Αρκτικές φιλοδοξίες και πυρηνικοί σταθμοί που… επιπλέουν

Αγκυροβολημένος ανοιχτά του Πεβέκ, μίας μικρής πόλης της Αρκτικής, είναι ο «Ακαντέμικ Λομονόσοφ» – η πρώτη επιπλέουσα μονάδα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στον κόσμο, ένα δείγμα των φιλοδοξιών του Βλαντίμιρ Πούτιν για τη ρωσική Απω Ανατολή. Το λιμάνι αυτό, στις βόρειες ακτές της Σιβηρίας, ήταν κάποτε διαβόητο ως σοβιετικό γκουλάγκ. Αυτές τις ημέρες όμως είναι μέρος του σχεδίου της Μόσχας να ανοίξει έναν μεγάλο θαλάσσιο διάδρομο μέσω της Αρκτικής, κάνοντας πιο εύκολα προσιτούς τους φυσικούς πόρους.

Το λιμάνι του Πεβέκ είναι «ελεύθερο» από τους πάγους μόλις τέσσερις μήνες τον χρόνο, προορίζεται όμως να γίνει κόμβος για την εμπορική ναυτιλία στο επονομαζόμενο Βόρειο Θαλάσσιο Πέρασμα (ΒΘΠ) καθώς η κλιματική αλλαγή το ανοίγει σταδιακά στην Αρκτική. Οσο για τον «Ακαντέμικ Λομονόσοφ», αυτός φιλοδοξεί να βοηθήσει το Πεβέκ να γίνει μια πύλη προς την Τσουκότκα, μια περιοχή κοντά στην Αλάσκα, πλούσια σε χρυσό, ασήμι, χαλκό, λίθιο και άλλα μέταλλα.

«Χωρίς το ΒΘΠ, χωρίς το λιμάνι, δεν θα υπήρχε Πεβέκ» δήλωσε στους Financial Times ο αντιδήμαρχος της πόλης Μαξίμ Ζουρμπίν. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τον απεσταλμένο της εφημερίδας, λίγοι στο Πεβέκ μοιάζει να ανησυχούν για τον πυρηνικό αντιδραστήρα μέσα στο λιμάνι. «Φόβο; Δεν έχουμε κανέναν. Ισως οι Ρώσοι να μη φοβούνται τίποτα πια» δήλωσε ο Ιγκόρ Ράναφ, ένας επιχειρηματίας γεννημένος στην πόλη. «Μας είπαν πως ο σταθμός έχει φτιαχτεί με την τελευταία τεχνολογία και είναι ασφαλής, και αυτό ελπίζω» πρόσθεσε. «Είναι η πρώτη χρονιά που είχαμε θέρμανση και ζεστό νερό συνέχεια» δήλωσε πανευτυχής η Νατάλια Κοβεσνίκοβα, μία συνταξιούχος λογίστρια.

Η ανάπτυξη του ΒΘΠ βρίσκεται στα χέρια της Rosatom, της ρωσικής, κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας. Πέραν του «Ακαντέμικ Λομονόσοφ», είναι υπεύθυνη και για τα πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά που ελπίζει να επιτρέψουν ως τα μέσα της δεκαετίας τη ναυσιπλοΐα στην Αρκτική καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Απαξ και τεθεί πλήρως σε λειτουργία, το 2023, ο πυρηνικός σταθμός στο Πεβέκ αναμένεται να τροφοδοτήσει πολλά σχέδια αξιοποίησης φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του Μαϊσκόγιε, ενός χρυσωρυχείου που αναπτύσσει η εισηγμένη στο βρετανικό χρηματιστήριο Polymetal, καθώς και του Πιρκακάι, ενός από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα κασσίτερου της χώρας.

Η Rosatom σχεδιάζει μάλιστα να εγκαταστήσει μέχρι τα τέλη της δεκαετίας στον Κόλπο Τσαούνσκαγια τέσσερις επιπλέον επιπλέοντες πυρηνικούς σταθμούς, ώστε να προμηθεύσει με ενέργεια το σχέδιο εξόρυξης χαλκού Μπαΐμσκαγια – αυτό το μεγάλο κοίτασμα ανακαλύφθηκε επί ΕΣΣΔ, όμως η έλλειψη τεχνολογίας, εξοπλισμού και υποδομών καθυστέρησε την ανάπτυξή του.

Η ανάπτυξη της Τσουκότκα, καθώς και της υπόλοιπης Αρκτικής, είναι από καιρό στόχος του Πούτιν και της Ρωσίας, που φιλοξενεί αυτή την εβδομάδα σύνοδο του Αρκτικού Συμβουλίου. «Η Ρωσία πρέπει να επεκταθεί μέσω της Αρκτικής, καθώς εκεί έχει τους βασικούς ορυκτούς της πόρους» είχε δηλώσει ο Πούτιν το 2017, όταν η Ρωσία παρήγαγε για πρώτη φορά υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Αρκτική και το εξήγαγε μέσω του ΒΘΠ.

Οι αποστολές μέσω του Περάσματος αυτού, κυρίως φυσικού αερίου και πετρελαίου, αυξήθηκαν από 1,5 εκατομμύριο τόνους το 2000 σε 33 εκατομμύρια τόνους πέρυσι: η Rosatom εκτιμά πως ο όγκος όλων των ρωσικών εξαγωγών θα φτάσει τους 110 τόνους την επόμενη δεκαετία και πως το διεθνές τράνζιτ θα ξεκινήσει γύρω στο 2025 για να φτάσει τους 30 εκατομμύρια τόνους το 2030. Η ίδια πιστεύει πως ο εξαήμερος περσινός αποκλεισμός της Διώρυγας του Σουέζ λόγω της ακινητοποίησης του «Ever Given» ενισχύει τα επιχειρήματά της υπέρ του ΒΘΠ, που είναι όπως επισημαίνει ένας συχνά συντομότερος δρόμος και άρα μπορεί να γίνει ανταγωνιστικός παρά την ανάγκη μίσθωσης παγοθραυστικών προκειμένου να συνοδεύουν τα πλοία τον χειμώνα. Για αυτό το τελευταίο, άλλωστε, θα φροντίσει η κλιματική κρίση…