Η τουαλέτα είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα

«Μα είναι τόσο σημαντικό ζήτημα οι τουαλέτες, ώστε να υπάρχει μία μέρα κάθε χρόνο αφιερωμένη σε αυτές και μάλιστα με απόφαση του ίδιου του ΟΗΕ;», θα αναρωτιόταν, ίσως και εύλογα κανείς.

Και όμως οι τουαλέτες είναι ένα θέμα κυριολεκτικά ζωής και θανάτου για τα 3,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στον πλανήτη χωρίς να έχουν πρόσβαση σε ασφαλή συστήματα αποχέτευσης.

Πράγμα που σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό από δίκτυα ύδρευσης μολυσμένα με κόπρανα.

Και αυτό, με τη σειρά του σημαίνει, ότι κάθε μέρα 700 παιδιά, ηλικίας μικρότερης των 5 ετών, πεθαίνουν στον κόσμο από διάρροια που οφείλετε σε μη ασφαλή ύδρευση και αποχέτευσης και κακές υποδομές υγιεινής.

Μια παγκόσμια πρόκληση

Αυτή τη στιγμή περίπου 4,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή πάνω από τον μισό παγκόσμιο πληθυσμό, χρησιμοποιούν υπηρεσίες αποχέτευσης που δεν προσφέρουν καμία επεξεργασία στα ανθρώπινα περιττώματα, κάτι που απειλεί την υγεία και το περιβάλλον.

Περίπου 673 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν καμία πρόσβαση σε τουαλέτες και άρα χρησιμοποιούν το ύπαιθρο, ενώ 698 εκατομμύρια παιδιά πήγαιναν σε σχολεία χωρίς.

Οι κακές συνθήκες υγιεινής και αποχέτευσης ευθύνονται για περίπου 830.000 θανάτους το χρόνο, διευκολύνουν τις επιδημίες π.χ. χολέρας και δεν επιτρέπουν να ξεδιπλωθεί με τους ρυθμούς που πρέπει το σχέδιο εξάλειψης της πολιομυελίτιδας. Παράλληλα, συνεπάγονται μεγαλύτερη χρήση αντιβιοτικών που με τη σειρά τους συνεπάγονται μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά, που είναι μία από τις σοβαρότερες απειλές για την παγκόσμια υγεία.

Καθαρό νερό και αποχέτευση για όλους μέχρι το 2030

Αυτός είναι ένας από τους βασικούς στόχους του ΟΗΕ για μια βιώσιμη ανάπτυξη. Άλλωστε, η ύδρευση και αποχέτευση αποτελούν για τον ΟΗΕ βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Και αυτό σημαίνει μια μεγάλη διεθνή εκστρατεία για να αποκτήσουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σε τουαλέτες συνδεδεμένες με ασφαλή και καθαρά συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης.

Το ετήσιο κόστος για να επιτευχθεί ο στόχος για καθολική πρόσβαση στην αποχέτευση το 2030 είναι 105 δισεκατομμύρια δολάρια. Το κόστος μπορεί να φαντάζει μεγάλο (αν και είναι μικρό κλάσμα των «πακέτων ανάκαμψης» που ετοιμάζουν οι μεγάλες οικονομίες και είναι μικρότερο από την κεφαλαιοποίηση αρκετών πολυεθνικών), αλλά είναι ταυτόχρονα και μια μεγάλη επένδυση. Σύμφωνα με υπολογισμούς για κάθε ένα δολάριο που επενδύεται στις υπηρεσίες αποχέτευσης, «επιστρέφουν» πέντε δολάρια από την εξοικονόμηση στις δαπάνες υγείας και την αυξημένη παραγωγικότητα, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται θέσεις απασχόλησης σε όλη την αλυσίδα της ύδρευσης και της αποχέτευσης.

Οι κυβερνήσεις να αναλάβουν την ευθύνη τους

Είναι προφανές οι τουαλέτες είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα δημόσιας υγείας και ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Η ζωή χωρίς τουαλέτες είναι βρώμικη, επικίνδυνη και μια διαρκής προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Επιπλέον, η πρόσβαση σε τουαλέτες και υποδομές υγιεινής βελτιώνει την ποιότητα ζωής, διευκολύνει την εκπαίδευση, συμβάλλει στην ισότητα των φύλων και προστατεύει το περιβάλλον, αφού η ανεξέλεγκτη απόρριψη λυμάτων είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική περιβαλλοντικά.

Γι’ αυτό τον λόγο και οι διεθνείς οργανισμοί, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τουαλέτας, καλούν τις κυβερνήσεις να εργαστούν τέσσερις φορές πιο γρήγορα για να εξασφαλίσουν τουαλέτες για όλους μέχρι το 2030.