορέας.

Ελλείψει όμως εργατών και υλικών, η διαδικασία έχει καθυστερήσει.

Τώρα, προγραμματίζεται να έχει αποπερατωθεί έως τα τέλη του έτους, οπότε ο Κιμ συμπληρώνει 10 χρόνια από την ανάληψη της απολυταρχικής εξουσίας του, σε μία χώρα που -σε διαμετρική αντίθεση με την ανακαινισμένη πόλη του βορρά- προσπαθεί να επιβιώσει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.

Το «στοίχημα» της πολιτικής δυναστείας

Κατά τον Κιμ Γιονγκ Ουν, η Σαμτζιγιόν -που κατά ορισμένα δυτικά ΜΜΕ χτίστηκε με καταναγκαστικά έργα- αντικατοπτρίζει την «υψηλή πίστη, την ισχυρή θέληση του λαού μας» και τη «σιδηρά θέληση» της Βόρειας Κορέας να «επιτύχουμε ευημερία με τον δικό μας τρόπο».

Ο Βορειοκορεάτης ηγέτης περιόδευσε επίσης σε ορεινές αγροτικές περιοχές γύρω από την πόλη, τις οποίες χαρακτήρισε «πρότυπο» και ζήτησε περισσότερη επιστημονική έρευνα για την παραγωγή πατάτας.

Είπε επίσης ότι η κατασκευή της νέας πόλης θα χρησιμεύσει ως πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης και για άλλες περιοχές της χώρας.

Όμως «η αλήθεια είναι ότι δεν διατίθενται αρκετοί πόροι σε υποδομές», αναφέρει η Τζιν Λι, αναλύτρια του Wilson Center και ειδική σε θέματα Βόρειας Κορέας. «Τα χρήματα διατίθενται στο πυρηνικό πρόγραμμα», επισημαίνει.

Στα μέσα Οκτωβρίου, μάλιστα, κι ενώ η Πιόνγιανγκ πύκνωνε τις πυραυλικές δοκιμές, ο Κιμ παρουσίασε τα τελευταία πυρηνικά όπλα της Βόρειας Κορέας, συμπεριλαμβανομένης μιας εκδοχής «υπερηχητικού» πυραύλου.

Κατά τα λοιπά, προσθέτει η Λι, «τα λίγα ποσά που αφιερώνονται στις υποδομές επικεντρώνονται στρατηγικά σε έργα που εξυπηρετούν την προπαγάνδα των Κιμ», ενώ εκατομμύρια κάτοικοι παλεύουν για ένα πιάτο φαγητό.

Μία κλιμακούμενη ανθρωπιστική κρίση

Στην ομιλία του για την 76η επέτειο από την ίδρυση του Εργατικού Κόμματος της Κορέας, τον περασμένο μήνα, ο Κιμ παραδέχθηκε τις «πρωτοφανείς δυσκολίες» και τη «ζοφερή κατάσταση» που αντιμετωπίζει η χώρα.

Είναι η απόρροια, ανέφερε, των διεθνών κυρώσεων, των εδώ και δύο χρόνια κλειστών συνόρων λόγω Covid-19 (κι ας μην έχει αναφέρει η Βόρεια Κορέα επίσημα ούτε ένα κρούσμα) και μιας κακής χρονιάς στη συγκομιδή έπειτα από σφοδρή κακοκαιρία.

«Έχουμε τεράστιο καθήκον να προσαρμόσουμε και να αναπτύξουμε την οικονομία», διακήρυξε ο Κιμ. «Και ο μοναδικός τρόπος για να προωθηθεί δυναμικά το κρίσιμο αυτό έργο», υπογράμμισε, «είναι να είναι όλο το κόμμα ενωμένο».

Στο μεσοδιάστημα, η Πιονγιάνγκ είχε απορρίψει από τον Ιούλιο κάθε ενδεχόμενο αμερικανικής ανθρωπιστικής βοήθειας, ως «δόλιο πολιτικό σχέδιο», ενώ αρνείται κάθε προοπτική διαλόγου.

Το Σεπτέμβριο, ο Κιμ προέτρεψε τους αξιωματούχους «να κινητοποιήσουν πλήρως το εργατικό δυναμικό» ώστε να βελτιωθεί η μεταφορά σιτηρών.

Προ μηνός, οι αρχές προέτρεψαν τον πληθυσμό -σύμφωνα με την επίσημη κρατική εφημερίδα Rodong Sinmun- να καταναλώνει κρέας μαύρου κύκνου, διαφημίζοντάς το ως «νόστιμο» και με «υψηλή διατροφική αξία».

Εν μέσω της εντεινόμενης επισιτιστικής κρίσης, ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βόρεια Κορέα, Τομάς Ογέα Κιντάνα,

κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να εξετάσει το ενδεχόμενο χαλάρωσης μέρους των κυρώσεων που επηρεάζουν τις ανθρωπιστικές συνθήκες στην ασιατική χώρα, προειδοποιώντας για τον ορατό κίνδυνο λιμού.

Η Κίνα και η Ρωσία ασκούν ήδη πιέσεις προς αυτήν την κατεύθυνση, τονίζοντας σε πρόσφατο σχέδιο ψηφίσματος  την ανάγκη «να στηριχθεί η διαβίωση του άμαχου πληθυσμού».

Οι συζητήσεις ωστόσο δεν έχουν καρποφορήσει, κυρίως λόγω αμερικανικών αντιρρήσεων.

Οι ενδείξεις εν τω μεταξύ πληθαίνουν ότι, παρά την νέα έξαρση της πανδημίας, η Βόρεια Κορέα ετοιμάζεται για πλήρη επανέναρξη των διασυνοριακών σιδηροδρομικών μεταφορών με την Κίνα, πιθανόν και με τη Ρωσία.

Κίνηση, επισημαίνουν οι Financial Times, που -εκτός των άλλων- «θα κλονίσει τις ελπίδες των ΗΠΑ ότι η οικονομική πίεση θα αναγκάσει την Πιονγκγιάνγκ να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά».