ΟΟΣΑ – Γιατί λείπουν 9 εκατ. νέοι επιχειρηματίες στην Ε.Ε. και 68.000 στην Ελλάδα

γράφει η Ναταλία Δανδόλου

Οι νέοι, οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι έχουν λιγότερες ευκαιρίες να μετατρέψουν τις επιχειρηματικές τους ιδέες σε πραγματικότητα, σύμφωνα με νέα έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη.

Οι συντάκτες της έκθεσης, αναφέρουν ότι οι συγκριμένες ομάδες αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης σε χρηματοδότηση, δεξιότητες και δίκτυα, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο σε σχέση με άλλες ομάδες της κοινωνίας να ξεκινήσουν τις επιχειρήσεις τους.

Μεγάλο κόστος

Αυτοί οι «επιχειρηματίες που λείπουν» κοστίζουν στις οικονομίες ιδέες, καινοτομία και θέσεις εργασίας.

Η νέα έκθεση ΟΟΣΑ-Ευρωπαϊκή Ένωση « The Missing Entrepreneurs 2021 » δείχνει ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν επιπλέον εννέα εκατομμύρια άνθρωποι που ξεκινούν και διαχειρίζονται νέες επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) – και 35 εκατομμύρια σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ – εάν όλοι ήταν το ίδιο ενεργοί στη δημιουργία επιχειρήσεων όπως συμβαίνει με τους άνδρες 30-49 ετών.

Αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε 50% περισσότερα άτομα που ασχολούνται με την επιχειρηματικότητα πρώιμου σταδίου στην ΕΕ και 40% περισσότερο στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Οι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι για να καλυφθεί αυτό το χάσμα, πρέπει να αντιμετωπιστούν τα πρόσθετα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι υποεκπροσωπούμενες κοινωνικές ομάδες.

Περίπου τα τρία τέταρτα αυτών των «αγνοουμένων» επιχειρηματιών είναι γυναίκες, οι μισοί είναι άνω των 50 ετών και ένας στους οκτώ είναι κάτω των 30 ετών.

Οι νέοι

Οι νέοι δημιουργούν λιγότερες επιχειρήσεις στην ΕΕ από εκείνους ηλικίας 50 ετών και άνω.

Σχεδόν το ένα τέταρτο των 18 εκατομμυρίων ατόμων που συμμετείχαν στην έναρξη ή τη διαχείριση μιας νέας επιχείρησης στην ΕΕ το 2020 ήταν άνω των 50 ετών – μεγαλύτερο ποσοστό από εκείνους που ήταν μεταξύ 18 και 30 ετών.

Τι πρέπει να γίνει

Η έκθεση αναφέρει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να υποστηριχθούν οι νέοι στην αξιοποίηση του επιχειρηματικού δυναμικού τους.

Έρευνες δείχνουν ότι σχεδόν το 45% των φοιτητών πανεπιστημίου σκοπεύουν να ξεκινήσουν μια επιχείρηση εντός πέντε ετών από την αποφοίτησή τους, ωστόσο μόνο το 5% των ατόμων ηλικίας 18 έως 30 ετών εργάζονται ενεργά σε μια start-up.

Αυτή η πτώση μπορεί να εξηγηθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των κενών δεξιοτήτων.

Όσοι είναι κάτω των 30 ετών έχουν μόνο 85% περισσότερες πιθανότητες από εκείνους άνω των 50 ετών να είναι σίγουροι για τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους για να δημιουργήσουν μια επιχείρηση.

Οι γυναίκες

Οι γυναίκες είναι λιγότερο ενεργές από τους άνδρες στη δημιουργία επιχειρήσεων. Κατά την περίοδο 2016-2020, λιγότερο από το 5% των γυναικών στην ΕΕ συμμετείχαν στη δημιουργία μιας επιχείρησης ή στη διαχείριση μιας επιχείρησης ηλικίας μικρότερης των 42 μηνών σε σχέση με το 8% των ανδρών.

Παρόμοιο χάσμα εμφανίζεται στις χώρες του ΟΟΣΑ όπου το 9% των γυναικών ξεκινούσαν και διαχειρίζονταν νέες επιχειρήσεις σε σύγκριση με το 13% των ανδρών.

Αυτές οι διαφορές μεταξύ των φύλων προκαλούνται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των φραγμών στις χρηματοπιστωτικές αγορές, των ελλείψεων δεξιοτήτων και των θεσμικών συνθηκών που επηρεάζουν τα κίνητρα.

Για παράδειγμα, οι γυναίκες έχουν περίπου 75% περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες στις χώρες του ΟΟΣΑ και της ΕΕ να αναφέρουν ότι διαθέτουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για να ξεκινήσουν μια επιχείρηση.

Αυτό το χάσμα μεταξύ των φύλων αντιπροσωπεύει μια χαμένη ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη.

Ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ, Yoshiki Takeuchi, δήλωσε: «Η έλλειψη διαφορετικότητας στην επιχειρηματικότητα είναι μια χαμένη ευκαιρία για τη δημιουργία απασχόλησης και ανάπτυξης στον απόηχο του COVID-19. Περισσότερη χρηματοδότηση, επενδύσεις σε δεξιότητες και υποστήριξη για τις διαφορετικές ανάγκες διαφορετικών επιχειρηματιών είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ίσων ευκαιριών για όσους φιλοδοξούν να λειτουργήσουν τη δική τους επιχείρηση».

Η έκθεση εξηγεί πώς η πολιτική επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς μπορεί να ανοίξει ευκαιρίες στην επιχειρηματικότητα σε όλους όσους έχουν μια ιδέα για μια βιώσιμη επιχείρηση, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο και τα χαρακτηριστικά τους.

Η αξιοποίηση αυτού του αναξιοποίητου δυναμικού μπορεί να αποκαλύψει νέες ιδέες, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη, τα οποία είναι κεντρικά στα σχέδια για οικονομική ανάκαμψη.

Πρόοδος, αλλά…

Μεγάλη πρόοδος έχει σημειωθεί την τελευταία δεκαετία, αναφέρει η έκθεση. Ωστόσο, οι τρέχουσες πολιτικές και προγράμματα δεν αντιμετωπίζουν πάντα επαρκώς τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην επιχειρηματικότητα διάφορες ομάδες επιχειρηματιών.

Τρεις προτεραιότητες για τις κυβερνήσεις περιλαμβάνουν ενέργειες για:

1. Αντιμετώπιση των κενών στη χρηματοδότηση , όπως η αύξηση της μικροχρηματοδότησης που έχει σχεδιαστεί για άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε παραδοσιακά δάνεια και επενδύσεις, καθώς υπάρχει σημαντική ακάλυπτη ζήτηση για αυτά τα χρηματοοικονομικά προϊόντα.

2. Περιορισμός στα κενά δεξιοτήτων με την κατάρτιση και καθοδήγηση για την επιχειρηματικότητα προσαρμοσμένα στις ανάγκες διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων, π.χ. ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των γυναικών επιχειρηματιών. και

3. Προσαρμοσμένα προγράμματα για την αντιμετώπιση συστημικών προκαταλήψεων στα συστήματα υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στη δημιουργία επιχειρήσεων ομάδες όπως γυναίκες, μετανάστες, νέοι, ηλικιωμένοι και άνεργοι, καθώς και ποικίλες τοπικές συνθήκες.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Σύμφωνα με την έκθεση, οι συνθήκες-πλαίσιο για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα βελτιώνονται, ιδίως λόγω των προσπαθειών για τον εξορθολογισμό των κανονισμών και την ενίσχυση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για επιχειρηματίες και ΜΜΕ.

Η πρόσφατη πρόοδος περιλαμβάνει ένα γενικό μητρώο επιχειρήσεων μίας στάσης (2018) που οδήγησε σε μείωση κατά 70% του κόστους εγγραφής. Ωστόσο, οι συνθήκες της εγχώριας αγοράς έχουν πολλές προκλήσεις.

Πολλές πολιτικές και προγράμματα επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς λειτουργούν σε εθνικό επίπεδο από τον οργανισμό απασχόλησης και οι περισσότερες από αυτές τις δημόσιες δράσεις έχουν υλοποιηθεί με την υποστήριξη των διαρθρωτικών ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και διεθνών χορηγών.

Η νεανική επιχειρηματικότητα έχει εδραιωθεί με πολλές δράσεις που υλοποιούνται μέσω της Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση των Νέων.

Πρόσφατες τάσεις

Τα ποσοστά επιχειρηματικότητας σε πρώιμο στάδιο ήταν περίπου ίσα με τον μέσο όρο της ΕΕ για την περίοδο 2016-2020 (περίπου 6%).

Ωστόσο, περισσότεροι από το ένα τέταρτο των νέων επιχειρηματιών ανέφεραν ότι ξεκίνησαν την επιχείρησή τους από ανάγκη – σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (28% έναντι 18%).

Τα κενά στα ποσοστά επιχειρηματικότητας στα αρχικά στάδια μεταξύ των πληθυσμιακών ομάδων ήταν επίσης αρκετά έντονα.

Η άρση αυτών των διαφορών (δηλαδή η εφαρμογή του ποσοστού επιχειρηματικότητας πρώιμου σταδίου των ανδρών βασικής ηλικίας σε ολόκληρο τον πληθυσμό) θα είχε ως αποτέλεσμα επιπλέον 68.000 επιχειρηματίες.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους «αγνοούμενους» επιχειρηματίες είναι γυναίκες και περίπου οι μισοί είναι άνω των 50 ετών. Το ποσοστό των εργαζομένων που είναι αυτοαπασχολούμενοι είναι πολύ υψηλό στην Ελλάδα.

Το 2020, το ποσοστό αυτοαπασχόλησης ήταν διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ (28% έναντι 14%). Οι ηλικιωμένοι και οι νέοι, οι οποίοι πλήττονται περισσότερο από τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά αυτοαπασχόλησης.

Προκλήσεις

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι στην Ελλάδα εισήχθησαν μια σειρά έκτακτων μέτρων για τη στήριξη των επιχειρηματιών και των αυτοαπασχολούμενων, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής των φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης (χωρίς ΦΠΑ) για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες μεταξύ άλλων.

Μεταξύ 17 Μαρτίου και 30 Απριλίου 2020, 480.810 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και μεμονωμένοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων (λιγότεροι από 20 εργαζόμενοι) έλαβαν κρατικό επίδομα 800 ευρώ και επιπλέον 178.538 δικαιούχοι έλαβαν έκτακτη οικονομική ενίσχυση 300 ευρώ ή 534 ευρώ από από την 1η Μαΐου έως τις 31 Μαΐου 2020.

Η πρόσθετη οικονομική ενίσχυση παρατάθηκε τον Δεκέμβριο του 2020, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης του 2019 σε 158.600 αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (συνολικά 135 εκατομμύρια ευρώ).

Τον Μάρτιο του 2021, το πρόγραμμα «Γέφυρα II» άρχισε να προσφέρει επιδοτήσεις για 8 μήνες. Τα κουπόνια κατάρτισης προσφέρονται ευρέως για να συμπληρώσουν αυτά τα οικονομικά μέτρα.