Απειλή δημόσιας υγείας τα ανθεκτικά μικρόβια

Μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τη δημόσια υγεία είναι η μικροβιακή αντοχή. Ανθεκτικά μικρόβια ευθύνονται για περισσότερους από 700.000 θανάτους το χρόνο, με προοπτική ως το 2050 τα ανθεκτικά μικρόβια να ευθύνονται για 10 εκατ. θανάτους ετησίως.

Οι λοιμώξεις από ανθεκτικά μικρόβια στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, είναι η κύρια αιτία θανάτου των ασθενών με κοροναϊό καθώς ευρωπαϊκή μελέτη έχει δείξει πως το 33% των ασθενών με covid-19 που νοσηλεύεται σε ΜΕΘ χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας μιας ενδονοσοκομειακής λοίμωξης.

Μάλιστα ενώ οι κλίνες εντατικής αποτελούν συνήθως το 10% των κλινών των νοσοκομείων, εντούτοις σε αυτές καταγράφεται το 20% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.

Στη χώρα μας οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις φθάνουν το 9% του συνόλου των λοιμώξεων, όταν στην Ε.Ε. το αντίστοιχο ποσοστό είναι 6%. Το υψηλό αυτό ποσοστό, εκτός από τον αυξημένο αριθμό θανάτων, σημαίνει και αυξημένο κόστος για το σύστημα υγείας, καθώς απαιτείται μεγαλύτερη παραμονή στο νοσοκομείο, αυξημένο κόστος περίθαλψης, περισσότερα φάρμακα, αλλά και ασθενείς οι οποίοι  μπορεί να καταλήξουν σε αναπηρία. Επιπλέον, η Ελλάδα παραμένει σταθερά πρώτη στην εξωνοσοκομειακή κατανάλωση των αντιβιοτικών μεταξύ των χωρών της ΕΕ, και μάλιστα υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (32,4 έναντι 18 DDD/1000 κατοίκους/ημέρα, αντίστοιχα).

Η πανδημία έφερε αύξηση της κατανάλωσης αντιβιοτικών στα νοσοκομεία, καθώς οι λοιμωξιολόγοι που στελεχώνουν τις επιτροπές νοσοκομειακών λοιμώξεων και τις αντίστοιχες για την ορθή χρήση αντιβιοτικών ασχολούνταν με την covid, με αποτέλεσμα να μην ασκούν συμβουλευτική στις κλινικές άλλων ειδικοτήτων. Αντίστοιχα όμως αυξήθηκε και η μικροβιακή αντοχή. Έχουν καταγραφεί μάλιστα περιστατικά, όπου το μικρόβιο που έχει προσβάλλει τον ασθενή είναι κυριολεκτικά άτρωτο, από οποιοδήποτε αντιβιοτικό διαθέτουμε σήμερα.

Τα παραπάνω τόνισαν ο καθηγητής Παθολογίας, Λοιμωξιολόγος Νικόλαος Σύψας, η  ομ. καθηγήτρια Παθολογίας Λοιμωξιολόγος Ελένη Γιαμαρέλου και η λοιμωξιολόγος –εντατικολόγος, Διευθύντρια ΜΕΘ στον «Ευαγγελισμό» Ευαγγελία Δούκα σε εκδήλωση για την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών.

Όπως τόνισε η κ. Δούκα, σύμφωνα με ισπανική μελέτη, 9 ημέρες μετά την εισαγωγή σε ΜΕΘ το 40% των ασθενών προσβάλλεται από κάποια βακτηριακή λοίμωξη, ενώ σε γαλλική μελέτη διαπιστώθηκε πως 7 ημέρες μετά την εισαγωγή σε ΜΕΘ, οι πνευμονικές λοιμώξεις αυξήθηκαν από 3% στο 15%.

Παρόλα αυτά, το 20% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων θα μπορούσαν να αποφευχθούν, ενώ με προγράμματα ελέγχου μπορούν να φτάσουν κάτω από το 50%. Τα αποτελέσματα μπορούν να είναι εμφανή σταδιακά, όμως τα προγράμματα αυτά πρέπει να εφαρμόζονται για 5-10 έτη, συνεχόμενα.

Τόνισε όμως ότι η ΜΕΘ είναι χώρος αριστείας, οπότε απαιτείται συνεχής εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού για την κάλυψη των ασθενών που νοσούν βαριά.

Αναφερόμενη στο πρόβλημα της κατάχρησης αντιβιοτικών εξωνοσοκομειακά, η καθηγήτρια Παθολογίας Ελένη Γιαμαρέλλου, τόνισε ότι πρόσφατη ελληνική δημοσκόπηση,  έδειξε ότι το 30% των πολιτών της χώρας εξακολουθούν να φυλάνε αντιβιοτικά στο σπίτι τους για ώρα ανάγκης. Σημείωσε όμως, πως «η Πολιτεία, για πρώτη φορά, από τον Ιούλιο του 2020 δεν επιτρέπει τη χορήγηση κανενός φαρμάκου χωρίς ιατρική συνταγή, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών. Ωστόσο, η δημοσκόπηση έδειξε ότι το 65% των αντιβιοτικών συνταγογραφείται από τους γιατρούς και ότι ένα περίπου 15% των πολιτών πηγαίνει στο φαρμακείο, παίρνει αντιβιοτικό χωρίς συνταγή και μετά απευθύνεται στο γιατρό, πιέζοντάς τον να το συνταγογραφήσει προκειμένου να αποζημιωθεί. Οι περισσότερες συνταγές είναι για βήχα, πονόλαιμο και συνάχι».

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών η φαρμακευτική εταιρεία Pfizer κατατάχθηκε στις κορυφαίες θέσεις του Ιδρύματος Access to Medicines μεταξύ των μεγάλων εταιρειών έρευνας και ανάπτυξης για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής. Στην κατεύθυνση αυτή, στην εκδήλωση παρουσιάστηκε ταινία μικρού μήκους με τίτλο «41^ο C» που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού στα θέματα μικροβιακής αντοχής και ορθολογικής χρήσης των αντιβιοτικών.