Αναβιώνει η Ρωσία σαν υπερδύναμη;

Δεν χωράει αμφιβολία πως η Ρωσία είναι μια μεγάλη πολιτική και στρατιωτική δύναμη. Βρίσκεται όμως σήμερα ανάμεσα στις υπερδυνάμεις μετά την παρακμή που ακολούθησε τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και τον απότομο μετασχηματισμό της σε μια σύγχρονη τυπικά Δημοκρατία και οικονομία της αγοράς; Οι συζητήσεις δίνουν και παίρνουν με βάση τις συμπάθειες των αναλυτών απέναντι στον σημερινό της πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Η αξιολόγηση όμως μιας χώρας, και ιδιαίτερα μιας παγκόσμιας δύναμης, δεν μπορεί να εξαρτάται από τις προτιμήσεις κάποιων ειδικών ή πολιτικών σχολιαστών. Πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικές παρατηρήσεις και σε δεδομένα.

Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Kathryn Stoner σε ένα τελευταίο της βιβλίο («Russia Resurrected: Its Power and Purpose in a New Global Order», Oxford University Press, 2021 – «H Ρωσία ανασταίνεται: Η ισχύς και οι στόχοι της σε μια καινούργια παγκόσμια τάξη») καταπιάνεται με αυτό ακριβώς το θέμα. Απορρίπτοντας την παρακμιακή άποψη για την πορεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας εξετάζει σε βάθος την άνοδο της Ρωσίας και την ενεργητική της παρουσία σε πολλά διεθνή μέτωπα, αναζητώντας απαντήσεις για τα κίνητρα και τις δυνατότητες που κρύβουν οι επιλογές της εξωτερικής πολιτικής της.

Αναλύοντας τον τρόπο που ο πρόεδρος Πούτιν χειρίζεται τα εσωτερικά θέματα της χώρας εξετάζει την επιρροή που συχνά έχουν αυτοί οι χειρισμοί στην εξωτερική πολιτική. Με τον τρόπο αυτόν επεξηγεί η κυρία Stoner την επανάκαμψη της Ρωσίας σε πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις.

Με σημείο εκκίνησης την απόσπαση της Κριμαίας από την Ουκρανία και τη στρατιωτική στη συνέχεια υποστήριξη του καθεστώτος του Ασαντ στη Συρία, η Ρωσία έχει δείξει παντού την ισχύ της σαν παγκόσμια δύναμη. Παρόλο που σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία η Ρωσία εμφανίζεται πιο αδύνατη από άλλες μεγάλες χώρες ή οντότητες, λ.χ. την Κίνα, τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, ο ρωσικός λαός είναι πλουσιότερος από τους Κινέζους, το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος είναι πολύ χαμηλό και τα δημόσια οικονομικά – παρά τα διεθνή μέτρα και τις κυρώσεις εναντίον της χώρας – είναι αρκετά υγιή. Η διεθνής επίσης οικονομική αστάθεια δεν την έχει ιδιαίτερα επηρεάσει. Ισως και λόγω των γιγαντιαίων φυσικών της πόρων. Εχει επίσης σημασία πως το καθεστώς του προέδρου Πούτιν δεν αντιμετωπίζει κάποια σοβαρά οργανωμένη εσωτερική αντιπολίτευση. Εχει έτσι τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί με ευχέρεια όλα τα διαθέσιμα μέσα για να επεκτείνει την επιρροή της στο εξωτερικό. Αυτό φαίνεται καθαρά από τη δυνατότητά της να δημιουργεί δυσάρεστες για τους οιονεί πολιτικούς της αντιπάλους καταστάσεις σε περιοχές όπως η Συρία, η Βενεζουέλα και οι ίδιες οι ΗΠΑ.

Με βάση το βιβλίο της Stoner πολλές καθιερωμένες απόψεις για τη Ρωσία αμφισβητούνται, συμβατικές αλήθειες ανατρέπονται και πολλές κοινές αντιλήψεις για τη χώρα διαψεύδονται. Ιδιαίτερα τώρα που μια νέα αμερικανική κυβέρνηση επιχειρεί να διατυπώσει μια καινούργια πολιτική για τη Ρωσία, οι τρόπον τινά νεωτεριστικές απόψεις της Stoner μπορούν να βοηθήσουν ώστε νέες αντιλήψεις και θεωρήσεις να επικρατήσουν…