Έρχεται ο νέος πόλεμος των άστρων

Πρώτα ήρθαν τα ανεξήγητα διαστημικά αντικείμενα πάνω από τη Νέα Ζηλανδία. Στη συνέχεια εντοπίστηκαν τα συντρίμμια πάνω από την Κόστα Ρίκα και το Τέξας.

Μέχρι την Τετάρτη, η εταιρεία LeoLabs που εδρεύει στην Καλιφόρνια και χρησιμοποιεί ραντάρ για την παρακολούθηση αντικειμένων στο Διάστημα με στόχο την αποφυγή συγκρούσεων, εντόπισαν συνολικά 243 νέα κομμάτια συντριμμιών σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Ολα προέρχονταν από δοκιμή αντιδορυφορικού πυραύλου που είχε εκτοξεύσει η Ρωσία δύο ημέρες νωρίτερα, μια κίνηση που προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις από πολλές πλευρές και κυρίως από τις ΗΠΑ.

Η επόμενη κρίση των πυραύλων θα είναι στο Διάστημα.

«Ουσιαστικά πυροδότησαν μια βόμβα στη μέση του νέου ανταγωνισμού για την κατάκτηση του Διαστήματος», σχολίασε στους «Financial Times» ο Ντάνιελ Κέπερλι, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της LeoLabs, σχετικά με τον αντίκτυπο της ρωσικής δοκιμής στον αναπτυσσόμενο εμπορικό διαστημικό τομέα, ο οποίος βρίσκεται στην ίδια χαμηλή τροχιά πάνω από τη Γη όπως τα συντρίμμια αυτά.

«Το ύψος στο οποίο κινούνται οι περισσότεροι από τους εμπορικούς δορυφόρους είναι ακριβώς αυτό στο οποίο βρίσκονται τα νέα συντρίμμια», προσθέτει.

Τις επόμενες εβδομάδες, επιστήμονες, επενδυτές και κυβερνητικά στελέχη διαφόρων κρατών θα παρακολουθούν την εξάπλωση αυτού του «νέφους»  συντριμμιών, το οποίο ανάγκασε τους ρώσους και τους αμερικανούς κοσμοναύτες οι οποίοι βρίσκονται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, 400 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις κινήσεις τους τη Δευτέρα.

Η απειλή υπογραμμίστηκε το 2009 όταν ένας ενεργός δορυφόρος τηλεπικοινωνιών της αμερικανικής εταιρείας Iridium συγκρούστηκε με στρατιωτικό δορυφόρο τηλεπικοινωνιών της σοβιετικής εποχής. Καταστράφηκαν και οι δύο. Ολοι μπορούν να φανταστούν τι θα γινόταν εάν στη σύγκρουση συμμετείχε διαστημικό όχημα που μετέφερε ανθρώπους.

Τώρα απειλούνται εκατοντάδες εμπορικοί δορυφόροι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της SpaceX και της αμερικανικής εταιρείας απεικόνισης Planet. Ολα αυτά αναμένεται να υποδαυλίσουν εκ νέου την αυξανόμενη ένταση μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ στον κλιμακούμενο ανταγωνισμό για τα οπλικά συστήματα στο Διάστημα.

«Η ουσία  είναι ότι το Κρεμλίνο θα μπορούσε πιθανότατα να το είχε αναβάλει και επέλεξε να μην το κάνει», δήλωσε ο Σάμουελ Σάραπ, ειδικός για τη Ρωσία στη Rand Corporation, σημειώνοντας ότι η Μόσχα ξεκίνησε την προγραμματισμένη δοκιμή εν μέσω της εντεινόμενης γεωπολιτικής κρίσης με επίκεντρο την Ουκρανία. Βέβαια, η Ρωσία δεν είναι το πρώτο κράτος που διενεργεί τέτοια δοκιμή. Η Κίνα, οι ΗΠΑ και η Ινδία έχουν πραγματοποιήσει στο παρελθόν παρόμοιες εκτοξεύσεις, δημιουργώντας επίσης συντρίμμια.

Ομως η δοκιμή της Δευτέρας είχε κάτι διαφορετικό. Ηταν η πρώτη επίσημη αναχαίτιση της Ρωσίας με το τρέχον σύστημα ASAT, γνωστό ως Nudol, εξηγεί στο Space.com ο αστροφυσικός και ανιχνευτής  δορυφόρων Τζόναθαν Μακ Ντάουελ του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης.

Διαφορετικές χώρες διαθέτουν διαφορετικά συστήματα, αλλά επί του παρόντος τα όπλα ASAT που εκτοξεύονται από τη Γη και δεν βασίζονται στο Διάστημα είναι σχετικά παρόμοια. «Είναι ρουκέτες που στέλνονται προς  έναν δορυφόρο-στόχο και τον καταστρέφουν με το να μπουν στον δρόμο του. Ο δορυφόρος τις  χτυπά με ταχύτητα 27.000 χιλιομέτρων την ώρα», εξηγεί ο Μακ Ντάουελ. Σε προηγούμενες δοκιμές του ίδιου συστήματος ASAT, οι Ρώσοι πιθανότατα στόχευαν το όπλο τους σε «ένα φανταστικό σημείο στο Διάστημα, προσποιούμενοι ότι εκεί υπήρχε ένας δορυφόρος», συνεχίζει. Αλλά αυτή τη φορά, η δοκιμή χτύπησε πραγματικό στόχο σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη: τον ανενεργό σοβιετικό δορυφόρο Cosmos 1408 που δεν λειτουργεί από τη δεκαετία του 1980.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία επέκρινε έντονα τη δοκιμή, προβλέπει ότι ο αριθμός των «ανιχνεύσιμων» κομματιών συντριμμιών που θα προκληθούν θα ξεπεράσει τα 1.500, μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες μικρότερα κομμάτια που θα μπορούσαν ακόμα να προκαλέσουν σημαντική ζημιά σε κάποιο  δορυφόρο. Τα ρωσικά δορυφορικά συντρίμμια αποτελούν προειδοποίηση για την αναδυόμενη διαστημική βιομηχανία, εάν αυτοί οι αριθμοί είναι ακριβείς καθώς θα αυξήσουν κατά 50% τα συντρίμμια από δοκιμές όπλων, προσθέτει ο Μακ Ντάουελ.

Πριν από αυτήν την εβδομάδα υπήρχαν ήδη 3.158 κομμάτια εντοπισμένων συντριμμιών σε τροχιά ως αποτέλεσμα προηγούμενων δοκιμών όπλων – από τα συνολικά 18.646 εντοπισμένα αντικείμενα στο Διάστημα. Ενώ τα περισσότερα συντρίμμια από αυτή τη δοκιμή πιθανότατα θα αποσυντεθούν μέσα σε πέντε χρόνια, το 1/5 θα αντέξει για μια δεκαετία περίπου. Ορισμένα συντρίμμια από τον δορυφόρο των 1.750 κιλών που εξερράγη από τη Ρωσία θα μπορούσαν να φτάσουν έως και τα 2.000 χιλιόμετρα και να χρειαστούν 15 χρόνια για να αποσυντεθούν.

Ο Κέπερλι εξηγεί ότι πλέον οι μικροί εμπορικοί δορυφόροι θα πρέπει να παρακολουθούν τα συντρίμμια συνεχώς και να είναι έτοιμοι να αλλάξουν πορεία για να αποφύγουν τις συγκρούσεις για τα επόμενα χρόνια, προσθέτοντας ότι ο πρόσθετος κίνδυνος και το κόστος αποτελεί πλήγμα για τη νέα εμπορική διαστημική οικονομία. «Μερικά από αυτά τα συντρίμμια εκτοξεύτηκαν αρκετά μακριά από τον ρωσικό δορυφόρο, επομένως έφτασαν  και σε άλλα μέρη του Διαστήματος».

Οι ρώσοι αξιωματούχοι αδιαφόρησαν για τα νέα συντρίμμια, υποστηρίζοντας ότι είναι ακίνδυνα και κατηγορώντας τις ΗΠΑ για την υποκίνηση ενός διαστημικού αγώνα εν μέσω αναφορών ότι το Πεντάγωνο ετοιμάζεται να αποκαλύψει νέα διαστημικά προγράμματα. Ο Πάβελ Πόντβιγκ, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο του ΟΗΕ για την Ερευνα σχετικά με τον Αφοπλισμό, εκτιμά ότι ο ρωσικός στρατός ένιωσε ότι χρειαζόταν την ικανότητα να εξουδετερώσει αυτό που πίστευε ότι ήταν σχέδια των ΗΠΑ να αναπτύξουν όπλα τα οποία θα μπορούσαν να επιτεθούν από το Διάστημα.

«Εάν ασχολείστε με την κατασκευή αντιδορυφορικών συστημάτων, πιθανότατα θα προβάλλατε ένα επιχείρημα του τύπου: κοιτάξτε, τι θα συμβεί αν οι ΗΠΑ αρχίσουν να αναπτύσσουν στοιχεία αντιπυραυλικής άμυνας στο Διάστημα! Ετσι, η Ρωσία θα χρειαστεί αυτού του είδους την αντιδορυφορική ικανότητα για να τους στοχεύσει», προσθέτει ο Πόντβιγκ.

Οι  ΗΠΑ έχουν ήδη πραγματοποιήσει δύο αντιδορυφορικές δοκιμές, το 1985 και το 2008, και σχεδιάζουν νέους αισθητήρες πυραυλικής άμυνας στο Διάστημα, κάτι που η Ρωσία και η Κίνα πιθανότατα αντιλαμβάνονται ως άμεση απειλή. Το πιο σημαντικό είναι ότι η Μόσχα θεωρεί επίσης το X-37B της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, ένα μυστικό «διαστημικό αεροπλάνο» που τίθεται σε τροχιά γύρω από τη Γη, ως σημαντική απειλή, δήλωσε ο Ρουσλάν Πουκόφ, διευθυντής του Κέντρου Ανάλυσης Στρατηγικών και Τεχνολογιών, ενός think tank της Μόσχας.

H πρόσφατη ρωσική δοκιμή όπλων, προσθέτει, σχεδιάστηκε για να στοχεύσει το X-37B, και έτσι η διεξαγωγή της δοκιμής σε αυτό το ύψος ήταν απαραίτητη. Αξιωματούχος της άμυνας των ΗΠΑ περιέγραψε το X-37B ως ένα «πειραματικό» πρόγραμμα σχεδιασμένο  να επιδείξει τεχνολογίες για μια αξιόπιστη, επαναχρησιμοποιήσιμη, μη επανδρωμένη πλατφόρμα διαστημικών δοκιμών για τη Διαστημική Δύναμη των ΗΠΑ, προσθέτοντας ότι «υποδεικνύει τεχνολογίες επόμενης γενιάς για χρήση στο Διάστημα».

Το στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας του 2014 βλέπει το Διάστημα ως πεδίο πιθανής σύγκρουσης. Κάποιοι στο στρατιωτικό κατεστημένο των ΗΠΑ υποστηρίζουν επίσης την  ανάπτυξη όπλων στο Διάστημα.

«Ο μεγάλος αριθμός διαβαθμισμένων «σκοτεινών» διαστημικών έργων των ΗΠΑ υποδηλώνει ότι οι Αμερικανοί αναπτύσσουν διαστημικά όπλα και ότι διαθέτουν ήδη περισσότερα από ένα αντιδορυφορικά συστήματα», λέει ο Πουχόφ.

Ο Τζέφρι Λιούις, ειδικός στον έλεγχο των όπλων στο Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών Middlebury στο Μοντερέι, είπε ότι οι ενέργειες των ΗΠΑ ανησύχησαν πολύ τη Ρωσία. «Οι Ρώσοι εξασκούνται στην κατάρριψη δορυφόρων ακριβώς επειδή οι ΗΠΑ αναπτύσσουν δορυφόρους για αποστολές πυραυλικής άμυνας», εξηγεί.

Αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας δήλωσε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες προτιμούν το Διάστημα να παραμείνει απαλλαγμένο από συγκρούσεις, αλλά θα είμαστε έτοιμοι να προστατεύσουμε τα αμερικανικά συμφέροντα εκεί όπως κάνουμε και σε άλλους τομείς».

Η Planet, πελάτης της LeoLabs που χρησιμοποιεί συνολικά 200 δορυφόρους για παρατήρηση της Γης σε υψόμετρο 500 χιλιομέτρων, γνωστοποίησε ότι εργάζεται για να κατανοήσει τους πιθανούς κινδύνους από τα αυξημένα συντρίμμια και ζήτησε την απαγόρευση τέτοιων δοκιμών, προσθέτοντας ότι η ρωσική εκτόξευση προστέθηκε σε «μια ανησυχητική και ανεύθυνη τάση», επικαλούμενος προηγούμενες δοκιμές από την Κίνα το 2007, τις ΗΠΑ το 2008 και την Ινδία το 2019.

Ο Μακ Ντάουελ υποστηρίζει ότι μόνο ένα κομμάτι παραμένει σε τροχιά από την αντιδορυφορική δοκιμή της Ινδίας το 2019, η οποία παρήγαγε 131 εντοπισμένα αντικείμενα εκείνη την εποχή, αλλά διεξήχθη σε αρκετά χαμηλό υψόμετρο και έτσι αποσυντέθηκε γρήγορα.

Ωστόσο, χρειάστηκε περισσότερο από μια δεκαετία για να αποσυντεθούν όλα τα συντρίμμια από την αμερικανική δοκιμή του 1985 και περισσότερο από ένα χρόνο για τα συντρίμμια από τη δεύτερη δοκιμή στις ΗΠΑ το 2008.

Εν τω μεταξύ, 2.735 κομμάτια εξακολουθούν να παραμένουν από την αμφιλεγόμενη δοκιμή σε μεγάλο υψόμετρο της Κίνας το 2007. Ωστόσο, σύμφωνα με την Ανκίτ Πάντα, εμπειρογνώμονα για τον έλεγχο των όπλων στο Ινστιτούτο Carnegie για τη Διεθνή Ειρήνη, παρά τις επικρίσεις της για τον ρωσικό πύραυλο, η Ουάσιγκτον είχε αποκρούσει με συνέπεια τις προσπάθειες για απαγόρευση τέτοιων δοκιμών.

«Δεν μπορεί μόνο να μην είναι εντάξει όταν το κάνουν η Ρωσία και η Κίνα. Πρέπει να μην είναι εντάξει όταν το κάνουν και οι φίλοι μας», καταλήγει.