Οι γενετιστές σταδιακά καταργούν τη λέξη «φυλή»

Ο όρος «φυλή» έχει πλέον σχεδόν καταργηθεί στις μελέτες Γενετικής, διαπιστώνει έρευνα που επανεξέτασε δημοσιεύσεις από το 1949 ως σήμερα.

Η τάση αυτή βρίσκεται σε συμφωνία με την κρατούσα πλέον άποψη ότι η φυλή είναι κοινωνικό κατασκεύασμα χωρίς βιολογική βάση, αν και ακόμα δεν έχουν βρεθεί νέες περιγραφές που περιγράφουν με ακρίβεια πληθυσμούς με κοινό γενετικό υπόβαθρο.

Η επιστήμη της Γενετικής έχει πλέον πάρει αποστάσεις από τα λάθη του παρελθόντος και δεν συνδέει τη γενετική ποικιλότητα με φυλετικές κατηγορίες, λέει ο Βινς Μπόναμ, κοινωνικός επιστήμονας στο αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας Ανθρώπινου Γονιδιώματος, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο American Journal of Human Genetics (AJHG)

Όπως υπενθυμίζει ο δικτυακός τόπος του Science, τον 19^ο και τον 20ό αιώνα, πολλοί γενετιστές υιοθέτησαν την άποψη ότι υπάρχουν φυλές, όπως η «καυκάσια» και η «νεγροειδής», που αντιστοιχούν σε ξεχωριστές βιολογικές ομάδες.

Και αυτή η «επιστήμη της φυλής» έπαιξε ρόλο στην διαιώνιση των διακρίσεων και των ανισοτήτων, όπως παραδέχονται πλέον πολλοί ερευνητές.

Θέλοντας να εξετάσει τη διαχρονική χρήση όρων που περιγράφουν επιμέρους πληθυσμούς, ο Μπόναμ και η διεπιστημονική ομάδα του ζήτησαν και έλαβαν άδεια να εξετάσουν το πλήρες αρχείο δημοσιεύσεων του AJHG, το οποίο άρχισε να εκδίδεται το 1949 και είναι η παλαιότερη επιθεώρηση στο χώρο της Γενετικής Ανθρώπων.

Η ανάλυση έδειξε ότι ο όρος «φυλή» εμφανιζόταν στο 22% των δημοσιεύσεων την πρώτη δεκαετία του περιοδικού, όμως το ποσοστό έπεσε στο 5% των δημοσιεύσεων της τελευταίας δεκαετίας.

Όροι πως «νέγρος» και «καυκάσιος», οι οποίοι χρησιμοποιούνταν στο 21% και το 12% των δημοσιεύσεων της πρώτης δεκαετίας αντίστοιχα, άρχισαν να καταργούνται τη δεκαετία του 1970 και σήμερα εμφανίζονται σε λιγότερο από 1%.

Η κατάργηση αυτών των όρων επιβεβαιώνει ότι τέτοιες ταμπέλες «δεν βασίζονται σε αμετάβλητη βιολογική τάξη αλλά μεταβάλλονται σύμφωνα με το κοινωνικό πλαίσιο» γράφουν οι ερευνητές.

Τα προβλήματα όμως παραμένουν

Στις σημερινές μελέτες χρησιμοποιούνται εναλλακτικές περιγραφές όπως «καταγωγή» και «εθνότητα», όμως οι όροι αυτοί έχουν διφορούμενο νόημα και δεν ορίζονται σαφώς στη Γενετική.

Είναι ένα πρόβλημα που δείχνει ότι οι επιστήμονες ακόμα πασχίζουν να περιγράφουν με ακρίβεια γενετικές πληθυσμιακές ομάδες, επισημαίνει η μελέτη.

Οι σύγχρονες μελέτες που χρησιμοποιούν τη λέξη «φυλή» συνήθως τη συνοδεύουν με όρους όπως «εθνότητα» ή «καταγωγή» επειδή οι όροι αυτοί παραμένουν ασαφείς, λένε οι ερευνητές.

«Αυτό σημαίνει ότι οι γενετιστές βρίσκονται σε σύγχυση όπως όλοι» σχολιάζει η Φάτιμα Τζάκσον, ανθρωπολόγος του Πανεπιστημίου Χάουαρντ, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Το πρόβλημα καλείται τώρα να επιλύσει η επιτροπή που διόρισε η αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής προκειμένου να συντάξει έκθεση για τη χρήση της λέξης «φυλή» και άλλων όρων που περιγράφουν πληθυσμιακές ομάδες σε μελέτες για τις ανισότητες στον χώρο της υγείας.

Προσπάθειες καταβάλλει και η Αμερικανική Εταιρεία Ανθρώπινης Γενετικής, η οποία εκδίδει το American Journal of Human Genetics. Αυτή την εβδομάδα ανακοίνωσε ότι ξεκινά ερευνητικό πρόγραμμα που θα εξετάσει πώς η Γενετική διαιώνισε ρατσιστικές ιδέες, όπως για παράδειγμα η ευγονική.

Σύμφωνα με τον γενετιστή Ρικ Κιτλς, μέλος της πρωτοβουλίας, το έναυσμα για το ερευνητικό πρόγραμμα δόθηκε από το αντιρατσιστικό κίνημα Black Lives Matter.