30 Νοεμβρίου – Η εορτή του Αγίου Ανδρέα, η εορτή της Πάτρας

Την τελευταία ημέρα του φθινοπώρου, στις 30 Νοεμβρίου, γιορτάζει ο Πρωτόκλητος Απόστολος Ανδρέας, ο αδελφός του Πέτρου, ο πολιούχος της Πάτρας, στην οποία και μαρτύρησε.

Όπως αναφέρει η αρχαιολόγος Αφέντρα Γ. Μουτζάλη σε άρθρο της δημοσιευμένο στο archaiologia.gr, «Η εκκλησία έχει θεσπίσει την ημέρα της γιορτής του Αγίου Ανδρέα ως αργία, την οποία τηρούσαν, με ευλάβεια και φόβο, οι γεωργικοί πληθυσμοί της αγροτικής Ελλάδος, που πίστευαν ότι ο Πρωτόκλητος «αντριεύει», δηλαδή μεγαλώνει τα σπαρτά.

»Η ημερολογιακή θέση της γιορτής του Αγίου Ανδρέα, στο τέλος του φθινοπώρου, σηματοδοτεί την έναρξη του χειμώνα. Του Αγίου Ανδρέα, όπως λέει ο λαός, «αντριεύει» το κρύο, ο βοριάς και ο χειμώνας, πέφτουν τα πρώτα χιόνια στα βουνά και κρυώνουν ακόμη και τα άχυρα. Οι αγροτικές δουλειές λιγοστεύουν, η διάρκεια της ημέρας μικραίνει και οι άνθρωποι συγκεντρώνονται νωρίς στα σπίτια τους ή σε σπίτια συγγενών και φίλων κάνοντας νυχτέρια, αποσπερίδες ή βεγγέρες δίπλα στο τζάκι.

»[…] ο ελληνικός λαός θεωρούσε τον Άγιο Ανδρέα προστάτη των γεωργών και των σπαρτών, ιατρό τυφλών, κωφών, παραλύτων, επιληπτικών, διώκτη της πανούκλας. Προστάτη, επίσης, των ψαράδων, των πληρωμάτων μικρών πλοίων, των ερωτευμένων ζευγαριών και των κοριτσιών, που τα βοηθούσε να ονειρευτούν τον μελλοντικό τους σύζυγο».

Στη μεγαλούπολη της Αχαΐας, που γιορτάζει, είναι αφιερωμένο το ποίημα του Διονύση Καρατζά «Η Πάτρα των αγγέλων»:

«Αλίμονό σου αν νυχτώσει, τι θα ‘χεις να πεις;
Ότι ξέχασες την καρδιά σου ανοιχτή και μπήκε το σκοτάδι;
Ή θα κάνεις πως χειμώνιασε και μίκρυνε η ψυχή μου;
Τέτοια φυσικότητα μού θυμίζει αδοκίμαστη αγάπη».
Αυτά μου είπε στ’ όνειρό μου μια όμορφη,
με θάλασσες στα μάτια και βαθιά βουνά στα λόγια της,
με το όνομα Πάτρα Πόλη μου.
Τρόμαξα εγώ τόσο πολύ, που έγινα άγγελος

Το ανωτέρω ποίημα, που ανήκει στην ποιητική συλλογή Απ’ το μισό παράθυρο (εκδόσεις Μεταίχμιο, 2006), περιλαμβάνεται στη συλλογική έκδοση της Εταιρείας Συγγραφέων Τόποι της Λογοτεχνίας (εκδόσεις Καστανιώτη, 2015).

*Ο Διονύσης Καρατζάς γεννήθηκε το 1950 στην Πάτρα. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και της Ένωσης Δημιουργών Ελληνικού Τραγουδιού (Ε.Δ.Ε.Τ.).

Υπήρξε βασικός συνεργάτης του πατρινού περιοδικού «Υδρία» από το 1973 έως το 1985 και ιδρυτικό μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συμποσίου Ποίησης έως το 1985.

Έχει δημοσιεύσει πολλές ποιητικές συλλογές. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά, και έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Ηλία Ανδριόπουλο και τον Γιώργο Ανδρέου.