Κεν Λόουτς – «Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι κλεμμένα»

Συνέντευξη στον Γιάννη Ανδριτσόπουλο

Να επιστρέψει τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα καλεί την κυβέρνηση της χώρας του ο Κεν Λόουτς, μία εβδομάδα μετά την άρνηση του Μπόρις Τζόνσον να προσέλθει σε διάλογο για το θέμα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

«Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι κλεμμένα. Πρέπει να γυρίσουν το συντομότερο στην Ελλάδα», τονίζει στη συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» ο παγκοσμίου φήμης βρετανός σκηνοθέτης, με αφορμή την επικείμενη αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

«Τα Γλυπτά κλάπηκαν από τον βρετανικό ιμπεριαλισμό. Δεν θα έπρεπε να είχαν αφαιρεθεί ποτέ. Δεν χρειάζεται καν να το συζητήσουμε», μου λέει ο δύο φορές βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα κινηματογραφιστής. «Είναι ζήτημα σεβασμού των φίλων μας των Ελλήνων. Πρέπει, λοιπόν, να πούμε «αυτά τα κλέψαμε εμείς», τα έκλεψε η Βρετανία, όπως και τόσα άλλα κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας. Και μετά να τα επιστρέψουμε».

Οταν του ζητώ να σχολιάσει την απάντηση που έδωσε ο βρετανός πρωθυπουργός στον έλληνα ομόλογό του, δεν δυσκολεύεται καθόλου: «Ο Τζόνσον δεν είναι τίποτε άλλο από καρικατούρα ενός παλιομοδίτη ιμπεριαλιστή».

Βαθιά πολιτικοποιημένος, αριστερός ως το κόκαλο, ο 85χρονος Λόουτς υπήρξε φανατικός οπαδός του Τζέρεμι Κόρμπιν, τέως ηγέτη του Εργατικού Κόμματος, και έβλεπε με συμπάθεια τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος όμως τον απογοήτευσε. «Αν και οι συνθήκες στην Ελλάδα και τη Βρετανία είναι πολύ διαφορετικές, είχαμε και οι δύο μια πιθανότητα να αποκτήσουμε σοβαρές, ριζοσπαστικές κυβερνήσεις που θα λειτουργούσαν προς όφελος του λαού, αλλά αυτή η ευκαιρία μας αφαιρέθηκε. Στην Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε την τόλμη να κάνει πράξη τη βούληση του ελληνικού λαού για πραγματική αλλαγή», τονίζει ο δημιουργός των ταινιών «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι» και «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ», οι οποίες τον έκαναν έναν από τους μόλις εννέα σκηνοθέτες που έχουν αποσπάσει δύο φορές την ανώτατη διάκριση του Φεστιβάλ των Καννών.

«Στη Βρετανία, πάλι», συνεχίζει, «είχαμε τον Κόρμπιν στην ηγεσία του βασικού αριστερού κόμματος. Ηταν δημοφιλής και είχε ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα που θα άλλαζε πραγματικά την ισορροπία δυνάμεων στην κοινωνία προς όφελος της εργατικής τάξης. Αλλά το κατεστημένο αποφάσισε ότι δεν έπρεπε να έρθει στην εξουσία και τον εξόντωσε». Και τώρα; ρωτάω. «Τώρα πρέπει να προβληματιστούμε. Να σκεφτούμε πώς ορίζουμε τη δημοκρατία όταν ο λαός μιλά υπέρ μιας ριζοσπαστικής αλλαγής, αλλά το κατεστημένο αποφασίζει ότι δεν θα την επιτρέψει. Αυτά έχουν ξαναγίνει στο παρελθόν. Αλλά δεν διδαχθήκαμε. Το σημαντικό είναι να μάθουμε το μάθημά μας».

Μέλος των Εργατικών από τη δεκαετία του 1960, ο Λόουτς αποχώρησε από το κόμμα στα χρόνια του Τόνι Μπλερ και επέστρεψε όταν το τιμόνι ανέλαβε ο Κόρμπιν. Τον περασμένο Αύγουστο, όμως, αποκάλυψε ότι ο νέος ηγέτης Κιρ Στάρμερ τον διέγραψε επειδή «αρνήθηκε να αποκηρύξει μέλη που είχαν ήδη αποβληθεί». Πώς ένιωσε, αλήθεια; «Ηταν μεγάλη ανακούφιση! Είναι σαν να βάζεις τέλος σε μια κακοποιητική σχέση. Είναι παράσημο, είναι τίτλος τιμής να διαγράφεσαι από ένα κόμμα που έχει καταντήσει παρωδία αριστερού κόμματος και, πλέον, υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και των επιχειρήσεων».

Πού το στηρίζετε αυτό; ρωτάω. «Μα, ο ίδιος ο Στάρμερ είπε ότι οι Εργατικοί είναι πλέον το κόμμα των επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι είναι ενάντια στα συμφέροντα της εργατικής τάξης», υποστηρίζει, αποκαλώντας τον Στάρμερ «κακέκτυπο» του Μπλερ. «Ο Μπλερ, τουλάχιστον, είχε μια επιφανειακή γοητεία. Παρουσίασε τον εαυτό του ως έναν λαμπρό νέο που θα οδηγούσε τη χώρα σε ένα χρυσό μέλλον. Ο Στάρμερ είναι πληκτικός. Ανιαρός όσο δεν πάει. Επίσης, είναι ύπουλος και ανέντιμος».

Σκληρά λόγια, παρατηρώ. «Κι όμως. Στις εκλογές του 2019 έκανε ότι αγκαλιάζει τον Κόρμπιν, γνωρίζοντας ότι θα τον έδιωχνε από το κόμμα όταν θα του δινόταν η ευκαιρία. Υποσχέθηκε ότι θα διατηρούσε τις πολιτικές των Εργατικών, αλλά τώρα ξεφορτώνεται τη μία μετά την άλλη. Δεν μπορείς να του έχεις καμία εμπιστοσύνη».

Δύο χρόνια μετά το τελευταίο του φιλμ και 54 μετά το πρώτο, έχει άραγε στα σκαριά καινούργια ταινία; «Το σκεφτόμαστε. Ξέρεις, είναι δύσκολο να πεις «όχι» όταν υπάρχουν τόσο πολλές ιστορίες που περιμένουν να τις διηγηθείς. Από την άλλη, αυτή είναι δουλειά για κάποιον νεότερο. Δεν ξέρω…». Μα, μέσα σας είστε ακόμη πολύ νέος, του λέω. Γελάει. «Μακάρι να ήταν έτσι. Δυστυχώς, δεν είναι κάτι που θεραπεύεται (σ.σ.: εννοεί τα γηρατειά). Μπορεί να προσπαθήσουμε. Για να δούμε…».

Αναγόρευση στην ελληνική πρεσβευτική κατοικία στο Λονδίνο

Ο σκηνοθέτης του «Κες» και του «Γη και ελευθερία» θα αναγορευθεί αύριο, Παρασκευή, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, στην ελληνική πρεσβευτική κατοικία στο Λονδίνο.

«Είναι πολύ μεγάλη τιμή. Την αποδέχομαι με τεράστια χαρά. Είμαι συγκινημένος που οι ταινίες μας επικοινωνούν με τους Ελληνες», δηλώνει ο Λόουτς, ο οποίος δεν κατάφερε να ταξιδέψει στην Αθήνα εξαιτίας της πανδημίας. «Ελπίζω, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, να μπορέσω να πάω για να γνωρίσω από κοντά τους φοιτητές», σημειώνει.

«Πολλές από τις ταινίες του πραγματεύονται σε βάθος ζητήματα που άπτονται της επιστήμης της κοινωνικής εργασίας. Το έργο του αποτελεί ένα πολύ δυνατό και χρήσιμο εργαλείο εκπαίδευσης των αυριανών κοινωνικών λειτουργών», τονίζει ο πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας Χαρίσιος Ασημόπουλος.

«Οι ταινίες του αναδεικνύουν και προάγουν τις έννοιες της ενδυνάμωσης, της συνηγορίας, της κοινωνικής ισότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της κοινωνικής αλλαγής. Αυτές είναι και οι βασικές αξίες του επιστημονικού πεδίου της κοινωνικής εργασίας», προσθέτει ο καθηγητής του τμήματος Βασίλης Ιωακειμίδης.