Frontex – Απελάσεις-ρεκόρ για το πρώτο εξάμηνο του 2021 – Φόβοι για καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Ρεκόρ απελάσεων κατέγραψε η Frontex στο πρώτο εξάμηνο του έτους, σύμφωνα με έγγραφο που διέρρευσε προκαλώντας ανησυχία για τους ανθρώπους που απελαύνονται σε χώρες, όπου απειλούνται από τον πόλεμο ή τις διώξεις, αναφέρει ο Guardian.

Σε έκθεση που εξέδωσε το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ, η Frontex δηλώνει ότι προχώρησε σε απελάσεις 8.239 υπηκόων τρίτων χωρών στο πρώτο εξάμηνο του 2021. Πρόκειται για αριθμό-ρεκόρ, αυξημένο κατά 9% σε σχέση με την ίδια περίοδο για το 2019, πριν η πανδημία περιορίσει τις διεθνείς μετακινήσεις.

• Διαβάστε επίσης: Μήπως δεν φοβίζει πια η «Ευρώπη-φρούριο»;

Τα κράτη-μέλη της ΕΕ προχωρούν επίσης από την πλευρά τους σε απελάσεις. Όμως, ο Guardian σημειώνει ότι η αύξηση των επιχειρήσεων της Frontex δείχνει ότι τα κράτη-μέλη στρέφονται όλο και περισσότερο προς την υπηρεσία της ΕΕ για να ζητήσουν βοήθεια στη διαχείριση της μετανάστευσης, είτε μέσω απελάσεων είτε μέσα από περιπολίες στα σύνορα.

Η ΜΚΟ Statewatch, που εστιάζει στην υπεράσπιση των ατομικών δικαιωμάτων, δημοσίευσε το έγγραφο, αναφέροντας ότι «δεν υπάρχει η παραμικρή βεβαιότητα» ότι η Frontex δεν υποστηρίζει επαναπροωθήσεις, δηλαδή ότι δεν στέλνει ανθρώπους σε χώρες όπου θα είναι αντιμέτωποι με την καταπίεση ή τον πόλεμο.

Εκπρόσωπος της Frontex υποστήριξε ότι οι αποφάσεις απελάσεων πάντα λαμβάνονται από τα κράτη-μέλη της ΕΕ σε συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Οι άνθρωποι που βλέπουν τις αιτήσεις ασύλου τους να απορρίπτονται, μπορούν να απελαθούν στις χώρες προέλευσής τους, όμως οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην υλοποίηση των απελάσεων. Το 2019, 491.200 άτομα διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν την ΕΕ, όμως μόλις το 29% επέστρεψαν στη χώρα προέλευσής τους.

Το 2020 οι κύριες υπηκοότητες των ανθρώπων που εκδιώχθηκαν από την ΕΕ ήταν η αλγερινή, η μαροκινή, η αλβανική, η ουκρανική και η πακιστανική.

Στο πρώτο εξάμηνο του έτους, το 61% των ανθρώπων που απελάθηκαν μέσω της Frontex επέλεξε να αποχωρήσει από την ΕΕ, ενώ το 39% εκδιώχθηκε δια της βίας, σύμφωνα με την υπηρεσία. Το συνολικό ποσοστό των εξαναγκαστικών επιστροφών μειώθηκε, πράγμα που η Frontex αποδίδει στην άρνηση των ανθρώπων να υποβληθούν σε τεστ κοροναϊού ή να εμβολιαστούν, προκειμένου να αποτρέψουν την εντολή απέλασης.

Βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, οι άνθρωποι που εξαναγκάζονται σε επιστροφή θα πρέπει να συνοδεύονται από υπεύθυνους θεμελιωδών δικαιωμάτων. Όμως στο πρώτο μισό του 2021 μόλις το 47% των ναυλωμένων πτήσεων της Frontex περιλάμβανε τέτοιου είδους επιτήρηση, ενώ για τις πτήσεις charter που οργάνωναν τα επιμέρους κράτη το ποσοστό βυθιζόταν ακόμη χαμηλότερα, στο 23%. Στις περιπτώσεις που οι πτήσεις ναυλώνονταν σε συνεργασία της Frontex με τα επιμέρους κράτη, σκαρφάλωνε στο 73%. Συνολικά, υπήρξε 7% μείωση της συχνότητας επιτήρησης σε όλες τις πτήσεις επιστροφής σε σύγκριση με την ίδια περίοδο για το 2020, πράγμα που η υπηρεσία απέδωσε στους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που επέφερε η πανδημία.

Η Τίνεκε Στρικ, ολλανδή ευρωβουλεύτρια των Πράσινων, δήλωσε στον Guardian ότι η αύξηση των απελάσεων εγείρει ανησυχίες, επειδή η Frontex δηλώνει ότι δεν είναι υποχρεωμένη να επιβεβαιώσει ότι έχουν τηρηθεί όλα τα βήματα της διαδικασίας ασύλου. «Η Frontex μοιάζει να υποτιμά τις ευθύνες της να διασφαλίσει τον σεβασμό προς τα θεμελιώδη δικαιώματα», τόνισε.

Παρέπεμψε σε πρόσφατη απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που διαπίστωσε ότι η ουγγρική κυβέρνηση παραβίασε την ευρωπαϊκή νομοθεσία περιορίζοντας το δικαίωμα στο άσυλο. «Αν η διαδικασία ασύλου χαρακτηρίζεται από πολλές ελλείψεις, δεν μπορείς να γνωρίζεις ότι η απέλαση διασφαλίζει την ασφάλεια του ατόμου», επεσήμανε.

Η ολλανδή ευρωβουλεύτρια ήταν η συγγραφέας πρόσφατης διακομματικής έκθεσης που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Frontex δεν καταφέρνει να προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και να ορίσει τον πλήρη αριθμό επιτηρητών ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προβλέπει η νομοθεσία.

Ανέφερε επίσης ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα πρέπει να «αυξήσουν τη διαθεσιμότητά τους» για να διασφαλίσουν ότι οι υπεύθυνοι ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι πάντα παρόντες στις πτήσεις απέλασης.

Η Frontex έχει αποκτήσει κεντρικό ρόλο στη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ από το 2015 και έπειτα. Μετά τις αυξημένες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές εκείνης της περιόδου, οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να αυξήσουν τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας που έχει την έδρα της στη Βαρσοβία και να δημιουργήσουν μια ευρωπαϊκή φρουρά για τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα που να αγγίζει τα 10.000 άτομα έως το 2027.

Εκπρόσωπος της Frontex δήλωσε: «Πριν την οργάνωση οποιασδήποτε πτήσης επιστροφής εκ μέρους της Frontex, η υπηρεσία απαιτεί οι εθνικές αρχές να επιβεβαιώσουν ότι οι αποφάσεις απέλασης έχουν ληφθεί σε συμμόρφωση προς την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η Frontex είναι υπεύθυνη για το συντονισμό των επιχειρήσεων επιστροφής, όμως η απόφαση για το ποιος πρέπει να απελαθεί πάντα λαμβάνεται από τις δικαστικές ή διοικητικές αρχές των κρατών-μελών. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, το άτομο έχει πάντα τη δυνατότητα να ασκήσει έφεση προς την απόφαση απέλασης. Η Frontex δεν παρεμβαίνει στις αποφάσεις απελάσεων που εκδίδουν τα κράτη-μέλη».

Με πληροφορίες από Guardian