Fox TV – Ένα αγκάθι στα πλευρά του Ερντογάν

Το αμερικανικό δίκτυο Fox News δεν έχει, ακριβώς, τη φήμη της αντικειμενικής κάλυψης των γεγονότων: είναι ένα υπερσυντηρητικό κανάλι, που συνέβαλε σημαντικά στην άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία και «ξεπλένει» τακτικά, ακόμα και τώρα, τον φιλοτραμπικό όχλο που εισέβαλε στις 6 Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο. Εντούτοις, σε μία άλλη, πολύ πιο κοντινή μας χώρα, ένα άλλο Fox TV, μακρινός συγγενής του πρώτου, αποτελεί για πολλούς τηλεθεατές την καλύτερη ελπίδα τους για μια δίκαιη και ισορροπημένη ενημέρωση.

Γράφοντας μάλιστα στην «Washington Post», η τουρκάλα πρώην δημοσιογράφος και νυν ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων Ασλί Αϊντίνταμπας, το χαρακτηρίζει ως τη λαμπρότερη από τις μικρές ακτίνες δημοκρατικού φωτός στην Τουρκία.

Οπως είναι γνωστό, στις σχεδόν δύο δεκαετίες του στην εξουσία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κινήθηκε μεθοδικά με σκοπό τη φίμωση των επικριτών του. Πρώτα, το 2009, ήρθαν τα βαριά φορολογικά πρόστιμα στον μεγαλύτερο δημοσιογραφικό όμιλο της Τουρκίας, κατόπιν η πίεση σε άλλα Μέσα. Με τα χρόνια, τα μεγαλύτερα μίντια της χώρας άλλαξαν τον εκδοτικό τους τόνο ή εξαγοράστηκαν από φίλους του τούρκου προέδρου, οι οποίοι απέλυσαν στη συνέχεια κάθε φωνή που ασκούσε κριτική. Αν εξαιρέσει κανείς μερικά μικρά, φίλα προσκείμενα στην αντιπολίτευση δίκτυα, κανάλια στο YouTube και εκκολαπτόμενες διαδικτυακές εφημερίδες, η συντριπτική πλειονότητα των μέινστριμ τουρκικών Μέσων ακολουθεί πλέον πειθήνια την επίσημη γραμμή.

Το τουρκικό Fox TV, ωστόσο, είναι εδώ και καιρό αγκάθι στα πλευρά του Ερντογάν. Τα δελτία ειδήσεων και οι ενημερωτικές εκπομπές του έχουν την υψηλότερη τηλεθέαση μεταξύ των τηλεοπτικών δικτύων – σε μεγάλο βαθμό, διότι δεν θεωρείται κυβερνητικό φερέφωνο. Εστω και με μεγάλη προσοχή, το Fox καλύπτει απαγορευμένα θέματα όπως οι αυξήσεις των τιμών στην Τουρκία, τα οικονομικά προβλήματα της χώρας, το έλλειμμα κράτους δικαίου και οι προσπάθειες της κυβέρνησης να εκφοβίσει αντιπολιτευόμενα κόμματα και δήμους. Οπως σημειώνει η Αϊντίνταμπας, το δίκτυο δεν έχει απαραίτητα αντιπολιτευόμενη φωνή, «όμως στη σημερινή Τουρκία, ακόμα και το «δίκαιη και ισορροπημένη» ενημέρωση είναι μια πράξη ανδρείας».

Ολα αυτά, βέβαια, έχουν και το τίμημά τους. Τα παράπονα για τo μεγάλo ενεργειακό κόστος στοίχισαν στον πρώην παρουσιαστή του κεντρικού δελτίου ειδήσεων Φατίχ Πορτακάλ μια έρευνα και μία δημόσια απειλή από τον Ερντογάν. Το κανάλι εισπράττει τακτικά πρόστιμα για την κάλυψή του από την αρμόδια κυβερνητική εποπτική Αρχή, που επιχείρησε πέρυσι τρεις φορές να κόψει από τον αέρα το κεντρικό δελτίο ειδήσεών του – το Fox άσκησε έφεση. Οι δημοσιογράφοι του αποκλείονται, σε κάθε περίπτωση, από τη δημοσιογραφική συνοδεία στις προεδρικές μετακινήσεις ενώ πέρυσι, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο Ερντογάν επιτέθηκε σε έναν δημοσιογράφο του Fox που τόλμησε να ρωτήσει για την ιδιωτικοποίηση ενός κρατικού εργοστασίου τεθωρακισμένων λέγοντας: «Θεωρούσαμε πως η στάση του δικτύου θα άλλαζε μετά την πώλησή του από τον Μέρντοκ. Αλλά τίποτα δεν άλλαξε. Το Fox πρέπει να αλλάξει την εκδοτική γραμμή του».

Η μερική ξένη ιδιοκτησία βοηθάει, αναμφίβολα, το δίκτυο να αντιστέκεται στην κυβερνητική πίεση. Μία θυγατρική του ομίλου News Corp. του Ρούπερτ Μέρντοκ απέκτησε το 2006 ποσοστό άνω του 50% του Fox, οι μετοχές αυτές ωστόσο μεταβιβάστηκαν αργότερα στην Disney, όταν ο Μέρντοκ πούλησε την 21st Century Fox. Το CNN Turk, από την άλλη πλευρά, ανήκει σε έναν τούρκο επιχειρηματία που διατηρεί στενές σχέσεις με τον Ερντογάν. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ΜΜΕ στην Τουρκία κυνηγούν κυβερνητικές συμβάσεις ή έχουν δουλειές στον κατασκευαστικό, τουριστικό ή χρηματοπιστωτικό τομέα, που τους καθιστούν ευάλωτους στις άνωθεν πιέσεις. «Οι αμερικανοί φίλοι μου», καταλήγει η Ασλί Αϊντίνταμπας, «μάλλον θα εκπλαγούν ακούγοντάς το αλλά το Fox News με κάνει να ελπίζω για περισσότερη δημοκρατία – στην Τουρκία, πάντα».