Κοροναϊός – Πώς δεν έγιναν οι φυλακές… Μπέργκαμο

Είναι Μάρτιος του 2020 και ο κορωνοϊός έχει «εισβάλλει» πλέον στη χώρα μας. Η πρωτόγνωρη πανδημία σαρώνει τα πάντα και οι πρώτες οδηγίες του ΕΟΔΥ μιλούν φυσικά για… φυσική αποστασιοποίηση ώστε να περιοριστεί η διασπορά: «Το μέτρο της φυσικής αποστασιοποίησης αφορά τόσο κοινόχρηστους χώρους όπως χώροι αναψυχής, σίτισης, άθλησης, άλλων ομαδικών δραστηριοτήτων, όσο και τους χώρους κράτησης (κελιά) σύμφωνα πάντα με τις δυνατότητες της δομής».

Αποστασιοποίηση στις φυλακές; Μοιάζει με ανέκδοτο. Πώς να απομακρύνεις τον έναν κρατούμενο από τον άλλο μέσα στα κελιά και τις πτέρυγες; Πώς να διαχωριστούν 11 χιλιάδες κρατούμενοι στα 34 καταστήματα κράτησης της χώρας; Πώς να χτιστεί «τείχος προστασίας», ώστε ο κορωνοϊός να μη διαλύσει τις φυλακές;

Προκλήσεις

Ηταν κρίσιμα ερωτήματα και προκλήσεις που κλήθηκε να απαντήσει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και ειδικά η γενική γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής. Στις 4 Μαρτίου 2020 η γενική γραμματέας, Σοφία Νικολάου, συγκαλεί έκτακτη σύσκεψη στο κτίριο της Κατεχάκη, με τη συμμετοχή όλων των διευθυντών φυλακών. Η λήψη μέτρων προκειμένου ο ιός να μη χτυπήσει κρατούμενους κι εργαζόμενους ήταν επιβεβλημένη. Κανείς δεν περίμενε ότι θα έμενε έξω ο ιός από τις πιο κλειστές δομές της χώρας, εκεί όπου οι βαριές πόρτες κλείνουν αναγκαστικά και δεν υπάρχει δυνατότητα εκκένωσης σε περίπτωση μαζικών κρουσμάτων.

O πρώτος νεκρός ήρθε τον Νοέμβριο του 2020 στις Φυλακές Διαβατών και ο διαρκής συναγερμός μετατράπηκε σε «κόκκινο». Ο πιο πρόσφατος, μόλις την περασμένη Τετάρτη, ένας σωφρονιστικός υπάλληλος στη Νιγρίτα.

Το επιχειρησιακό σχέδιο απλά είχε σκοπό την προστασία, πάση θυσία, των περισσότερων από 15 χιλιάδες κρατουμένων κι εργαζομένων. Είχε σκοπό να μολυνθούν όσο το δυνατόν λιγότεροι, να υπάρξουν τα λιγότερα δυνατά θύματα, να μην καταγραφούν εκατόμβες νεκρών, να μη γίνουν οι φυλακές… Μπέργκαμο.

Εγκλεισμός. Οπως λέει στα «ΝΕΑ» κρατούμενος των Φυλακών Κορυδαλλού: «Στις αρχές φοβηθήκαμε πολύ. Ο υπερπληθυσμός είναι γνωστός στις φυλακές, οπότε ξέραμε ότι κάποια στιγμή θα έρθει και σε εμάς ο ιός». Αλλος κρατούμενος σε φυλακή της περιφέρειας τονίζει: «Ο εγκλεισμός είναι χειρότερος κι από την αρρώστια. Επί μήνες δεν είχαμε επισκεπτήρια. Ηταν πολύ σκληρό, αν και καταλαβαίναμε ότι με την πανδημία δεν τα βάζεις».

Πράγματι, το πιο δύσκολο πράγμα, όπως ομολογούν και στη γενική γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής, ήταν ο περιορισμός αδειών και επισκεπτηρίων. «Προσπαθήσαμε να βελτιώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων. Να τους πείσουμε πως τα μέτρα ήταν για το καλό τους».

Ισως το πιο ευεργετικό μέτρο, πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα ήταν το «ηλεκτρονικό επισκεπτήριο». Μέσα σε λίγες εβδομάδες στήθηκαν σε όλες τις φυλακές χώροι με υπολογιστές, όπου οι κρατούμενοι μπορούσαν μέσω skype να έρθουν σε επικοινωνία με τους οικείους τους ή τους δικηγόρους τους. Ηταν ένα «παράθυρο» στο σκοτάδι της πανδημίας που έσωσε πολλές ζωές, αλλά και την ψυχική υγεία των κρατουμένων.

Ενα τέτοιο «παράθυρο» ήταν και οι προσπάθειες ενίσχυσης της δια ζώσης εκπαίδευσης. Αλλά και τα κοινωνικά προγράμματα που συνεχίστηκαν, η στήριξη των τοξικοεξαρτημένων, η ενίσχυση της «Επανόδου» για τη βοήθεια των κρατουμένων μετά την αποφυλάκιση, η γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης, 10205, με τη συνεργασία του Ερυθρού Σταυρού.

Συνεργασία. Οποιος επισκέπτεται τις φυλακές βρίσκει κρατούμενους φοβισμένους απέναντι στον ιό – όπως όλοι στην ελεύθερη ζωή μας. Ομως, το εντυπωσιακό, όπως λένε σωφρονιστικοί υπάλληλοι, είναι η άψογη συνεργασία και αλληλεγγύη που εμφανίστηκε πίσω από τα κελιά. «Ο ένας βοηθούσε τον άλλον, οι μάσκες και τα αντισηπτικά χρησιμοποιούνταν παντού, τα υγειονομικά πρωτόκολλα τηρήθηκαν κατά γράμμα. Οι φυλακισμένοι επέδειξαν άψογη συμπεριφορά, καλύτερη κι από των ελεύθερων ανθρώπων».

40 κρούσματα στα Διαβατά

Περίπου 40 κρούσματα κορωνοϊού εντοπίστηκαν τις τελευταίες ώρες στο Κατάστημα Κράτησης Διαβατών. Σύμφωνα με πηγές των φυλακών, οι νοσούντες – κρατούμενοι στο σύνολό τους – παρουσιάζουν ήπια ή καθόλου συμπτώματα, ενώ έχουν τεθεί σε καραντίνα και δεν διενεργούνται επισκεπτήρια. Οσον αφορά την εμβολιαστική κάλυψη, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι βρίσκεται στα τρία τέταρτα επί του συνόλου των κρατουμένων.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ