Γιώργος Καραγιαννίδης – Εφτασε η ώρα του 6G!

O Γιώργος Καραγιαννίδης, εκτός από καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είναι σήμερα ένας από τους επιδραστικότερους επιστήμονες στον κόσμο, ερευνητής πρώτης γραμμής και, όπως είναι φυσικό, μελετητής της επόμενης τεχνολογικής γενιάς. Ο καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ, που βρίσκεται φέτος – για έβδομη χρονιά – στον κατάλογο των διακεκριμένων ερευνητών «Highly Cited Researchers» του διεθνώς αναγνωρισμένου οργανισμού Clarivate Analytics, αναλύει στα «ΝΕΑ» τι πρέπει να περιμένουμε τα επόμενα χρόνια.

Βλέπετε γύρω μας σαρωτικές αλλαγές στην τεχνολογία εν μέσω 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης;

Θα την ονόμαζα 4η Συνεχή Βιομηχανική Επανάσταση για να διαχωρίσω το νοηματικό της περιεχόμενο από τις προηγούμενες τρεις, οι οποίες αφορούσαν συγκεκριμένα τεχνολογικά επιτεύγματα, π.χ. τη χρήση του ατμού στην κίνηση, τον ηλεκτρισμό και την αυτοματοποίηση της δεκαετίας του ’70. Αυτό που συμβαίνει τα τελευταία 20 χρόνια είναι μια ανάπτυξη της τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνιών, με ρυθμό που δεν έχει γνωρίσει έως τώρα η ανθρωπότητα. Αυτή σήμερα οδηγεί τις εξελίξεις σε κοινωνία, οικονομία και διεθνείς σχέσεις. Επειδή εμείς ζούμε μέσα στα γεγονότα δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως τις τεράστιες αλλαγές που συμβαίνουν και φυσικά κανείς σήμερα δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί ύστερα από 10-15 χρόνια.

Με την ευκαιρία θα ήθελα να αναφέρω ότι αυτό που κινεί την τεράστια αυτή ανάπτυξη της τεχνολογίας και επομένως τη «βιομηχανική επανάσταση» είναι η τρομακτική βελτίωση που έχει συμβεί στους επεξεργαστές και στις μνήμες και γενικά στο hardware. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα να «τρέχουν» σήμερα στις συσκευές που χρησιμοποιούμε εφαρμογές που θα ήταν αδιανόητες πριν από 10 χρόνια. Η ανάπτυξη στο hardware θα είναι αυτή που θα καθορίσει και τις μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις.

Και η ανάπτυξη νέων τεχνικών επικοινωνίας; Η επέκταση της ενεργειακής αυτονομίας των συσκευών, η χρήση πομποδεκτών ικανών να λάβουν «έξυπνες αποφάσεις» σε πραγματικό χρόνο;

Η έρευνα που πραγματοποιείται στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα θα αποτελέσει τη βάση της τεχνολογίας που θα δούμε εμπορικά σε περίπου 10 χρόνια. Επομένως, από την άποψη αυτή είναι εφικτό να γίνουν κάποιες προβλέψεις, αν και ο όρος «πρόβλεψη», όπως είπαμε, πρέπει να χρησιμοποιείται πολύ προσεκτικά από την επιστημονική κοινότητα.

Σήμερα η ερευνητική μου ομάδα ασχολείται κυρίως με τα ασύρματα δίκτυα επικοινωνίας έκτης γενιάς (6G). Τα δίκτυα αυτά αναμένεται να έχουν κάποια νέα χαρακτηριστικά και προβλέπεται να λειτουργήσουν το 2030. Επιτρέψτε μου να σας πω δυο λόγια για το θέμα αυτό, επειδή θεωρώ ότι δεν είναι ευρέως γνωστό.

Οι κύριοι στόχοι του 6G είναι οι εξής: χρήση τεχνητής νοημοσύνης σε πολύ μεγάλη κλίμακα, αύξηση του αριθμού των συσκευών που εξυπηρετούνται με ταυτόχρονη αύξηση της ταχύτητας επικοινωνίας, αύξηση της ενεργειακής αυτονομίας των συσκευών (π.χ. μέσω της ασύρματης μεταφοράς ισχύος), καθολική κάλυψη μέσω της συνέργειας επίγειων και εναέριων συστημάτων, π.χ. drones και δορυφόρων, μείωση της καθυστέρησης και αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων που συνδέονται με τα δίκτυα επικοινωνιών.

Για να απαντήσω στην ερώτησή σας, στα μελλοντικά δίκτυα πράγματι αναμένουμε να δούμε συσκευές που θα μπορούν να λειτουργούν χωρίς να χρειάζεται η ανθρώπινη παρέμβαση, είτε για να αλλάξει τις μπαταρίες στους αισθητήρες ή για να τροποποιήσει τις παραμέτρους του δικτύου ώστε να λειτουργεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Οι συσκευές θα μπορούν να παίρνουν «έξυπνες αποφάσεις» σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, κάνοντας χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Οταν όλα τα παραπάνω υλοποιηθούν, θα αρχίσουμε να βλέπουμε σε λειτουργία καινοτόμες εφαρμογές, όπως τα αυτόνομα οχήματα επίγεια και εναέρια, τα έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα, πλήρης αυτοματοποίηση της βιομηχανίας, εφαρμογές πρόληψης και προστασίας έναντι φυσικών καταστροφών.

Ποιες είναι οι απειλές που δημιουργεί η τεχνολογία στις σύγχρονες κοινωνίες;

Αρχικά, θα ήθελα να διευκρινίσω πως η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν δημιουργεί αλλά λύνει προβλήματα, βελτιώνοντας ουσιαστικά την ποιότητα ζωής και δημιουργώντας περισσότερες ευκαιρίες για όλους. Ωστόσο, στην πορεία αυτή μπορεί να ανακύψουν κάποια ζητήματα, τα οποία μπορούν και αυτά να λυθούν με τη χρήση της τεχνολογίας.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τα ασύρματα δίκτυα κινητών, τα βασικά ζητήματα – αν θέλετε εσείς πείτε τα απειλές – είναι η προστασία της ασφάλειας και της ιδιωτικότητας, η έκθεση σε ακτινοβολία, η συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας και η ψηφιακή ενσωμάτωση. Βλέπω, όμως, με ιδιαίτερη χαρά ότι τα ζητήματα αυτά έχουν μπει στον πυρήνα της έρευνας για τα δίκτυα επικοινωνίας έκτης γενιάς.

Τα επόμενα επιστημονικά σας βήματα;

Αυτό που χαρακτηρίζει πάντα την έρευνα της ομάδας μου είναι η διεπιστημονικότητα. Τολμώ να πω ότι στο μέλλον η εφαρμοσμένη έρευνα ή θα είναι διεπιστημονική ή δεν θα υπάρχει, παραφράζοντας το γνωστό ρητό του Νίκου Πουλαντζά για τον σοσιαλισμό. Ετσι, η έρευνά μας σήμερα έχει εστιαστεί κυρίως σε τρεις τομείς. Προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε ολιστικά τα δίκτυα επικοινωνίας, έχοντας σαν βάση την τεχνητή νοημοσύνη. Συγκεκριμένα, αυτή θα έχει διττό ρόλο, δηλαδή από τη μια πλευρά θα χρησιμοποιείται για να βελτιώσει την επίδοση των δικτύων και από την άλλη τα ίδια τα δίκτυα θα βοηθούν εφαρμογές που βασίζονται σε τεχνητή νοημοσύνη. Προσπαθούμε να μεταφέρουμε την τεχνογνωσία που έχουμε από τα ασύρματα δίκτυα σε βιοϊατρικές εφαρμογές. Τέτοια παραδείγματα είναι οι μοριακές επικοινωνίες, τα κοχλιακά εμφυτεύματα της επόμενης γενιάς και η έγκαιρη διάγνωση προβλημάτων στα αγγεία με χρήση συσκευών πολύ χαμηλού κόστους.

Και, τέλος, συνεργαζόμαστε με νομικούς, οικονομολόγους και κοινωνιολόγους προκειμένου αυτοί να λάβουν υπόψη στην έρευνά τους τις δραματικές εξελίξεις που συμβαίνουν στην τεχνολογία και επηρεάζουν τις δικές τους επιστήμες.