Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών – Οι δολοφονημένες «φωνάζουν» για δικαίωση

Στις 11 Ιουλίου του 2021 η γειτόνισσα της Ανίσας είχε καλέσει την αστυνομία να καταγγείλει περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας.

Χρειάστηκε μισή ώρα για να φτάσει στο σημείο η αστυνομία και παρά το γεγονός ότι οι γείτονες είχαν γίνει μάρτυρες στο περιστατικό, ακούγοντας την άτυχη γυναίκα να πέφτει θύμα κακοποίησης από τον άντρα της, οι αρχές δεν παρενέβησαν.

«Όχι άγχος παίδες» είχε γράψει εξοργισμένη στο Facebook η γειτόνισσα της Ανίσας. «Μόνο τα πτώματα μετράνε τηλεοπτικά. Όταν την σφάξει λοιπόν θα ενημερώσω πρώτα κανά κανάλι για να σας φωνάξουν».

Μετά από 19 μέρες η Ανίσα βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της. «Τη σκότωσε τελικά. Μόνο αυτό έχω να πω».

«Την σκότωσα γιατί την ζήλευα» είπε στους αστυνομικούς ο δράστης, μόλις παραδόθηκε στις Αρχές.

Στο διάστημα που μεσολάβησε από τότε έξι ακόμη γυναίκες δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους τους, είτε νυν είτε πρώην.

Το 2021 στην Ελλάδα κάθε μήνα υπήρχε και μια γυναικοκτονία. Συνολικά, τους δέκα πρώτους μήνες του έτους, δολοφονήθηκαν 13 γυναίκες.

Μέσα σε ένα χρόνο, από το 2019 έως το 2020, παρατηρήθηκε αύξηση 8.6% στις καταγγελίες ενδοοικογενειακής βίας.

Κάποια από τα θύματα είχαν επιχειρήσει να καταγγείλουν στις Αρχές πως ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας, ωστόσο κανένας δεν είχε βρεθεί αντιμέτωπος με κατηγορίες.

Στην περίπτωση της Κωνσταντίνας Τσάπα, στη Μακρινίτσα, το 28χρονο θύμα είχε ζητήσει εισαγγελική παρέμβαση, με την επιβολή περιοριστικών μέτρων, ωστόσο έγιναν μονάχα συστάσεις στον δράστη και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος.

Η γυναικοκτονία προκύπτει ως ακραία εκδήλωση άσκησης κοινωνικού ελέγχου και έμφυλης βίας. Δεν είναι κάτι που έρχεται ξαφνικά, μια στιγμή. Είναι η κατάληξη μιας σταδιακής κλιμάκωσης βίας. Γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να υπάρξει και η νομική αναγνώριση καθώς και δράσεις που να καταπολεμούν την έμφυλη βία από τα πρώτα κιόλας στάδια, αναφέρει στο in.gr η συντονίστρια των νομικών υπηρεσιών του Κέντρου Διοτίμα, Μαρία Αποστολάκη.

«Η παράφορη ζήλια, η άποψη ότι η ‘’γυναίκα είναι για το σπίτι, δεν πρέπει να βγαίνει έξω’’, είναι κάποια δείγματα ότι αντιλαμβάνεται τη γυναίκα ως κτήμα του, ως υποδεέστερη, αν τη βαράει, αν της φέρεται υποτιμητικά, η λεκτική βία, η οικονομική βία. Όλα αυτά είναι δείγματα που θα πρέπει να χτυπήσουμε ένα καμπανάκι για τις γυναίκες» αναφέρει η η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα, η οποία τονίζει πως τα θύματα δεν πρέπει να δίνουν σημασία σε λέξεις όπως το «συγγνώμη» ή «δεν θα ξανασυμβεί».

«Αυτά αν γίνουν μια φορά κατά ένα μεγάλο ποσοστό θα ξαναγίνουν. Μια γυναικοκτονία δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη».

Νεκταρία, Ντόρα, Καρολάιν, Γαρυφαλλιά, Κωνσταντίνα, Σταυρούλα, Μόνικα, Σταυρούλα, Ανίσα, είναι κάποια από τα ονόματα που συμπεριλαμβάνονται στη «μαύρη λίστα» του 2021, η οποία «φωνάζει», σήμερα, την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών ακόμα πιο δυνατά, για δικαίωση για αυστηρότερους νόμους και για υποστήριξη των γυναικών πριν να είναι πολύ αργά.

Κατακόρυφη αύξηση των καταγγελιών

Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο δεκάμηνο του 2021 η Γραμμή SOS 15900 δέχθηκε πάνω από 7.809 κλήσεις, εκ των οποίων οι 5.405 κλήσεις αφορούσαν σε περιστατικά βίας. Οι 3.182 κλήσεις ήταν για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, ενώ 2.699 γυναίκες ανέφεραν ως δράστη τον νυν ή πρώην σύζυγο ή σύντροφο.

Στη Γραμμή SOS 15900 κάλεσαν τόσο τα ίδια τα θύματα όσο και τρίτα πρόσωπα, δηλαδή συγγενείς (γονείς, αδέρφια, παιδιά), φίλοι και γείτονες. Η Γραμμή δέχθηκε από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο του 2021, 3.730 κλήσεις από γυναίκες – θύματα βίας και 1.675 κλήσεις από τρίτα πρόσωπα.

Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2017 καταγράφτηκε αύξηση 100% των καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας σε σχέση με το 2012.

Κατά το τρίμηνο Φεβρουάριος – Απρίλιος 2021, καταγράφηκαν συνολικά 2.037 κλήσεις, εκ των οποίων οι 1.354 αφορούσαν «περιστατικά βίας».

Από το σύνολο των κλήσεων που καταγράφηκαν από την Γραμμή SOS 15900 που αφορούσαν περιστατικά βίας, το 68% ήταν ωφελούμενες και το 32% τρίτα πρόσωπα.

19% ο γείτονας,
26% ο φίλος/-η
14% ο αδελφός/-ή με,
9% ο γονέας
8% το τέκνο της επιζήσασας

Συνολικά 1.063 γυναίκες επιζήσασες βίας υποστηρίχθηκαν από τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.

Οι κύριες μορφές βίας στα πλαίσια της ενδοοικογενειακής βίας ήταν 34% η ψυχολογική βία, 30% λεκτική βία , 29% περιστατικά σωματικής βίας, 6% οικονομική βία και 2% ο βιασμός στο πλαίσιο της συντροφικής/συζυγικής βίας.

Αναφορικά με τη σχέση επιζήσασας-δράστη την περίοδο αναφοράς για τις ωφελούμενες που κάλεσαν την γραμμή και ανέφεραν περιστατικό βίας, ο σύζυγος ήταν ο δράστης στο 47% των περιπτώσεων.

Ακολουθεί με στατιστική διαφορά ο σύντροφος με ποσοστό 11%, ο πρώην σύντροφός, ο πρώην σύζυγός και το τέκνο με ίδιο ποσοστό 5%, ο πατέρας σε ποσοστό 4% , ο αδερφός σε ποσοστό 3% και το άλλο μέλος της οικογένειας σε ποσοστό 6%, ενώ συγκριτικά αυξημένο είναι το ποσοστό που αφορά σε τρίτο πρόσωπο με 8%.

Από πλευράς της η κ. Αποστολάκη εκτιμά πως η αύξηση των καταγγελιών έμφυλης βίας σχετίζεται με την αύξηση του φαινομένου. Ωστόσο η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα, εκτιμά πως «το γεγονός αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει αυξηθεί η βία, αλλά ότι τα θύματα σπάνε τη σιωπή τους, σύμφωνα και με τους ψυχολόγους, ενώ έχει σπάσει το ταμπού του παρελθόντος».

«Βγαίνουν, μιλούν και στόχος είναι και δικός μας να γίνει γνωστό το δίκτυο δομών, στα οποία υπάρχουν συμβουλευτικά κέντρα, όπου δέχονται ψυχολογική, κοινωνική και νομική στήριξη δωρεάν» αναφέρει η κ. Συρεγγέλα.

Η νομική αναγνώριση

Παρά τις έκκληση φεμινιστικών οργανώσεων για νομική αναγνώριση του όρου «γυναικοκτονία», δεν υπάρχει διακριτή ποινική αντιμετώπιση της ανθρωποκτονίας από δόλο με πρόθεση μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα σε σχέση με την κοινή ανθρωποκτονία του άρθρο 299.

Το Κέντρο Διοτίμα τονίζει την επιτακτική ανάγκη να υπάρξει νομική αναγνώριση του φαινομένου καθώς «είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρξει με οποιοδήποτε τρόπο είναι δυνατό μια νομική αναγνώριση διότι το αδίκημα όπως τυποποιείται στον ελληνικό ποινικό κώδικα δεν μπορεί να καλύψει την έμφυλη διάσταση του φαινομένου αυτού».

«Η γυναικοκτονία έχει κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία που τη διακρίνουν από την κοινή ανθρωποκτονία και θα μπορούσαμε να πούμε ότι πίσω από μια γυναικοκτονία κρύβεται ανισότητα και ανισορροπία δυνάμεων» διευκρινίζει η κ. Αποστολάκη.

«Αυτά δεν μπορούν να καλυφτούν από τον ισχύοντα ποινικό κώδικα, για αυτό πρέπει να δοθεί έμφαση στην δολοφονία γυναίκας ή θηλυκότητας με μισογύνικο σεξιστικό κίνητρο» τονίζει.

Το Κέντρο Διοτίμα προτείνει τη θέσπιση αυστηρότερων ποινών σε περιπτώσεις γυναικοκτονιών.

«Το σημαντικό είναι ότι πρέπει να κάποιο τρόπο να καταδειχθεί η διαφορά της κοινής ανθρωποκτονίας από τη γυναικοκτονία και αυτό αυτή τη στιγμή δεν έχει να κάνει μόνο με το θέμα της ποινής γιατί με βάσει και την τελευταία τροποποίηση του ποινικού κώδικα προβλέπονται ισόβια στην δολοφονία. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η ποινή αλλά και η διάκριση του αδικήματος σε σχέση με την κοινή ανθρωποκτονία, να δοθεί η έμφυλη διάσταση» αναφέρει η κ. Αποστολάκη.

Το κίνημα του MeToo

Μέσα στο κλίμα που έχει δημιουργηθεί με το ελληνικό MeToo και όλη τη στοιβάδα των αποκαλύψεων που ξεκίνησαν από διάσημα πρόσωπα, η κ. Αποστολάκη θεωρεί ότι οι όλο και περισσότερες γυναίκες βρίσκουν περισσότερο θάρρος να ακολουθήσουν την ίδια οδό όπως και τα τρίτα πρόσωπα.

«Υπάρχει μια ανάγκη να γίνονται αποκαλύψεις πια. Λειτουργεί πολύ ενθαρρυντικά ότι διάσημες και διάσημοι μιλήσανε για κακοποίηση και σεξουαλική βία που δέχτηκαν» σημειώνει.

Δεν είναι μόνο οι σύντροφοι

Όπως σημειώνει η κ. Αποστολάκη, τα στατιστικά στοιχεία, τα οποία δίνονται από την Ελληνική Αστυνομία, καταγράφουν το φαινόμενο της γυναικοκτονίας σε συνάρτηση με τη σχέση δράστη και θύματος.

«Οπότε καταγράφονται οι δολοφονίες που έγιναν από τον ενδοοικογενειακό περιβάλλον. Αυτός είναι ένας δείκτης που χρησιμοποιεί η ελληνική αστυνομία. Ωστόσο αυτή η και μόνο στη βάση αυτή καταμέτρηση μπορεί να αφήσει απ’ έξω μια σειρά γυναικοκτονιών όπου δεν υπάρχει σχέση δράστη και θύματος, όπως η δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη ή της Σούζαν Ίτον» εξηγεί.

«Αυτές οι δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις δεν έχουν θεωρητικά καταγραφεί ως δολοφονίες γυναικών λόγω του φύλου γιατί δεν εμπίπτουν στον δείκτη που στηρίζεται στη σχέση δράστη – θύματος. Πρέπει λοιπόν να υπάρξει ένας άλλος τρόπος καταγραφής».

Πράξεις και όχι λέξεις

Οι περισσότερες γυναίκες, θύματα έμφυλης βίας, δεν προχωρούν στην καταγγελία ή δεν μπορούν να φύγουν από ένα κακοποιητικό περιβάλλον καθώς αισθάνονται και ανασφάλεια για το πώς θα μεγαλώσουν τα παιδιά τους.

«Πολλές από τις γυναίκες αυτές είναι άνεργες και ένα μεγάλο ποσοστό είναι ανώτερης και ανώτατης εκπαιδευτικής μόρφωσης, όπου τους δίνεται βοήθεια να βρουν δουλειά ώστε να σταθούν και οι ίδιες στα πόδια τους», εξηγεί η κ. Συρεγγέλα προτρέποντας τα θύματα έμφυλης βίας να αναζητήσουν καταφύγιο στους ξενώνες του Δήμου.

«Οι ξενώνες είναι για όσα διάστημα θελήσουν να μείνουν και καμία γυναίκα δεν φεύγει αν δεν αισθανθεί η ίδια ασφαλείς» τονίζει.

13 γυναίκες δολοφονήθηκαν

Το πρωί της Παρασκευής 27 Οκτωβρίου μία 48χρονη γυναίκα, μητέρα τεσσάρων παιδιών, έπεσε νεκρή έπειτα από 8 μαχαιριές που δέχτηκε από τον εν διαστάσει σύζυγό της στην Ιεράπετρα.

Η Νεκταρία έφτασε νωρίς το πρωί σε μονάδα με ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθώς βρισκόταν σε συζητήσεις με την επιχείρηση για να εργαστεί εκεί την επόμενη σεζόν.

Μόλις μπήκε στο πάρκινγκ ο 54χρονος πρώην σύζυγός της την εμβόλισε με τη μηχανή και στη συνέχεια την κυνήγησε με ένα μαχαίρι.

Στις 22 Σεπτεμβρίου ολόκληρη η Ελλάδα συγκλονίστηκε από τη δολοφονία της 32χρονης εκπαιδευτικού, της Ντόρας, μπροστά στο σπίτι της στη Ρόδο.

Η άγρια δολοφονία έγινε μέρα μεσημέρι, στη μέση του δρόμου, στην περιοχή Ροδίνι. Ο δράστης είχε στήσει φονικό καρτέρι στην 32χρονη στην οδό Μόσχας, τη στιγμή που έμπαινε στο αυτοκίνητό της και την πυροβόλησε δύο φορές με κυνηγετική καραμπίνα.

Στην αρχή του Οκτωβρίου στην περιοχή Βερβερόντα Αργολίδας ένας 78χρονος είχε στραγγαλίσει την 75χρονη σύζυγό του και στη συνέχεια αυτοκτόνησε.

Ο ηλικιωμένος επικοινώνησε με το αστυνομικό τμήμα και ανέφερε ότι η γυναίκα του ήταν νεκρή. Λίγη ώρα μετά, οι αστυνομικοί μετέβησαν στο σπίτι του ζευγαριού και εντόπισαν το πτώμα της γυναίκας, ενώ ερευνώντας τους υπόλοιπους χώρους βρήκαν νεκρό και τον 78χρονο. Σύμφωνα με πληροφορίες στο σημείο βρέθηκε ένα σημείωμα από τον 78χρονο που έγραφε «Υπαίτιος είμαι εγώ, η γυναίκα μου έπασχε από Αλτσχάιμερ».

Το τσιμεντωμένο πτώμα της 42χρονης Μόνικα Γκιους από τη Ρουμανία αποκαλύφθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου. Το πτώμα της βρέθηκε στην αυλή του σπιτιού που έμενε στην Κυπαρισσία. Το θρίλερ με το πτώμα στην Κυπαρισσία ξεκίνησε όταν οι ιδιοκτήτες του σπιτιού παρατήρησαν σε κάποιο σημείο το τσιμέντο να έχει διαφορετικό χρώμα και αυτό τους κίνησε την περιέργεια. Αφού έσκαψαν βρέθηκαν μπροστά στο αποτρόπαιο θέαμα.

Στις 23 Αυγούστου άλλη μία γυναικοκτονία σόκαρε τη χώρα. Μία 55χρονη γυναίκας στη Θεσσαλονίκη μαχαιρώθηκε θανάσιμα από τον σύντροφό της μέσα στο διαμέρισμά της. Σύμφωνα με γείτονά της κάποια στιγμή η γυναίκα φώναζε: «Σε παρακαλώ μη με σκοτώσεις». Από την προανάκριση προέκυψε ότι ο δράστης συζούσε καιρό με την άτυχη γυναίκα, η οποία ήθελε να διακόψουν τη σχέση τους λόγω των εξαρτήσεων και της συμπεριφοράς του 48χρονου.

Ο δράστης, σύμφωνα με πληροφορίες, έπειτα από έντονο καβγά μαχαίρωσε θανάσιμα την 56χρονη σύντροφό του και στη συνέχεια τράπηκε σε φυγή. Η σορός της γυναίκας εντοπίστηκε μέσα σε λίμνη αίματος μέσα στο διαμέρισμα όπου διέμενε ενώ έφερε πολλαπλά χτυπήματα.

Στις 8 Αυγούστου ένας 49χρονος εισέβαλε στην επιχείρηση της 47χρονης Σταυρούλα, γειτόνισσάς του στο Ρέθυμνο και την πυροβόλησε πισώπλατα, σκοτώνοντάς της μπροστά στα μάτια της κόρης της. Μετά τη δολοφονία, ο δράστης έστρεψε το όπλο στον εαυτό του και έθεσε τέλος στη ζωή του.

Στις 3 Αυγούστου ένα άγριο έγκλημα εκτυλίχθηκε στην περιοχή Σωτηρίτσα στη Λάρισα όταν μία 43χρονη έπεσε νεκρή από το χέρι του συζύγου της. Το άγριο έγκλημα σημειώθηκε μέσα στην ταβέρνα όπου εργαζόταν η 43χρονη γυναίκα και η οποία ανήκε στον αδελφό της, στα παράλια του νομού Λάρισας. Ο δράστης εισέβαλε ένοπλος στο μαγαζί και φέρεται να πυροβόλησε τουλάχιστον οκτώ φορές το θύμα, ενώ στη συνέχεια τηλεφώνησε στην αστυνομία και ενημέρωσε ότι σκότωσε την σύζυγό του. Ο 54χρονος συνελήφθη από τις αστυνομικές Αρχές.

Τον Αύγουστο, 40χρονος σκότωσε τη σύζυγό του στο διαμέρισμα τους στη Δάφνη. Η 31χρονη μητέρα βρέθηκε κατακρεουργημένη πάνω στο κρεβάτι της, ενώ ο δράστης ομολόγησε το έγκλημά του.

Στις 16 Ιουλίου το πτώμα της 26χρονης Γαρυφαλλιάς βρέθηκε να επιπλέει στη θάλασσα στη Φολέγανδρο. Δράστης της δολοφονίας της ο 30χρονος σύντροφός της. Το ζευγάρι με καταγωγή από την Κορινθία, έκανε διακοπές με κάμπινγκ στη Φολέγανδρο. Ο 30χρονος όταν εντοπίστηκε ψέλλιζε διαρκώς “ήταν η κακιά η ώρα”. Ο ιατροδικαστής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο 30χρονος τη χτύπησε, την έσυρε και την έριξε από τον γκρεμό για να καταλήξει ζωντανή μέσα στο νερό.

Μία γυναίκα 64 χρονών έπεσε θύμα φονικής επίθεσης από τον εν διαστάσει σύζυγό της στις αρχές Ιουνίου. Η 64χρονη βρέθηκε στις 21.10 το βράδυ, πεσμένη στον δρόμο από περαστικούς που ειδοποίησαν την αστυνομία και το ΕΚΑΒ. Το θύμα εντοπίστηκε στη συμβολή των οδών Αιόλου και Πραξιτέλους και μεταφέρθηκε στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας όπου οι γιατροί διαπίστωσαν ότι είχε ένα τραύμα στο κεφάλι.

«Εγώ τη σκότωσα. Πάρτε το πιστόλι και τις σφαίρες… Το έκανα για οικονομικούς λόγους. Με την πρώην γυναίκα μου είχαμε μεγάλες οικονομικές διαφορές», ήταν τα πρώτα λόγια του στους αστυνομικούς όταν 22 ώρες μετά τη δολοφονία ο δράστης.

Ενας 32χρονος άνδρας εισέβαλε στο πατρικό της εν διαστάσει συζύγου του και μαχαίρωσε θανάσιμα την 28χρονη Κωνσταντίνα αλλά και τον 30χρονο αδελφό της.

Την επιμέλεια του παιδιού τους ανέλαβαν οι γονείς των αδελφιών που χάθηκαν από το χέρι του πρώην γαμπρού τους. Η Κωνσταντίνα είχε πάρει το παιδί τους και είχε αναζητήσει καταφύγιο στο πατρικό της καθώς είχε καταγγείλει τον σύζυγό της για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.

Στις 11 Μαΐου ολόκληρη η Ελλάδα συγκλονίζεται από τη φρικτή δολοφονία της 20χρονης Καρολαιν μέσα στο σπίτι της στα Γλυκά Νερά.

Ενώ ο Μπάμπης Αναγνωστόπουλος κάνει λόγο για σεσημασμένους κακοποιούς που σκότωσαν την άτυχη σύζυγό του, σχεδόν 40 ημέρες μετά αποκαλύφθηκε ότι αυτός ήταν ο δράστης του άγριου εγκλήματος.

Η Βασιλική, μητέρα τριών παιδιών, είχε χωρίσει από τον πατέρα των παιδιών, με τον οποίον διατηρούσαν καλή σχέση. Ο 48χρονος Νορβηγός γυναικοκτόνος ήταν ο σύντροφος της κι έμενε μαζί με την 54χρονη Βασιλική στα Χανιά.

Στις 17 Ιανουαρίου ο σύντροφος της, τη δολοφόνησε με 14 μαχαιριές.