Κανείς στην Μπάνια Λούκα δεν θέλει να πιστεύει πως υπάρχει κίνδυνος νέου βαλκανικού πολέμου. «Ο Ντόντικ είναι καλός άνθρωπος και ξέρει τι κάνει, δεν πρόκειται να μας σύρει σε νέα διαμάχη» διαβεβαίωσε τον απεσταλμένο της ιταλικής La Repubblica ο Μπόγιαν, ένας σερβιτόρος στο Balkon, το διασημότερο και δημοφιλέστερο μπαρ-εστιατόριο της πόλης, αναφερόμενος στον Μίλοραντ Ντόντικ, τον σερβοβόσνιο ηγέτη που κατηγορείται ότι διακινδυνεύει το ξέσπασμα ενός νέου πολέμου επιδιώκοντας τη διάλυση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. «Ο Ντόντικ δεν είναι αυτονομιστής, απλώς υπερασπίζεται τη Ρεπούμπλικα Σρπσκα από την επιθετικότητα των πολιτικών στο Σαράγεβο που θέλουν να αφαιρέσουν την αυτονομία και την εξουσία από τους Σέρβους» τον διαβεβαίωσε και ο Λουσιάνο Καλούζα, ένας «αριστερός και όχι εθνικιστής» πολιτικός αναλυτής. Δεν ένιωσε καθησυχασμένος, ωστόσο, ο Φάμπιο Τονάτσι. Ακόμα και πριν από 30 χρόνια, θύμισε, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες δολοφονίες κοντά στο Βούκοβαρ στον Δούναβη (τον Μάιο του 1990), και όταν οι Σέρβοι του Σαράγεβο άρχισαν να σκάβουν χαρακώματα στη γειτονιά κοντά στο αεροδρόμιο (τον Ιούνιο του 1990), κανείς στη συγκεκριμένη περιοχή δεν πίστευε πως θα γινόταν πόλεμος. Και όλοι γνωρίζουμε τη συνέχεια: μόνο στη Βοσνία, περισσότεροι από 100.000 νεκροί και δύο εκατομμύρια πρόσφυγες.

Ο Κρίστιαν Σμιτ, ο ύπατος εκπρόσωπος για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, ο εγγυητής των ειρηνευτικών Συμφωνιών του Ντέιτον (1995), ήταν ξεκάθαρος στην προειδοποίηση που απηύθυνε αρχές του μήνα, σε έκθεσή του στον ΟΗΕ: η χώρα αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο διάλυσης, υπάρχει ένας «πολύ πραγματικός» κίνδυνος νέου πολέμου. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Guardian, βέβαια, ο 62χρονος Ντόντικ, το σερβικό μέλος στην τριμερή προεδρία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, επέμεινε πως εξακολουθεί να πιστεύει στις συμφωνίες του Ντέιτον και πως τα σχέδιά του δεν πρέπει αναγκαστικά να οδηγήσουν στο τέλος της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Παράλληλα, ωστόσο, δήλωσε πως δεν πρόκειται να αποθαρρυνθεί από την κατακραυγή που εισπράττει από τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο, το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον, απείλησε μάλιστα πως οι οποιεσδήποτε κυρώσεις και περικοπές της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης θα τον υποχρεώσουν απλώς να δεχθεί τις επενδυτικές προτάσεις της Κίνας – παράλληλα, δήλωσε με νόημα, περιμένει να συναντηθεί «πολύ σύντομα» με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. «Νομίζω μάλιστα ότι μου αρέσει αυτό» είπε. «Οταν πηγαίνω στον Πούτιν δεν υπάρχουν αξιώσεις. Απλώς λέει «Σε τι μπορώ να βοηθήσω;». Ο,τι και αν έχω συζητήσει μαζί του, ποτέ δεν με έχει ξεγελάσει. Και ο (κινέζος πρόεδρος) Σι Τζινπίνγκ το ίδιο λέει, «αν υπάρχει κάτι στο οποίο μπορώ να βοηθήσω, είμαι εδώ»».

Ο 62χρονος Ντόντικ, πρώην πρόεδρος (2010-2018) της Ρεπούμπλικα Σπρσκα, της Σερβικής Δημοκρατίας, ηγέτης του μεγαλύτερου σερβικού εθνικιστικού κόμματος και άλλοτε αγαπημένος της Δύσης λόγω της στήριξής του στις Συμφωνίες του Ντέιτον, έχει βρεθεί στο στόχαστρο τις τελευταίες εβδομάδες λόγω της δεδηλωμένης πρόθεσής του να αποσύρει το σερβικό κομμάτι της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης από τους κρατικούς θεσμούς, όπως είναι η φορολογική υπηρεσία, το δικαστικό σώμα, η υπηρεσία πληροφοριών, ακόμα και ο εθνικός στρατός, προκειμένου να δημιουργήσει μία σερβική δύναμη. Ο ίδιος απειλεί με απόσχιση εδώ και 15 χρόνια, άρχισε όμως να συνοδεύει τα λόγια με έργα με αφορμή την απόφαση του προηγούμενου ύπατου εκπροσώπου, Βάλεντιν Ινζκο, να ποινικοποιήσει την άρνηση της Γενοκτονίας της Σρεμπρένιτσα. Προ ημερών, εννέα ευρωβουλευτές από τέσσερις διαφορετικές ευρωομάδες απηύθυναν επιστολή στους υπουργούς Εξωτερικών των «27» ζητώντας κατεπειγόντως κυρώσεις εις βάρος του Ντόντικ για παραβίαση των Συμφωνιών του Ντέιτον – και κάνοντας λόγο για τη «σοβαρότερη πολιτική κρίση μετά το τέλος της διαμάχης». «Δεν εξελέγην για να είμαι δειλός» διακήρυξε εντούτοις μέσω της Guardian ο Ντόντικ.

Ο ίδιος ξεκαθάρισε πως τα σχέδια περί ανάκτησης εξουσιών θα συζητηθούν κατά τη συνεδρίαση του κοινοβουλίου της Σερβικής Δημοκρατίας στις 10 Δεκεμβρίου και επέμεινε πως το όραμά του για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη δεν είναι πιο δύσχρηστο από το ομοσπονδιακό κράτος του Βελγίου. Παράλληλα, απέφυγε να απαντήσει ξεκάθαρα αν δέχεται πως διαπράχθηκε το 1995 γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα, όταν σφαγιάστηκαν 8.000 Βοσνιομουσουλμάνοι, άνδρες και αγόρια. Μόνο σε ό,τι αφορά την πλέον αμφιλεγόμενη εισήγησή του, τη δημιουργία ενός σερβικού στρατού, φάνηκε να βάζει λίγο νερό στο κρασί του δηλώνοντας ανοιχτός σε άλλες εναλλακτικές επιλογές – όπως η μείωση στο ήμισυ του σημερινού εθνικού στρατού ή η ανακήρυξη της Ρεπούμπλικα Σπρσκα ως «αποστρατιωτικοποιημένης δημοκρατίας». «Αυτός ο άνθρωπος είναι από τους πλουσιότερους της Ευρώπης, δεν θέλει πόλεμο» δήλωσε στην ιταλική La Reppublica ο Βότζιν Μιγιάτοβιτς, άλλοτε δεξί χέρι του Ντόντικ. «Αλλος είναι ο πραγματικός του στόχος: να συγκαλύψει περισσότερα από 20 χρόνια ατασθαλιών, να αποφύγει τη σύλληψη».

Headlines