Black Friday – Κορυφώνονται σήμερα οι προσφορές – Οι κανόνες για να μην πέσετε θύματα εξαπάτησης

Ο θεσμός της Black Friday ήρθε στην Ελλάδα το 2016 και, όπως φαίνεται, ήρθε για να μείνει.

Η Black Friday σηματοδοτεί την έναρξη της εορταστικής περιόδου και δεν συγκαταλέγεται στις τακτικές εκπτώσεις αλλά είναι προωθητική ενέργεια και αφορά όλη την αγορά και όλες τις επιχειρήσεις, μικρής, μεσαίας και μεγάλης κλίμακας.

Πολύ σύντομα η Black Friday μετατράπηκε σε Black Week ή ακόμα και σε Black November αντανακλώντας την επιθετική λογική των μεγάλων πολυεθνικών και των εγχώριων αλυσίδων, κυρίως των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών.

Ο τζίρος της Black Friday

Ο τζίρος της Black Friday προ πανδημίας εκτιμάται κοντά στο 1 δισ. ευρώ σε ένα τριήμερο και περίπου 1,5 δισ. ευρώ σε διάστημα μιας εβδομάδας.

Το 2020, η Black Friday πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Τα δεδομένα που ελήφθησαν από τη Google Trends δείχνουν ότι ο αριθμός των ερωτημάτων αναζήτησης που σχετίζονται με τις εκπτώσεις της Μαύρης Παρασκευής μειώθηκε κατά 37% σε σχέση με το 2019. Στην Ελλάδα, η κορυφή της Black Friday ήταν το 2019.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Picodi, της διεθνούς εταιρείας καταναλωτικών τάσεων, για εφέτος ένας μέσος καταναλωτής είναι διατεθειμένος να ξοδέψει 260 ευρώ κατά τη διάρκεια της Μαύρης Παρασκευής, ενώ πέρυσι ήταν 164 ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GR.EC.A) την Black Friday του 2020, με τα φυσικά καταστήματα κλειστά λόγω των περιοριστικών μέτρων, καταγράφηκε στο ηλεκτρονικό κανάλι 43,6% μεγαλύτερος τζίρος σε σύγκριση με την Black Friday του 2019. Σε επίπεδο εβδομάδα ο τζίρος ήταν υψηλότερος κατά 73,5%.

Την εβδομάδα 21-27 Νοεμβρίου 2020 σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων 8 εβδομάδων του 2020, η άνοδος της αξίας των ηλεκτρονικών πωλήσεων άγγιξε το 155%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, τα οποία αφορούν επιχειρήσεις που έχουν υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, ο τζίρος του λιανεμπορίου τον Νοέμβριο του 2019 διαμορφώθηκε σε 2,64 δισ. ευρώ ενώ τον Νοέμβριο του 2020 σε 2,32 δισ. ευρώ.

Η αρχή του φαινομένου

Black Friday (Μαύρη Παρασκευή) είναι το ανεπίσημο όνομα της ημέρας που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή η τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου, ημέρα η οποία έχει θεωρηθεί ως η αρχή της περιόδου των Χριστουγεννιάτικων αγορών στην χώρα από το 1952.

Η Black Friday είναι η ημέρα με τον μεγαλύτερο τζίρο πωλήσεων του έτους στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2005, αν και ειδήσεις, που εκείνη την εποχή ήταν ανακριβείς, την περιέγραφαν ως τέτοια για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.  Παρόμοιες ιστορίες επανεμφανίζονται κάθε χρόνο αυτή την εποχή, παρουσιάζοντας αγοραστική υστερία και έλλειψη αποθεμάτων, δημιουργώντας έτσι μια κατάσταση φαύλου κύκλου ανατροφοδότησης της ζήτησης.

Το 2014, ο τζίρος της Black Friday έπεσε για πρώτη φορά από την ύφεση του 2008: 50,9 δισ. δολάρια ξοδεύτηκαν εκείνο το τετραήμερο, 11% λιγότερα από το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, η αμερικανική οικονομία δεν ήταν σε ύφεση. Τα καταστήματα πλέον επεκτείνουν τις προσφορές τους σε ολόκληρους τους μήνες του Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου, αντί να επικεντρώνονται μόνο στην ημέρα αυτή ή και το Σαββατοκύριακο.

Τα πρώτα στοιχεία από τη χρήση του όρου “Black Friday” για την ημέρα μετά την ημέρα των Ευχαριστιών με εμπορική σημασία υποδηλώνει ότι ο όρος προέρχεται από την Φιλαδέλφεια, όπου χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την μεγάλη και ενοχλητική για τους πεζούς κυκλοφορία οχημάτων, που σημειωνόταν την ημέρα μετά την ημέρα των Ευχαριστιών.

Αυτή η χρήση του όρου, όπως αναφέρει η wikipedia, χρονολογείται τουλάχιστον από το 1961.

Περισσότερα από είκοσι χρόνια αργότερα, καθώς η φράση έγινε πιο διαδεδομένη, έγινε δημοφιλής η εξήγηση ότι αυτή η μέρα ήταν το σημείο του έτους κατά το οποίο το λιανεμπόριο αρχίζει να γυρίζει σε κέρδος, δηλαδή στην αμερικάνικη αργκό από “το κόκκινο” (in the red) περνάει “στο μαύρο” (in the black).

Έχουν υπάρξει αναφορές για βία μεταξύ πελατών την ημέρα αυτή. Από το 2006 έχουν αναφερθεί 7 θάνατοι και 98 τραυματισμοί σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι σύνηθες φαινόμενο να στρατοπεδεύουν καταναλωτές έξω από καταστήματα την αργία των Ευχαριστιών, επιχειρώντας να εξασφαλίσουν θέση στην πρώτη γραμμή και έτσι περισσότερες πιθανότητες να βρουν αυτά που θέλουν να αγοράσουν. Αυτές οι πρακτικές, από κατάληψη λωρίδων έκτακτης ανάγκης και πυρόσβεσης μέχρι και χρήση προπανίου και γεννητριών σε πιο εξεζητημένες περιπτώσεις, δημιουργούν σημαντικό κίνδυνο για την ασφάλεια του κοινού, προκαλώντας τουλάχιστον μία πόλη να απαγορεύσει αυτή την πρακτική.

Από τις αρχές του 21ου αιώνα έγιναν προσπάθειες από τους λιανοπωλητές με προέλευση τις Ηνωμένες Πολιτείες να εισαγάγουν την “Black Friday” σε άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα η πρακτική εισήχθη για πρώτη φορά το 2015 ενώ από το 2016 άρχισαν να την εφαρμόζουν όλο και περισσότερες εταιρείες.

Tο… ελληνικό παράδοξο της Black Friday

Στην Ελλάδα σήμερα είναι Black Friday και οι έμποροι ελπίζουν να δουν τον τζίρο τους να αυξάνεται, ενώ από την πλευρά τους οι καταναλωτές που θα σπεύσουν να αγοράσουν αυτό που εδώ και καιρό θέλουν, ευελπιστούν ότι θα πετύχουν την καλύτερη δυνατή τιμή.

Όσον αφορά τιςπροσφορές στα περισσότερα προϊόντα είναι της τάξεως των 50%, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι τιμές σε επώνυμα προϊόντα η έκπτωση φτάνει ακόμη το 80%.

Η περίοδος προσφορών υπό την επιρροή της Black Friday αναμένεται πρακτικά να φθάσει έως και την Τρίτη 30 Νοεμβρίου, λίγο μετά δηλαδή από την Cyber Monday (μέρα προσφορών από τα ηλεκτρονικά καταστήματα), κλείνοντας τελικώς έναν ολόκληρο μήνα προσφορών.

Υπενθυμίζεται ότι ο Νοέμβριος ξεκίνησε με το 15νθήμερο των ενδιάμεσων χειμερινών εκπτώσεων ενώ από τις 19 Νοεμβρίου ξεκίνησαν οι προσφορές των μεγάλων αλυσίδων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών.

Πώς θα ψωνίσουν φέτος οι Έλληνες καταναλωτές

Σύμφωνα με έρευνα της Sitecore «Holiday Shopping Trends 2021» περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες καταναλωτές (59%) σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν αγορές την περίοδο της Black Friday. Μάλιστα, η πλειοψηφία των καταναλωτών δηλώνει ότι θα εκμεταλλευτεί την Black Friday για να πραγματοποιήσει τις χριστουγεννιάτικες αγορές.

Μεταξύ αυτών που δηλώνουν ότι σκοπεύουν να ψωνίσουν, το 41% των καταναλωτών δήλωσε ότι θα συνδυάσουν online και offline αγορές με τους νεότερους να τάσσονται ελαφρώς υπέρ των διαδικτυακών αγορών (45%).

Ωστόσο, υπήρξε και ένα ποσοστό 18% που δήλωσε ότι δεν πρόκειται να ψωνίσει στο Black Friday, με τους τρεις κύριους λόγους πίσω από μια τέτοια απόφαση να είναι ότι η μέρα έχει γίνει συνώνυμο με την κουλτούρα της υπερκατανάλωσης και ότι τους φαίνεται ξεπερασμένη, ότι δεν προσφέρει πλέον καλές προσφορές και ότι προσελκύει υπερβολικά πολύ κόσμο.

Όσον αφορά στις κατηγορίες αγορών, με εξαίρεση τα ταξίδια και τα παιχνίδια, όπου το 54% και το 37% αντίστοιχα δηλώνει ότι θα γίνουν online, η πλειονότητα των αγορών για υπηρεσίες διασκέδασης (45%), ένδυσης (41%), ομορφιάς (43%), φαγητού και ποτού (69%) θα πραγματοποιηθεί με επίσκεψη σε κατάστημα, δείχνοντας μια στροφή των καταναλωτών στις φυσικές αγορές μετά τους περιορισμούς που επέβαλε η πανδημία στη χώρα.

Επιπλέον, ένα μεγάλο ποσοστό καταναλωτών (65%) δήλωσε ότι βάζει σε πρώτη προτεραιότητα τις εκπτώσεις και τις προσφορές, όταν αγοράζει online, ενώ σχεδόν οι μισοί καταναλωτές (45%) δηλώνουν ότι αναζητούν προσφορές που δίνονται αποκλειστικά σε μέλη προγραμμάτων loyalty. Από την άλλη, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία καταναλωτές δίνουν περισσότερη έμφαση στα εκπτωτικά προϊόντα. Τέλος, ένα αξιόλογο ποσοστό των νεότερων ηλικιών σκοπεύει να κάνει τις αγορές του μέσω βιντεοκλήσης (18%), εστιάζοντας στην αγορά limited edition προϊόντων (26%), αλλά και υπηρεσιών που μπορεί να απολαύσει όλη η οικογένεια (20%).

Έντονο παραμένει το ενδιαφέρον και σε είδη μόδας. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα Fashion (Re)search του GLAMI μόλις το 11% απάντησε ότι δεν πρόκειται να ψωνίσει προϊόντα μόδας (σε σύνολο 4.022 συμμετεχόντων) στην αντίστοιχη ερώτηση της έρευνας. Φαίνεται πως το ελληνικό κοινό είναι μοιρασμένο μεταξύ αυτών που περιμένουν οργανωμένα το Black Friday (53% δήλωσαν ότι θα προγραμματίσουν τι θα ψωνίσουν, με ή χωρίς προετοιμασία π.χ λίστα, έρευνα αγοράς κτλ) ενώ το 45% των ερωτηθέντων δεν θα προγραμματίσει εκ των προτέρων τι πρόκειται να αγοράσει και θα αναζητήσει απλώς τις καλύτερες προσφορές κατά τη διάρκεια του Black Friday.

Για όσους απάντησαν ότι δεν έχουν σκοπό να αγοράσουν, οι δύο σημαντικότεροι αρνητικοί παράγοντες είναι ότι βρίσκουν εκπτώσεις καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς (38%) και ότι μπορεί να τους οδηγήσει σε αχρείαστες αγορές (20%).

Πηγή: OT