Πόθος ανελευθερίας

Η συντροφιά των πέντε συνταξιούχων φιλολόγων καθηγητών συμφώνησε – κάτι περισσότερο, υπερθεμάτισε – πως για να μη στεναχωριούνται, να μη θυμώνουν και να μη συγχύζονται σε σχέση με όσα προβάλλονται στην τηλεόραση και ιδιαίτερα με τις σκηνές των βασανιστηρίων σε μικρά παιδιά από τους γονείς τους ή από συγγενικά τους πρόσωπα, ένας μόνον τρόπος υπάρχει: να επεμβαίνει το κράτος. Το κράτος με τα ελεγκτικά του όργανα να απαγορεύει και όταν οι απαγορεύσεις του δεν εισακούονται και δεν τηρούνται, να τιμωρεί.

Επειδή η συντροφιά των πέντε συνταξιούχων φιλολόγων δεν θα ήταν η μόνη, στον τόπο μας τουλάχιστον, που να πιστεύει κάτι σχετικό, αξίζει τον κόπο να αναρωτηθούμε πώς είναι δυνατόν άνθρωποι σπουδαγμένοι που, αν μη τι άλλο, το μυαλό τους έχει υποχρεωθεί να πάρει, έστω και στοιχειωδώς, μερικές στροφές, να μην υποψιάζονται καν το πόσο υποτιμητικό είναι για τους ίδιους να επικαλούνται το κράτος ως τη μόνη δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί την ελευθερία τους. Ακριβώς επειδή πρόκειται για μιαν ελευθερία που δεν χρειάζεται κανένα κράτος για να υπάρξει, είναι αποκλειστικά υπόθεση των ίδιων των διαμαρτυρομένων και η άσκησή της δεν προϋποθέτει καμιά, μα απολύτως καμιά δυσκολία. Πατάς δηλαδή ένα κουμπί και κλείνεις την τηλεόραση.

Οταν λοιπόν σου φαίνεται δυσβάσταχτη η άσκηση μιας ελευθερίας που δεν στοιχίζει τίποτα και ζητάς την επέμβαση του κράτους προκειμένου να σου εξασφαλιστεί, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο αρμοδιότερο και ως αποκλειστικά υπεύθυνο θα αισθάνεσαι το κράτος σε περίπτωση που η ελευθερία σου δεν θίγεται με ένα θέαμα ή με ένα ακρόαμα, αλλά αφορά μια εμπλοκή σου με ζωτικά πια συμφέροντά σου όχι απλώς να θίγονται αλλά να ποδοπατούνται.

Το κράτος φαντάζει τότε σαν μια ουρανόσταλτη βοήθεια, αν μάλιστα τα αποτελέσματα που θα υπάρξουν είναι ευεργετικά για σένα, δεν έχεις πια κανέναν ενδοιασμό να αναγνωρίσεις το κράτος ως εγγυητή ακόμη και του προσωποπαγέστερου χαρακτήρα ελευθερίας. Οταν το κράτος γίνεται για τη συνείδησή σου μονόδρομος όσον αφορά την εγγύηση της ελευθερίας σου σε όλα τα επίπεδα, τότε έχεις καλέσει χωρίς να το έχεις πάρει είδηση το κράτος μέσα στο σπίτι σου και το έχεις αναγνωρίσει ως ισότιμο μέλος με όλα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς σου.

Από τη νωχέλεια ή την αδιαφορία να επιχειρήσεις μια απλή κίνηση, όπως είναι το πάτημα ενός κουμπιού, ώστε να απολαύσεις μια στοιχειώδη μορφή ελευθερίας, μπορείς να φτάσεις στην ανενδοίαστη και ολοπρόθυμη παραχώρησή της σε μια δύναμη όπως είναι το κράτος που από συστάσεώς του η άποψή του για την ελευθερία είναι στενόμυαλη και μίζερη.

Εχοντας ταυτίσει το κράτος την ελευθερία με την ικανοποίηση ορισμένων ζωτικών αναγκών των ανθρώπων, του είναι αδιανόητη η ελευθερία όταν εκδηλώνεται ως αίτημα στην περιοχή της πνευματικής και ηθικής του περιπέτειας. Σε τελευταία ανάλυση αν το κράτος υπάρχει για να στέλνει τα κατάλληλα μηχανήματα όταν πλημμυρίζουν ή καίγονται οι πόλεις και τα χωριά ή για να συλλαμβάνει τους κλέφτες και για να εισπράττει φόρους, θα έπρεπε να το λογαριάζουμε τόσο σχετικό με τα θέματα της ελευθερίας ώστε να μπορεί να την εγγυηθεί κιόλας, όση σχέση μπορεί να αναγνωριστεί ότι υπάρχει ανάμεσα στα εμβόλια και στη θρησκεία.