ΗΠΑ – Οι γυναίκες-ιμάμηδες που αμφισβητούν τον σεξισμό του Ισλάμ

Σε ορισμένα τζαμιά, οι γυναίκες δεν επιτρέπεται καν να περάσουν την είσοδο. Σε άλλα, έχουν το δικαίωμα να μπουν, όμως είναι υποχρεωμένες να προσεύχονται σε ξεχωριστά δωμάτια – που ορισμένοι αποκαλούν «κουτιά τιμωρίας». Οι πνευματικοί ηγέτες που έχουν επιχειρήσει να διευρύνουν αυτά τα όρια, επιτρέποντας τη συμμετοχή στο ποίμνιο ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού, έχουν δει τη ζωή τους να απειλείται.

Όμως τίποτα από όλα αυτά δεν οφείλεται στο ίδιο το Ισλάμ, υποστηρίζουν οι γυναίκες ιμάμηδες του Τζαμιού Γυναικών της Αμερικής στο Λος Άντζελες. Εκεί, οι άνδρες απουσιάζουν τόσο από το ποίμνιο όσο και από το ιερατείο.

• Διαβάστε επίσης: Το κάλεσμα του μουεζίνη στην Κολωνία

Ορισμένες πιστές καταλήγουν να επαναλαμβάνουν τις προσευχές τους, φοβούμενες πως δεν είναι έγκυρες, εξαιτίας ενός αμφισβητούμενου Χαντίθ του 14^ου αιώνα που ερμηνεύεται από ορισμένους ως απαγόρευση συμμετοχής των γυναικών στο ιερατείο. Η 37χρονη Τασνίμ Νουρ εξηγεί στον Guardian ότι δεν την ενοχλεί. «Κάποιοι άνθρωποι λειτουργούν καλύτερα ακολουθώντας κανόνες».

Θυμάται πολύ χαρακτηριστικά ένα κήρυγμά της, το 2017. Μια μέρα διαπίστωσε ότι ένα λάθος στο πρόγραμμα δεν της άφηνε ούτε τον μισό χρόνο από ό,τι είχε υπολογίσει. Αποφάσισε να μιλήσει ελάχιστα και να καθοδηγήσει τις πιστές στο να κάνουν διαλογισμό.

«Μας ζήτησε να παρακολουθήσουμε τα συναισθήματά μας όπως εκφράζονται στο σώμα μας και να τα αφήσουμε να ελεύθερα», θυμάται η Νουρτζαχάν Μπουλντέν, που είχε παρευρεθεί στο τζαμί εκείνη την ημέρα «Δεν ήξερα καν ότι ήταν εφικτό να έχεις τέτοιου είδους έλεγχο των συναισθημάτων σου, όμως λειτούργησε».

Είχε πάει στο κήρυγμα της Νουρ χωρίς να ξέρει τι να περιμένει. Αισθανόταν να τη στοιχειώνει ένα αβάσταχτο αίσθημα ενοχής. Πίστευε πως οποιαδήποτε από τις πολλές ατυχίες της είχαν συμβεί στη ζωή της, οφείλονταν στο ότι δεν ακολουθούσε πιστά κάθε γράμμα της ισλαμικής παράδοσης.

Η Νουρ της πρότεινε να πλαισιώσει διαφορετικά την εμπειρία της: «Δεν της είπα ότι είχε άδικο που ένιωθε ότι την τιμωρούν», εξηγεί στον Guardian.

«Τη βοήθησα να το δει διαφορετικά και τη ρώτησα τι άλλο θα μπορούσε να ισχύει». Τη βοήθησε να δει ότι τα ταλέντα της ήταν δώρα από τον Θεό και ότι τα πράγματα που την έκαναν πιο ευτυχισμένη ήταν αυτά που την έφερναν σε επαφή μαζί Του.

Η Νουρ μεγάλωσε σε μια βαθιά θρησκευόμενη οικογένεια, στο Καράτσι του Πακιστάν. Στο σπίτι της όλοι προσεύχονταν πέντε φορές την ημέρα. Εκείνη την εποχή, οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να μπουν στο τζαμί στο Καράτσι – πράγμα που πλέον αλλάζει. Όμως η Νουρ θαύμαζε τη σχέση των γυναικών της οικογένειάς της με τη θρησκεία. Η μητέρα της, η Ναΐμα, θυμόταν απ’ έξω τις αραβικές γραφές και συνήθως εκείνη καθοδηγούσε τις προσευχές στο σπίτι τους.

Το καλοκαίρι του 2000, όταν η Νουρ ήταν 16 ετών, η οικογένειά της μετανάστευσε στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στην πόλη Κάλβερ της Καλιφόρνια. Στον δρόμο που ζούσαν, σε ένα προάστιο της ανώτερης μεσαίας τάξης, ηλικιωμένοι φίκοι σχημάτιζαν αψίδα. Δεν ζούσαν πολλοί μουσουλμάνοι στην περιοχή – ακόμη και τώρα μόλις που αγγίζουν το 1% του πληθυσμού – όμως στη διάρκεια των δύο πρώτων μηνών συμμετείχε σε μια πολυπληθή προσευχή στο συνεδριακό κέντρο του Λος Άντζελες.

Εντυπωσιάστηκε. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή της που προσευχήθηκε δημόσια. Η έφηβη Νουρ ενθουσιάστηκε από την ποικιλία των διαφορετικών εθνοτήτων και φύλων στο πλήθος. Συνειδητοποίησε πόση δύναμη είχε η προσευχή εκτός των τειχών του σπιτιού, μαζί με τους άλλους.

Πλέον, ήξερε τι είδους θρησκευτική ηγέτιδα ήθελε να γίνει – αν και ακόμη δεν το είχε καταλάβει.

Στο πανεπιστήμιο σταμάτησε να φορά μαντίλα και ενοχλούνταν από τα σχόλια των μουσουλμάνων συμφοιτητών της. «Λες και το να φοράς μαντίλα σε κάνει κάποιου είδους μουσουλμάνα θεά», σχολιάζει. Την έβλεπε ως σημάδι καταπίεσης.

Αφού αποφοίτησε, εργάστηκε ως υπάλληλος του πολιτειακού Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια επί πέντε χρόνια. Στη διάρκεια ενός εργαστηρίου κοινωνικής δικαιοσύνης, βοήθησε έναν γκέι φοιτητή να μιλήσει ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά του. Στο Πακιστάν, το να είσαι γκέι παρουσιαζόταν ως αποκλίνουσα «επιλογή lifestyle». «Εγώ πιστεύω ότι είναι αυτό που αποφάσισε ο Θεός να είναι», εξηγεί.

Το 2013, η τότε 27χρονη αδερφή της, Σάμια Μπάνο, της έκανε δώρο ένα εισιτήριο για ένα επιχειρηματικό συνέδριο, όμως πήγαν μαζί. Εκεί η Νουρ είχε μια έκλαμψη.

Ένας ομιλητής μίλησε στο κοινό για τα πράγματα που υπάρχουν για τον καθένα «και τον κάνουν να λάμπει». Η Νουρ σκέφτηκε την πίστη της. Βγήκε έξω και πήρε μια ανάσα. «Αυτό ήταν το κάλεσμά μου», θυμάται. Κατάλαβε ότι ήθελε να γίνει πνευματική ηγέτιδα. Στην βραδινή της προσευχή ζήτησε καθοδήγηση από τον Θεό.

Ένα χρόνο αργότερα, το Τζαμί Γυναικών της Αμερικής ξεκίνησε τη λειτουργία του και η Νουρ με την Μπάνο έγιναν δύο από τα πιο ενεργά μέλη του. Στην πρώτη της Χούντμπα, τον Ιούλιο του 2016, η Νουρ αγχώθηκε πολύ, η φωνή της έτρεμε. Παίρνοντας γρήγορες ανάσες, μίλησε για τον φόβο της επίκρισης και «τα άσχημα στερεότυπα». Μαζί με την αδερφή της, άρχισαν να αμφισβητούν τον σεξισμό στο Ισλάμ. «Δεν είναι καθήκον των γυναικών να κρύβονται, αλλά των ανδρών να κατεβάζουν τα μάτια τους», είπε η Μπάνο στη δική της Χούντμπα.

Συχνά τις ρωτούν γιατί αποφάσισαν να γίνουν ιμάμηδες – ή κατά πόσον πιστεύουν ότι επιτρέπεται στ’ αλήθεια.

«Ναι, επιτρέπεται, το έχω ψάξει πραγματικά», απαντά η Μπάνο και μοιράζεται πληροφορίες για άλλες γυναίκες-ιμάμηδες.

Μουσουλμάνες φεμινίστριες που υποστηρίζουν το δικαίωμα των γυναικών να γίνουν ιμάμηδες, αναφέρουν συχνά το όνομα της Ουμ Γουαρακά, μιας από τις γυναίκες συντρόφους του Μωάμεθ, που καθοδηγούσε τις προσευχές στο σπίτι της. Υποστηρίζουν ότι ο Μωάμεθ της είχε ζητήσει να μετατρέψει το σπίτι της σε τζαμί, νομιμοποιώντας με αυτό τον τρόπο την πρακτική. Για κάποιους, αυτό απλώς δεν αρκεί. Σύμφωνα με το Συμβούλιο Φιχ της Βόρειας Αμερικής (FCNA), οι γυναίκες ιμάμηδες επιτρέπονται σε τζαμιά που απευθύνονται μόνο σε γυναίκες πιστές.

Η Νουρ δεν είναι σίγουρη αν η λέξη «ιμάμης» είναι σωστή για μια γυναίκα. «Δεν πρόκειται για καριέρα. Δεν είναι κάτι που το κάνω για να βγάλω λεφτά. Είναι το κάλεσμά μου, η ευθύνη μου, ως δημιούργημα του υπέρτατου δημιουργού».

Με πληροφορίες από Guardian