Η σεξουαλικότητα στα άτομα με αναπηρία

Γράφει η Ίλντα Τόσκα*

Ζούμε την εποχή της απελευθέρωσης από στερεότυπα και αντιλήψεις της πουριτανικής κοινωνίας. Η σεξουαλικότητα αποτελούσε για χρόνια ένα θέμα ταμπού, μια συζήτηση που προκαλούσε αμηχανία. Η αναπηρία το ίδιο. Τι γίνεται όμως, εάν συνδυάσουμε αυτές τις δύο λέξεις μαζί; Γιατί η σεξουαλικότητα ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες δημιουργεί αμηχανία; Ίσως, ευθύνεται το γεγονός πως οι άνθρωποι με αναπηρία κατοχύρωσαν το δικαίωμα στη σεξουαλική ζωή, με τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, μόλις το 2007. Ίσως πάλι γιατί υπάρχουν βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις πως οι άνθρωποι με αναπηρία δεν έχουν ενεργή σεξουαλική ζωή. Η Ραφαέλλα και Κώστας, ένα ζευγάρια αναπήρων, το διαψεύδει.

Ο Κώστας έχει ημιπληγία εκ γενετής, συγκεκριμένα έλλειψη λευκής ουσίας στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα το δεξί του πόδι και το δεξί του χέρι να είναι πιο αδύναμα και να βρίσκεται σε αναπηρικό καροτσάκι καθώς μπορεί να σταθεί μόλις λίγα λεπτά όρθιος. Η Ραφαέλλα αντιμετώπιζε το ίδιο πρόβλημα με τον Κώστα, μόνο που όταν ήταν 12 χρονών, μετά από ένα διορθωτικό χειρουργείο ξύπνησε και δεν αισθανόταν τα πόδια της. Το λάθος το γιατρού ( που δεν παραδέχτηκε ποτέ) είχε δημιουργήσει αιμάτωμα και ράγισμα στη σπονδυλική στήλη της Ραφαέλλας, η οποία δεν έχει καμία αίσθηση του σώματός της από τη μέση και κάτω. Φοράει καθετήρα διότι δεν μπορεί να ελέγξει το ουροποιητικό της σύστημα ενώ η ερωτική διέγερση όπως γίνεται αντιληπτό πραγματοποιείται περισσότερο εγκεφαλικά καθώς η αίσθηση στα γεννητικά όργανα είναι ανεπαρκής.

Η προσπάθεια, η ευαισθησία

«Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι επειδή έχουμε κάποιο πρόβλημα δεν είμαστε ενεργοί σεξουαλικά. Είμαστε. Απλά όχι όπως οι υπόλοιποι. Χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια και διαφορετικοί μέθοδοι. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε αναπτύξει περισσότερη ευαισθησία σε άλλα μέρη του σώματος μας και έχουμε ανεπτυγμένο και το οπτικό κομμάτι. Υπάρχουν και άντρες σαν και εμένα που έχουν λειτουργικά προβλήματα, στους οποίους είναι πιο δύσκολο καθώς χρειάζονται ενέσεις και χάπια για να έχουν στύση » θα πει η Ραφαέλλα. Ο Κώστας θα σχολιάσει πως είναι τυχερός μέσα στην ατυχία του αφού δε χρειάζεται κάποια φαρμακευτική αγωγή ενώ θαυμάζει τη Ραφαέλλα γιατί ο ίδιος δε μπορεί να φανταστεί πως θα το αντιμετώπιζε.

«Με τη Ραφαέλλα γνωριστήκαμε στο Facebook. Εκείνη έκανε την πρώτη κίνηση. Εγώ δεν την έβλεπα ερωτικά γιατί όλες οι προηγούμενες σχέσεις μου ήταν με κορίτσια που δεν είχαν κάποιου είδους αναπηρία και απέφευγα να κάνω σχέση με κορίτσια σε αμαξίδιο γιατί η ίδια η πόλη δεν είναι προσβάσιμη, και αναρωτιόμουν ποιος θα βοηθάει ποιον. Ξέρεις εγώ γενικά έβγαινα πολύ, λόγω ότι έχω πολλούς φίλους αλλά έπρεπε να βγω συγκεκριμένες ώρες που μπορούσαν εκείνοι. Όταν γνώρισα τη Ραφαέλλα άρχισα να βγαίνω μόνος μου. Μέχρι τότε μπορώ να σου πω ότι φοβόμουν. Υπήρχαν βράδια που ονειρευόμουν πως έβγαινα μόνος μου να πάρω τσιγάρα. Εκείνη με βοήθησε σε αυτό».

Η Ραφαέλλα είχε παρακολουθήσει μια κατασκήνωση για άτομα με ειδικές ανάγκες που ειδικεύεται σε αναπηρία του νωτιαίου μυελού. Η άλλη όψη (https://www.alli-opsi.gr/) της έδωσε την ευκαιρία να ανεξαρτητοποιηθεί καθώς έμαθε πως να ανεβοκατεβαίνει σκάλες με το καροτσάκι, συμμετείχε σε δραστηριότητές όπως σκοποβολή, μπάσκετ, τοξοβολία καθώς και σε ενημερωτικά προγράμματα για την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και τρόπους ικανοποίησης.

«Η άλλη όψη με βοήθησε πολύ. Πέρα από τα προγράμματα και τις δράσεις, κατάφερα να ταξιδέψω στη Σουηδία μαζί με κάποια ακόμη άτομα για να παρακολουθήσω πιο εξειδικευμένα προγράμματα. Εκεί ένιωσα ότι ενηλικιώθηκα και ανεξαρτητοποιήθηκα. Μετά από το ταξίδι αυτό, έφυγα από το πατρικό μου στη Μάνδρα και μετακόμισα μόνη μου στην Αθήνα. Τώρα μένω μαζί με τον Κώστα και το σκύλο μας και έχουμε αρραβωνιαστεί».

Η Ραφαέλλα και ο Κώστας, αφού βρήκαν ο ένας τον άλλον, ονειρεύονται πια να κάνουν παιδιά και θεωρούν πως ένα παιδί που μεγαλώνει με κάποιο άτομα με ειδικές ανάγκες στο περιβάλλον του, ίσως έχει ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση και σέβεται περισσότερο τη διαφορετικότητα.

Άλλωστε – όπως θα πει η Ραφαέλλα-  περισσότερο φοβούνται την εγκυμοσύνη παρά το μεγάλωμα του παιδιού. Η αγάπη άλλωστε, είναι η ίδια για όλους, δε διαχωρίζει σε ανάπηρους και μη. Οι άνθρωποι όμως, το κάνουμε.

* Η Ίλντα Τόσκα σπουδάζει στη New Media Studies