Ιλκα Σάλμι – «SOS για τους τζιχαντιστές και τους δεξιούς εξτρεμιστές»

Συνέντευξη στην Μαρία Βασιλείου

Το Αφγανιστάν θα μπορούσε να γίνει ασφαλές καταφύγιο για τρομοκράτες, εξέλιξη που ενδέχεται να ενισχύσει τον κίνδυνο τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη μακροπρόθεσμα, δηλώνει ο Ιλκα Σάλμι, ο νέος συντονιστής της Αντιτρομοκρατικής Δράσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Ιλκα Σάλμι, ο οποίος ανέλαβε τη θέση την 1η Οκτωβρίου, υπογραμμίζει επίσης ότι η άνοδος του βίαιου δεξιού εξτρεμισμού αποτελεί απειλή για την Ευρώπη.

Η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού θα απασχολήσει, μεταξύ άλλων, το Υπουργικό Φόρουμ ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων για τη Δικαιοσύνη και τις Εσωτερικές Υποθέσεις, που πραγματοποιείται στη Σλοβενία 1-2 Δεκεμβρίου.

«Η απειλή από τους τζιχαντιστές είναι ξεκάθαρα η κυριότερη πρόκληση για την Ευρώπη στο πεδίο της τρομοκρατίας. Επίσης, βλέπουμε τελευταία άνοδο του δεξιού εξτρεμισμού» λέει ο Ιλκα Σάλμι, δίνοντας το περίγραμμα των κυριότερων τρομοκρατικών απειλών για την Ευρώπη.

«Ακόμη και αν το χαλιφάτο ηττήθηκε γεωγραφικά, η ιδεολογία παραμένει και απειλεί τη Δύση γενικότερα, όχι μόνο την Ευρώπη. Το Αφγανιστάν τώρα που η εξουσία βρίσκεται στα χέρια των Ταλιμπάν, θα μπορούσε να γίνει ασφαλές καταφύγιο για τρομοκράτες και τρομοκρατικές οργανώσεις, ειδικά για την Αλ Κάιντα, αλλά και τον ISIS, που έχει κάνει ήδη επιχειρήσεις, οι οποίες μερικώς στοχεύουν τους Ταλιμπάν.

Βραχυπρόθεσμα είναι απίθανο να ενισχύσει η κατάσταση στο Αφγανιστάν την τρομοκρατική απειλή για την Ευρώπη, αλλά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί και να παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Αν το Αφγανιστάν γίνει καταφύγιο για τρομοκράτες, θα το χρησιμοποιήσουν για να σχεδιάζουν τρομοκρατικές επιχειρήσεις με στόχο την Ευρώπη».

Υπάρχουν δύο ειδών δράσεων έναντι της εξέλιξης αυτής. «Πλήρης έλεγχος όσων εισέρχονται στην Ευρώπη. Πολλοί άνθρωποι διαφεύγουν από το καθεστώς των Ταλιμπάν και δεν αποτελούν απειλή, αλλά οι αρχές ασφαλείας των κρατών – μελών πρέπει να είναι προσεκτικές, ώστε να αποφύγουν ότι κάποιος μπορεί να διεισδύσει στις ροές» τονίζει ο Ιλκα Σάλμι.

«Σε πιο μακροπρόθεσμο και στρατηγικό επίπεδο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το ανθρωπιστικό πρόβλημα στο Αφγανιστάν. Αν οι άνθρωποι έχουν ανεκτές συνθήκες διαβίωσης η εξέλιξη θα έχει μεγάλο αντίκτυπο αφενός από ανθρωπιστική πλευρά και αφετέρου στον κίνδυνο ριζοσπαστικοποίησης» επεξήγησε ο φινλανδός επικεφαλής της αντιτρομοκρατικής δράσης της ΕΕ.

Τον ρωτάμε για την υπόθεση του 34χρονου Ιρακινού που συνελήφθη πρόσφατα στην Αθήνα από την Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία για συμμετοχή στον ISIS.

«Δεν θα ήθελα να σχολιάσω τη συγκεκριμένη υπόθεση, που βρίσκεται σε εξέλιξη» λέει, σημειώνοντας: «Σε γενικές γραμμές είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, το οποίο πρέπει να έχουμε υπόψη, να θυμόμαστε ότι το 2015-16 είχαμε παρόμοιες μεμονωμένες υποθέσεις, όπου δράστες που είχαν σχέση με τρομοκρατικές οργανώσεις προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν καταστάσεις προς όφελός τους. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί».

Η κατάσταση στο Αφγανιστάν και οι επιπτώσεις στο πεδίο της τρομοκρατίας θα συζητηθεί στο επικείμενο υπουργικό φόρουμ ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων.

«Είναι σημαντικό να ανταλλάξουμε απόψεις ώστε να υιοθετήσουμε κοινές αποφάσεις, καθώς και να συζητήσουμε πώς μπορεί να επηρεαστούν τα Δυτικά Βαλκάνια, αν υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουν πιθανή διαδρομή για ορισμένους δράστες» λέει ο Ιλκα Σάλμι, ο οποίος θα συμμετέχει στο Φόρουμ.

Πάντως, η πανδημία έχει περιορίσει τις ευκαιρίες για μετακινήσεις προς και από την Ευρώπη, κατά τον Ιλκα Σάλμι, παρεμποδίζοντας υπό μία έννοια ορισμένες δραστηριότητες. Η Covid-19 έχει, όμως, σημαντικό αντίκτυπο στη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου και όχι μόνο.

«Διαδικτυακά δεν βλέπουμε μόνο καθαρά τρομοκρατικό περιεχόμενο, βλέπουμε επίσης διασπορά της ρητορικής μίσους και της παραπληροφόρησης. Το ερώτημα που τίθεται είναι τι δυσκολίες θα αντιμετωπίσουμε, όταν τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία αρθούν και υπάρξει μεγαλύτερη μετακίνηση ανθρώπων» λέει.

Στο πλαίσιο αυτό τον ρωτάμε για τον κίνδυνο επιστροφής ξένων μαχητών.

«Το κύριο ζήτημα εδώ είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν επηρεαστεί και σε έναν βαθμό εμπλακεί στις δραστηριότητες του ISIS, είναι σαφές ότι μπορεί να έχουν ριζοσπαστικές απόψεις. Υπάρχουν τρία ερωτήματα. Πρώτον, πώς λαμβάνουμε ενδείξεις για το αν και πότε θα επιστρέψουν, ώστε να υπάρχει κατάλληλη δράση για να αξιολογήσουμε αν έχουν εμπλακεί σε τρομοκρατικές ενέργειες ή είναι μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων.»

» Δεύτερον, όταν επιστρέφουν, κάποιοι έχουν ήδη καταδικαστεί, οπότε τίθεται το ερώτημα τι θα γίνει όταν αποφυλακιστούν, πώς θα ενταχθούν στις κοινωνίες. Τρίτον, η κατάσταση στα camps όπου βρίσκονται (κυρίως στη Συρία) από ανθρωπιστικής πλευράς είναι δύσκολη.»

»Το ερώτημα είναι πώς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε ώστε να παρεμποδίσουμε τη ριζοσπαστικοποίησή τους. Είναι κοινή ανησυχία στα κράτη – μέλη τι είδους απειλή αποτελούν».

Ανησυχία προκαλεί και η επονομαζόμενη «αφρικανοποίηση του Τζιχάντ» όπου υπάρχουν ήδη «παραδοσιακά» hotspots τρομοκρατικών οργανώσεων στην Ανατολική Αφρική, στο Κέρας της Αφρικής, στη Σομαλία, ενώ υπάρχουν επίσης ανησυχητικές εξελίξεις στο Σαχέλ.

«Εχουμε δει την Μπόκο Χαράμ και άλλους δράστες εκεί, πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει η πιθανότητα κάποιοι από τους δράστες τρομοκρατικών ενεργειών σε Συρία, Ιράκ να ψάχνουν νέες επιλογές στην Αφρική» σημειώνει ο ευρωπαίος αξιωματούχος, εξέλιξη που θα επηρεάσει αρνητικά τις μεταναστευτικές ροές από την περιοχή.

Σχετικά με τον δεξιό εξτρεμισμό ο Ιλκα Σάλμι υπογραμμίζει ότι «ο δεξιός βίαιος εξτρεμισμός και η τρομοκρατία αποτελούν αυξανόμενη απειλή σε μεγάλα μέρη της Ευρώπης» σημειώνοντας ότι οι βίαιοι δεξιοί εξτρεμιστές είναι πολύ πιο συνδεδεμένοι διεθνώς από ό,τι στο παρελθόν.

«Η πανδημία της Covid-19 οδήγησε σε απότομη άνοδο της ρητορικής μίσους και της προπαγάνδας της δεξιάς εξτρεμιστικής δράσης στο Διαδίκτυο» υπογραμμίζει, επισημαίνοντας ότι οι κύριες εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να λάβουν μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της ακροδεξιάς ρητορικής μίσους, του τρομοκρατικού λόγου και της παραπληροφόρησης.

Στο πεδίο των κυβερνοεπιθέσεων ο Ιλκα Σάλμι επισημαίνει ότι το ενδεχόμενο κυβερνοτρομοκρατίας έχει συζητηθεί πολύ. «Το Διαδίκτυο έχει χρησιμοποιηθεί για προετοιμασία επιθέσεων, αλλά προς το παρόν δεν έχουμε δει μαζικές επιχειρήσεις υπό το πρίσμα της τρομοκρατίας. Αλλά είναι ένα ζήτημα που μπορεί να αντιμετωπίσουμε και μπορεί να συνδεθεί με την ανάγκη προστασίας μείζονος σημασίας υποδομών».