Στη «ζυγαριά», συνταγματικά δικαιώματα και Covid-19

Πριν λίγες ώρες στις ΗΠΑ, δυο μέτρα περί υποχρεωτικού εμβολιασμού που είχε εκδώσει η κυβέρνηση Μπάιντεν απορρίφθηκαν από αμερικάνικο δικαστήριο. Αν εφαρμόζονταν, εκατομμύρια αμερικανοί εργαζόμενοι θα αναγκάζονταν να εμβολιαστούν κατά του κοροναϊού, αλλά ο περιφερειακός δικαστής Τέρι Ντάουτι από το Μονρό της Λουιζιάνα, μπλόκαρε προσωρινά την εφαρμογή του υποχρεωτικού εμβολιασμού που είχαν εκδώσει τα Κέντρα για την Περίθαλψη και τις Ιατροφαρμακευτικές Υπηρεσίες (CMS), έως ότου το δικαστήριο βρει απάντηση για τις νομικές προκλήσεις.

Στην Ευρώπη προχωράει με ένταση η συζήτηση περί της υποχρεωτικότητας και στην Ελλάδα χθες ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των πολιτών ηλικίας άνω των 60 ετών, διαφορετικά θα επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 100 ευρώ. Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης, το περασμένο Σάββατο ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ως συνταγματολόγος σημείωσε (Εφημερίδα των Συντακτών), ότι σε πολλές χώρες έχει ήδη επεκταθεί η υποχρέωση εμβολιασμού σε κρίσιμες κατηγορίες και πως ο «υποχρεωτικός» εμβολιασμός δεν συνίσταται στη διενέργεια μιας ιατρικής πράξης δια της βίας, αλλά στη λήψη μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας που ασκούν πίεση ώστε ένας ανεμβολίαστος να αντιληφθεί ότι είναι συνταγματικό του καθήκον να εμβολιαστεί για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και γιατί αυτό επιβάλλει η συνείδηση κοινωνικής αλληλεγγύης και ευθύνης».

Προσωπικά εμβολιάστηκα και αναμένω την 3η δόση και προσπαθώ να πείσω για να εμβολιαστούν πολλοί, αλλά δεν αποδέχομαι τον καταναγκασμό και αφού η πειθώ απέτυχε, η κυβέρνηση έπρεπε να επιλέξει θετικά κίνητρα ή σε άλλες κινήσεις και παράλληλα ενίσχυση ΕΣΥ.

Προφανώς όλα εκ του αποτελέσματος κρίνονται και υπάρχει ο υπέρτατο αγαθό της δημόσιας υγείας. Άρα, πρέπει να υπάρξουν περιορισμοί, κυρώσεις και κίνητρα για να προχωρήσει ο εμβολιασμός, αλλά και επέκταση της υποχρεωτικότητας σε συγκεκριμένες κατηγορίες. Όμως ο έμμεσος καταναγκασμός ανοίγει μια μεγάλη αντισυνταγματική πόρτα και δεν μπορεί να επιβάλλεται πρόστιμο σε κάποιον που δεν επιθυμεί να εμβολιαστεί. Υπάρχουν άλλοι τρόποι.

Σύμφωνα με την Σύμβαση του Οβιέδο, για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου σε σχέση με τις εφαρμογές της βιολογίας, της ιατρικής και την βιοϊατρική, στο κεφάλαιο περί συναίνεσης, αναφέρεται μεταξύ άλλων, ως γενικός κανόνας: Επέµβαση σε θέµατα υγείας µπορεί να υπάρξει µόνον αφού το ενδιαφερόµενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη συναίνεσή του, κατόπιν προηγούµενης σχετικής ενηµέρωσής του. Το πρόσωπο αυτό θα ενηµερώνεται εκ των προτέρων καταλλήλως ως προς το σκοπό και τη φύση της επέµβασης, καθώς και ως προς τα επακόλουθα και κινδύνους που αυτή συνεπάγεται».

Στην σημερινή εποχή της έξαρσης της πανδημίας, ανακύπτουν πολλά ερωτήματα, όπως: Πόσο κινδυνεύουν οι ελευθερίες μας; Ποιος είναι ο βαθμός προσωπικής ελευθερίας; Που αρχίζει η παραβίαση προσωπικών δεδομένων; Υφίσταται η έννοια της ελεύθερης προσωπικότητας; Που αρχίζει και που τελειώνει η αυτονομία;

Πολλά μπορεί να τεθούν προς ερώτηση και εξίσου περισσότερες θα είναι οι επιφυλάξεις, οι απορίες, όπως επίσης μεγάλος παραμένει ο προβληματισμός σε παγκόσμιο επίπεδο αυτή την περίοδο που οι επιστήμονες προειδοποιούν για το νέο κύμα πανδημίας, ενώ μέσω της εμφάνισης της μετάλλαξης «Ο».

Είναι σαφές ότι οι Δημοκρατίες δεν μπορούν να στηρίζονται σε επιτηρήσεις, συνεχούς ελέγχους και παρακολουθήσεις. Και το ζητούμενο είναι να μην εθιστούμε στην ιδέα του περιορισμού ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών με πρόσχημα την προστασία του υπέρτατου δημοσίου αγαθού, της υγείας.

Οι κρατικές επεμβάσεις στο ατομικό δικαίωμα είναι ανεπίτρεπτες. Η ιδιωτικότητα και η αυτονομία είναι η τεράστια περιουσία όλων και δεν είναι απλά ζήτημα επιβίωσης, αλλά να επιβιώσουμε –και από την Covid-19- αλλά και ως οι εαυτοί μας.

Υπάρχουν και άλλες λύσεις και «εργαλεία» να επιτευχθεί ο σκοπός της αύξησης του αριθμού των εμβολιασθέντων. Οι ηγεσίες μεταδίδουν όραμα, εμπνέουν, πείθουν, κινητοποιούν, κερδίζουν την εμπιστοσύνη και ενδυναμώνουν, ενώ αντίθετα οι μάνατζερ, δίνουν οδηγίες, εντολές και αποφασίζουν τιμωρίες.

Στοιχειώδες.