Ακριβώς πριν από 63 χρόνια, στις 19 Νοεμβρίου 1958, φονεύτηκε από βρετανικές δυνάμεις στο χωριό Κάτω Δίκωμο (τόπο καταγωγής του αειμνήστου Δημήτρη Χριστόφια) της επαρχίας Κερύνειας ο μαχητής της ΕΟΚΑ (Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών) Κυριάκος Μάτσης.

Μετά τον Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Μιχαλάκη Καραολή, τον Ανδρέα Δημητρίου, τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη, αλλά και τους τέσσερις ήρωες της ΕΟΚΑ (Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού, Φώτης Πίττας και Χρήστος Σαμάρας) που έπεσαν υπέρ πατρίδος στο Λιοπέτρι («Μάχη του Αχυρώνα»), ο Μάτσης, με τη θυσία του στο βωμό της κυπριακής ανεξαρτησίας, κατάφερε να γράψει κι εκείνος το όνομά του στις δέλτους της ελληνικής ιστορίας.


Το χρονικό της θυσίας του Μάτση

Ο γεωπόνος Κυριάκος Μάτσης, ηγετικό στέλεχος της ΕΟΚΑ του συνταγματάρχη Γεωργίου Γρίβα (Διγενή), είχε επικηρυχθεί από τους Βρετανούς αντί 500 λιρών.

Στο πλαίσιο επιχείρησης εντοπισμού και εξουδετέρωσης του μαχητή της ΕΟΚΑ, στρατιωτικές δυνάμεις του αποικιακού καθεστώτος κατόρθωσαν να ανακαλύψουν το κρησφύγετό του εντός μιας μικρής οικίας στο χωριό Κάτω Δίκωμο της βόρειας Κύπρου.

Εντός της κρύπτης αυτής βρίσκονταν οπλισμένοι ο Μάτσης και δύο συναγωνιστές του.


Οι Βρετανοί έλαβαν θέσεις μάχης έξω από την οικία και διέταξαν τους κυπρίους αγωνιστές να παραδοθούν.

Οι δύο σύντροφοι του Μάτση, ο Ανδρέας Σοφιόπουλος και ο Κώστας Χριστοδούλου, εξήλθαν από την κρύπτη με τα χέρια ψηλά και συνελήφθησαν.

Ο ίδιος ο Μάτσης αρνήθηκε να παραδοθεί, και τότε οι Βρετανοί προέβησαν στη ρίψη μιας χειροβομβίδας δακρυγόνου εντός της κρύπτης.


Πηγή: «Η Καθημερινή» (Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 1958)

Αφού ακολούθησε η ρίψη δύο ακόμα χειροβομβίδων από βρετανικά χέρια, οι διώκτες του Μάτση εισήλθαν στην κρύπτη του, όπου αντίκρισαν το κατατεμαχισμένο σώμα του, δύο υποπολυβόλα και πυρομαχικά.


Μετά την εξέταση του χώρου της κρυψώνας από τους αρμοδίους του αποικιακού καθεστώτος το άψυχο σώμα του Μάτση μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.

Εκεί πραγματοποιήθηκε την επομένη η αναγνώριση της σορού του κυπρίου αγωνιστή από τον πατέρα του, Χριστοφή Μάτση, καθώς και η μεταθανάτια εξέταση (νεκροψία και νεκροτομή) της σορού του Μάτση από βρετανό γιατρό, ο οποίος σημείωσε ως αιτία θανάτου του δύο τραύματα από σφαίρες στο κεφάλι του.


Πηγή: «Το Βήμα» (Τετάρτη 31 Δεκεμβρίου 1958)

Αν και σε επίσημο βρετανικό ερευνητικό πόρισμα γίνεται λόγος για αυτοχειρία προ της ρίψης των χειροβομβίδων, η σαφώς επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι ο ήδη βαρύτατα τραυματισμένος από τις βρετανικές χειροβομβίδες Μάτσης εβλήθη δύο φορές από άτομο ή άτομα που εισήλθαν στην κρύπτη μετά τη ρίψη των χειροβομβίδων αυτών.

Ιδού πώς περιγράφει τον ηρωικό θάνατο του Κυριάκου Μάτση ο Ηλίας Βενέζης (πηγή: «Το Βήμα», Τρίτη 19 Νοεμβρίου 1963):


Headlines